در روستایی به اسم «کریت» در نزدیکی شهر طبس و در میان خرابه های ناشی از زلزله سهمگین شهریور ماه سال ۵۷، اسکلت هایی برآمده از خاک دیده می شود. استخوان هایی که خبر از تاریخ دور و دراز این ناحیه متروک می دهند. در بلندیهای این روستا که قدمتی فراتر از اسلام دارد، قبرستانی وجود دارد که گورهای آن بر خلاف رسم معمول، به جای زیر زمین، روی زمین ایجاد شده اند. به این قبرهای گورستان کریت در اصطلاح «سپردنی» می گویند.
داستان این گورها را بومیان سینه به سینه شنیده اند و حال برای گردشگرانی که به آنجا سفر می کنند تعریف می کنند. در ادامه با اما همراه شوید تا شما هم از این داستان پر رمز و راز با خبر شوید.
گویا سال ها پیش راه کربلا از روستای کریت در طبس می گذشته و زائران ماه های زیادی را برای زیارت امان حسین (ع) در راه می بودند. برخی از این افراد در این سفر سخت و طاقت فرسا جان خود را از دست می دادند. مردگان این کاروان ها، در گورستان کریت به امانت سپرده می شدند تا در هنگام بازگشت کاروان، از خاک بیرون آورده و به زادگاه اصلی خود منتقل شوند.
یکی از کارشناسان میراث فرهنگی طبس پیرامون این گورستان نوشته است: «بر خلاف سایر گورها که در زمین حفر می شدند، این گورها در سطح زمین قرار داشتند. به طوری که مرده را در سطح زمین می گذاشتند و اطاقکی به اندازه هر جسد با خشت و گل یا آجر روی جسد می ساختند و پس از یک یا چند سال که اسباب سفر دوباره مهیا می شد قبر را خراب کرده و مرده را حمل می کردند.»
اما به چه دلایلی این مردگان در داخل زمین دفن نمی شدند؟
شاید بتوان سه دلیل را برای این موضوع بیان کرد: اول اینکه تخریب قبرها در سطح زمین به مراتب راحت تر از تخریب قبرهای معمولی است. دوم اینکه نشان دهند که این مردگان متعلق به این روستا نیستند و به زودی به مکانی دیگر متتقل می شوند و سوم اینکه چون جنازه در معرض هوا قرار داشت زودتر تجزیه و متلاشی می شد. به هرحال وقتی کاروانیان از سفر بازمی گشتند، بقایای اجساد بستگان خود را در کیسه های مخصوصی قرار می دادند و به طرف مقصد مورد نظرشان حمل می کردند. اینکه چرا بعضی از این اجساد به زادگاه اصلی خود منتقل نشده اند هنوز مشخص نیست. شاید بازماندگان آن ها نیز فوت کرده اند یا توان مالی حمل جسد را نداشته اند.
از قدمت این قبرستان، تاریخ دقیقی در دست نیست. در سفرنامه های تاریخی سون هیدن، جغرافیدان سوئدی ، از کریت به عنوان محلی برای توقف و تامین آذوقه کاروان ها نام برده شده است. برخی از افراد بومی تعریف می کنند که اسکلت های سالم و کفن پوش شده ای در این گورها وجود داشتند که توسط دانشجویان پزشکی دانشگاه طبس به یغما برده شده اند تا در کلاس های پزشکی از آن ها استفاده شود.
با توجه به اینکه این آثار، هم توسط برخی حفاران غیرمجاز و هم توسط شرایط جوی به شدت در معرض تخریب قرار دارند، بجاست که نهاد ها و افراد مسئول برای حفظ این آثار گرانبها دست به کار شوند.
کریم ضرابی، مدیر کاروانسرای تاریخی روستای کریت می گوید: « گردشگران داخلی و خارجی زیادی به این روستا می‌آیند و وقتی این قبرها و داستانش را می‌شنوند، می‌گویند که چرا از آنها نگهداری نمی‌کنید. به همین دلیل ما یک میلیون تومان هزینه کرده ایم و برای یکی از قبرها شیشه سفارش دادیم تا آن را داخل آکواریوم قرار دهیم تا حفظ شود. فرماندار طبس نیز گفته است که هزینه شیشه ۵ قبر را هم می‌دهد اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.»
