به گوش هاي خود رحم كنيد

دکتر محمد حسن عامری در شرق نوشت: به‏طور كلي امروزه سبك زندگي در حال تغيير است و به‏تدريج نقش ماشين در زندگي ما پررنگ‏تر مي شود. اين زندگي ماشيني مشكلاتي را نيز بر ما تحميل مي كند كه افزايش سروصداي محيط و اثرات مضر اين افزايش صداي محيط روي شنوايي ما از آن جمله است. بديهي است كه ما نمي توانيم از زندگي ماشيني و افزايش صداي محيط به‏طور كامل دوري كنيم اما حداقل مي توانيم از تحميل كردن صداهاي اضافي ديگر به گوش خودمان خودداري كنيم.

در سال هاي اخير قابليت‏هاي دستگاه هاي پخش‏كننده فايل‏هاي صوتي به ميزان زيادي بالارفته است به طوري كه هر فرد مي تواند مجموعه سي‏دي‏هاي مورد علاقه خود را روي گوشي موبايل يا ساير پخش‏كننده هاي صوتي ديگر داشته باشد و در شرايط مختلف و با صداي دلخواه خود به آنها گوش دهد. طبق آمارهاي رسمي؛ در سال هاي اخير فروش دستگاه هاي پخش‏كننده فايل‏هاي صوتي مثل ام‏پي‏تري‏پلير به‏طور قابل‏توجهي افزايش يافته است.

 اين امر به اين معناست كه بايد انتظار داشته باشيم تعداد و درصد افرادي كه در آينده از كاهش شنوايي رنج خواهند برد نيز افزايش يابد، زيرا بلند بودن صداي هدفون مي تواند به شنوايي ما آسيب دايمي وارد كند. لازم به ذكر است كه سازمان بهداشت جهاني هشدار داده كه گوش كردن به موسيقي از طريق گوشي با صداي بلند (بالاتر از 85دسي‏بل) به مدت بيش از يك ساعت مداوم مي تواند به آسيب جبران‏ناپذير شنوايي منجر شود. اگر دكمه تنظيم صداي اين دستگاه ها را روي حداكثر قرار دهيم، اين دستگاه ها مي توانند صدايي به بلندي 104 دسي‏بل را به گوش برسانند.

در اين حالت شدت بلندي صوت مثل وقتي است كه گوش در مجاورت دستگاه هايي قرار بگيرد كه براي كندن آسفالت به كار مي روند. بر اساس يك بررسي بين‏المللي؛ متاسفانه مشخص شده است كه بيش از دوسوم افراد بين 18 تا 30 سال، با صداي بسيار بلند به پخش‏كننده هاي صوتي خود گوش مي كنند و اكثر آنها نيز از خطرات اين كار، آگاه نيستند.

چگونه صداي بلند باعث آسيب شنوايي مي شود؟
 به‏طور طبيعي سلول‏هاي حساس بسيار ظريفي درون گوش داخلي قرار دارد كه وظيفه آنها تبديل موج صوتي (صدا) به امواج الكتريكي است، به گونه اي كه اين امواج الكتريكي براي مغز قابل درك باشند. اين سلول‏ها زايده هاي مژك‏مانندي دارند و به همين دليل به نام «سلول‏هاي مويي» ناميده مي شوند.

 بلندي بيش از حد صوت باعث ارتعاشات شديد اين مژك‏ها شده و به آنها آسيب مي‏ رساند. اگر شدت صدا بسيار بلند نباشد و مدتي هم كه گوش در معرض صدا قرار مي گيرد، خيلي طولاني نباشد سلول‏هاي مويي مي توانند خود را ترميم كنند و شنوايي به حالت اوليه برگردد.

تغذيه مناسب احتمال ترميم اين سلول‏ها را افزايش مي دهد ولي كشيدن سيگار احتمال ترميم آسيب سلول‏هاي مويي را كاهش مي دهد. اگر شما هم در مراسمي در مجاورت بلندگوها قرار گرفته باشيد تا يكي، دو روز صداي اضافي گوش (وزوز) و افت شنوايي موقتي را تجربه كرده ايد که اين علايم نشان‏دهنده آسيب موقتي سلول‏هاي مويي گوش داخلي شماست و بايد آن را به عنوان زنگ خطر تلقي كرد چرا كه اگر همچنان گوش خود را در معرض صداي بلند قرار دهيد آسيب وارده به سلول‏هاي مويي دايمي خواهد شد و در نتيجه حس شنوايي شما براي هميشه آسيب خواهد ديد.

چگونه مي توان با خيال راحت به اين دستگاه ها گوش كرد؟
 نكته اصلي اين است كه تعريف واضحي از ميزان بلندي صوتي كه باعث آسيب ديدن گوش مي شود، داشته باشيم. به عنوان يك راهكار عملي توصيه مي كنيم وقتي كسي از هدفون استفاده مي كند صداي دستگاه بايد در حدي باشد كه اگر فرد ديگري كنار او بايستد نتواند صدايي را كه از هدفون پخش مي شود، بشنود. اين ميزان بلندي صوت، مشكلي را براي گوش شما ايجاد نخواهد كرد. نكته ديگري كه رعايت كردن آن مانع آسيب شنوايي شما مي شود اين است كه بهتر است بعد از يك ساعت استفاده از هدفون حداقل به مدت 5 تا 10 دقيقه به گوش خود استراحت دهيد. محلي كه فرد در حال استفاده كردن از پخش‏كننده صوتي خود هست نيز مهم است. اگر در محيط آرامي در حال گوش دادن است احتمالاصداي دستگاه نيز زياد نخواهد بود اما در محيط هاي پر سروصدا احتمال بلندتر كردن صداي دستگاه بيشتر شده و احتمال آسيب گوش نيز افزايش مي‏يابد.
    نوع هدفون هم مهم است. هدفون‏هايي كه نمي گذارند سر و صداي محيط به گوش برسند هدفون‏هاي مناسبي هستند چرا كه در اين حالت نيازي نيست كه فرد براي اينكه بهتر بشنود، صداي دستگاه خود را بلند كند.

    روي بعضي از پخش‏كننده هاي صوتي نرم‏افزاري نصب مي شود كه چنانچه بلندي صدا به حد غيرمجاز برسد يا مدتي كه فرد به‏طور مداوم از هدفون استفاده مي كند، از حد استاندارد بالاتر رود، اين نرم‏افزار به فرد هشدار مي دهد. حتي بعضي از آنها بسته به شدت صداي محيط به‏طور اتوماتيك بلندي دستگاه را كم يا زياد مي كنند تا ضمن اينكه فرد به راحتي به فايل صوتي خود گوش مي دهد آسيب وارده به گوشش نيز به حداقل برسد.

    با اين وجود بايد توجه داشته باشيم كه آنچه از نوع هدفون و ساير شرايطي كه ذكر كرديم، مهم تر است نحوه استفاده كردن از هدفون است. محققان حد مجاز گوش كردن به آي‏پاد با هدفون خودش را چهار ساعت و نيم در روز مي‏دانند، به شرط اينكه بلندي صداي آن روي 70 درصد باشد. اگر چنانچه بلندي صدا روي صد درصد باشد، مدت مجاز روزانه به پنج دقيقه مي رسد.