پاسخ به پرسشهاي رايج درباره سرماخوردگي؛ عفونت ساده، استراحت در منزل و...

دکتر احمد محمودآبادي

* چگونه مي توان از انتقال سرماخوردگي جلوگيري کرد؟
استراحت بيمار و حضور نيافتن وي در جمع، بخصوص در روزهاي اول تا پنجم بيماري، در صورتي که امکان آن فراهم باشد، يکي از بهترين راه ها براي جلوگيري از آلودگي مي باشد.
دور انداختن عوامل عفوني مثل دستمال کاغذي و عدم برخورد ساير افراد با آنها، يکي ديگر از راه هاي جلوگيري انتقال ويروس سرماخوردگي است. بيمار بايد از سرفه و عطسه به صورت مستقيم و روبه روي ديگران پرهيز کند و بايد حتماً از ماسک استفاده نمايد، در صورت عدم استفاده از ماسک، به هنگام عطسه يا سرفه، حتماً با وسايلي مانند دستمال کاغذي مانع از پخش شدن آنها در هواي محيط شود. استفاده از داروهاي ضدسرفه و ضد عطسه (ضد احتقان بيني) کمک کننده خواهد بود. از آنجا که دستهاي آلوده يکي از راه هاي جدي انتقال ويروس سرماخوردگي است، شستشوي دستها حتي با آب و صابون معمولي يکي ديگر از بهترين راه ها براي جلوگيري از انتقال آلودگي است.
* چرا نمي توان واکسني به نام واکسن سرماخوردگي تهيه کرد؟
ويروسهايي که باعث سرماخوردگي مي شوند، با احتساب زيرگروه هاي آنها بيشتر از 150 نوع هستند و واضح است که تهيه يک واکسن با ترکيبي از همه عوامل ايجاد کننده سرماخوردگي در حال حاضر مشکل است. همچنين چون آلودگي با ويروسها باعث ايمني دايمي نمي شود، بيمار بايد چنين واکسنهايي را حتي در صورت تهيه هر چند وقت يک بار تزريق کند. آنچه اکنون با عنوان واکسن سرماخوردگي در جامعه رواج دارد، واکسن آنفلوانزاست که عليه اين ويروس با خاصيت ايجاد ايمني حدود چند ماهه تا يک ساله تزريق مي شود.
* چرا تنها براي آنفلوانزا واکسن ساخته شده است؟
بيماري آنفلوانزا يک نوع سرماخوردگي شديد است که هم تمامي راه هاي هوايي فوقاني و تحتاني دستگاه تنفس را با شدت زياد درگير مي کند و هم علايم عمومي شديد ايجاد مي کند.
بيماري آنفلوانزا بخصوص در يک فرد با ايمني پايين و بيماري همراه به هر دليل مثل آسم، برونشيت، ديابت، نارسايي کليه و... مي تواند شديداً مشکل ساز شود. از سوي ديگر، اين نوع ويروس زيرگروه هاي خيلي زياد ندارد و اين مسأله باعث شده است که واکسنهاي مختلفي عليه زيرگروه هاي اندک اين نوع ويروس در يک مجموعه تهيه شود. واکسن آنفلوانزا در افراد مسن و افرادي که يک سرماخوردگي شديد مي تواند آنان را از پا بيندازد، به صورت ساليانه و در ابتداي فصل پاييز به صورت زيرجلدي يا عضلاني تزريق مي گردد. به طور کلي واکسن آنفلوانزا در 70 تا 80 درصد موارد مي تواند مؤثر واقع شده و از ايجاد آنفلوانزا فرد جلوگيري کند.
* چه کساني نيازمند دريافت واکسن آنفلوانزا هستند؟
- همه افراد سالم بالاتر از 50 سال
- خانمهاي حامله اي که شش ماهه آخر حاملگي آنان در فصول پاييز و زمستان قرار دارد
- افرادي که بيماريهاي مهم زير را دارند:
1 - بيماري هاي مزمن ريوي مثل آسم و برونشيت
2 - بيماري قلبي و ديابت
3 - نارسايي مزمن کليه
4 - سندرم نفروتيک (دفع پروتئين از کليه ها)
5 - سيروز کبدي و نداشتن طحال به هر علتي
6 - بيماري خوني سلول داسي شکل و بدجنسي هاي خوني
7 - پبوند اعضا مثل پيوند کليه
8 - کساني که کورتون دراز مدت مصرف مي کنند.
- کساني که با بيماران مبتلا به بيماريهاي سخت در تماس مستقيم هستند. اين افراد بيماري را از ديگران گرفته و به اين بيماران منتقل مي کنند.
- هر کس که تمايل دارد مشکلات ناشي از آنفلوانزا را تحمل نکند
چه کساني نبايد از واکسن آنفلوانزا استفاده کنند؟
محدوديت استفاده از واکسن آنفلوانزا خيلي نادر بوده و تنها شامل کساني مي شود که آلرژي و حساسيت شديد به واکسن يا اجزاي تشکيل دهنده آن مثل پروتئينهاي تخم مرغ دارند.