پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : يك تنديس ريتون از سوي ايران به اوپك هديه داده شد. خبرگزاري دولت ميگويد اين تنديس ساخته دست يك هنرمند ساكن كرج است، مخالفان اما سازندگانش را مربوط به دو هزارو 500 سال قبل ميدانند، همين تم دستمايه انتشار دهها خبر انتقادي از دولت شده است.
به گزارش انتخاب به نقل از شرق، داستان از آنجا شروع شد كه خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران (ايرنا) روز بيست و سوم مهر از سوي دفتر وين خود خبري را منتشر كرد كه در اين خبر آمده بود: «به مناسبت انتقال مقر سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) به ساختمان جديد اين نهاد بينالمللي، تنديس ريتون 500سال پيش از ميلاد و دو قطعه تابلوفرش نفيس توسط ايران به اوپك اهدا شد.
تنديس جام ريتون شير ساختهشده از برنز با روكش طلايي مربوط به پنچ قرن پيش از ميلاد، همچنين دو قطعه تابلوفرش نفيس كرك و ابريشم با طرحهاي پنجمين روز آفرينش اثر «محمود فرشچيان» و سيوسهپل اصفهان، طي مراسمي با حضور دبيركل و مقامات عاليرتبه اوپك، توسط «علياصغر سلطانيه» سفير و نماينده دايم جمهوري اسلامي ايران نزد سازمانهاي بينالمللي در وين به اوپك اهدا شد.» در اين مراسم «عبداله سالم البدري» بر اساس اين خبر دبيركل اوپك در اظهارنظري ضمن تشكر از اين اقدام گفت: «ايران آثار بسيار ارزشمندي را به اين نهاد بينالمللي اهدا كرده است.»
كمي پس از انتشار اوليه اين مطلب، برخي وبسايتهاي خبري از اهداي يك اثر تاريخي به اوپك از سوي محمود احمدينژاد انتقاد كردند، اين خبر بازتاب گستردهاي در فضاي اينترنت و شبكههاي اجتماعي داشت و بسياري را به فكر واداشت كه آيا مسوولان دولتي واقعا يك اثر تاريخي را به اوپك هديه دادهاند؟ سوال ديگري كه در اين ميان به وجود آمد، اين بود كه آيا به لحاظ قانوني مسوولان اجازه هديه دادن آثار تاريخي به ديگر كشورهاي خارجي را دارند يا خير؟ در اين ميان آنچه بيش از همه به تقويت اين شبهه كمك كرد، نحوه انتشار خبر بود بهخصوص آنجايي كه اعلام شد: «تنديس جام ريتون شير ساختهشده از برنز با روكش طلايي مربوط به پنج قرن پيش از ميلاد» به اوپك هديه داده شد.
پس از انتشار گسترده اين خبر هيچ شخص حقيقي يا كارشناس مستقل و مشخصي از اصل بودن اين اثر چيزي نگفت، در آن سو نيز هيچ مسوول دولتيای پاسخي به اين شبهه نداد كه ريتون اهدا شده به اوپك مولاژ (نمونه غيرواقعي و بازسازيشده) بوده يا اثر اصلي. اما انتشار اين خبر كافي بود تا موجي از مطالب و اخبار انتقادي عليه اين اقدام در فضاي اينترنت راه بيفتد.
در همين حال تلاشهاي «شرق» براي پاسخگويي مسوولان مرتبط با اين مساله به جايي نرسيد و تنها يكي از مقامات وزارت نفت به شرق گفت: اثر اهدا شده اصل نبود و ساختهشده از كامپوزيت با روكش طلا بود. به غير از اين واكنش با استناد به خبري كه روز ششم مهر يعني 20روز پيش از انتشار خبر اصلي، روي خروجي خبرگزاري ايرنا آمده بود نيز ميشد حدس زد كه تنديس اهداشده اصل نيست، در شرح اين خبر آمده بود: «مجسمه سنگي شير ريتون ساخته هنرمندان كرجي از طرف دولت جمهوري اسلامي ايران به سازمان اوپك در وين (اتريش) هديه شد.
«محسن گلستاني» يكي از هنرمندان كرجي در رشته حجاري و پيكرهسازي كه بخشي از ساخت اين مجسمه را بر عهده داشته، گفت: خلق مجسمه شير سنگي ريتون كه از جنس سنگ و برنز است، پنج ماه بهطول انجاميده. اين مجسمه كه روي آن قلمزني شده مزين به ورق طلاست.»
اما ريتون چيست و چه ارزشهاي تاريخي دارد؟ ريتون نام يوناني ظرفهايي است كه در دوران كهن به شكل جانوران ساخته ميشد و ايرانيانباستان آن را «تكوك» ميخواندند، سابقه هنر ريتونسازي به هزاره چهارم قبل از ميلاد، يعني به حدود ۶۰۰۰ سال قبل باز ميگردد.
در طول دوران حكومت مادها، هنر ريتونسازي پيشرفت بسياري كرد. اين هنر در دوران هخامنشيان به اوج خود رسيد. تكوكهاي بسياري در ايران از دوران مادها، هخامنشيان، اشكانيان، ساسانيان و اسلامي بهجا مانده است كه در موزههاي سراسر جهان موجودند. خبر كه منتشر شد، بسياري تصور كردند يكي از اين ريتونها به اوپك هديه داده شده است.