آنچه رئیس کل بانک مرکزی در دوره‌ای پنج‌ساله باید انجامش دهد، ماموریتی سهل و ممتنع است. ناممکن نیست، اما بازگرداندن تعادل به بازار پول و ارز، بیشتر شبیه یک شعبده‌بازی دشوار است.
ماموریت‌های او به موجب قانون کاملاً مشخص است. او «باید با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد و در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها به همراه رشد مداوم اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی را در صدر برنامه‌ها قرار دهد».
رئیس‌جمهور هم در زمان امضای حکم ماموریت پنج‌ساله همتی، دو ماموریت مهم به او داده، «توسعه پیمان‌های پولی دوجانبه» و «مراقبت از ذخایر ارزی». خواسته مردم از همتی هم کاملاً مشخص است، ثبات بازار ارز و کنترل تورم. گویا خواسته‌ها همه در یک راستاست، اما تحقق آن‌ها چگونه ممکن است؟
راهکار ساده است. همتی باید در مسیر سیاستگذاری‌های جدید، خطا‌های پیشینیان خود را تکرار نکند. برخی از مشکلاتی که امروز همتی باید برای آن تصمیم بگیرد بار‌ها و بار‌ها آزموده شده و همواره نتایج زیان باری داشته است. نتیجه سرکوب فنر ارزی، دونرخی ماندن ارز، توزیع رانت و به تعویق انداختن اصلاحات بانکی در اقتصاد ایران بر همگان واضح و روشن است. همه می‌دانند از دست رفتن استقلال بانکی مرکزی و تبدیل شدن آن به پاس‌کننده چک دولت چه نتایجی دربر دارد.
اجرای همین باید‌های ساده، اما بیشتر به شعبده‌بازی می‌ماند. آیا همتی می‌تواند شعبده باز خوبی باشد؟
او در متلاطم‌ترین روزها، به بانک مرکزی رفته است. قیمت ارز هر لحظه در نوسان است و ارزش ریال در سراشیب سقوط قرار دارد، تحریم‌های بانکی نزدیک است و احتمال دست‌درازی دولت به منابع بانکی بیش از همیشه است، نرخ تورم در مسیر صعود قرار دارد، نقدینگی به مرز بحران رسیده و استقلالی که همه روسای بانک مرکزی آرزوی آن را داشته‌اند، در چنین شرایطی برای همتی از همیشه دور از دسترس‌تر است.
فهرست ماموریت‌های همتی کاملاً مشخص است. او باید سیاست‌های ارزی را تغییر دهد و هر تعللی در این باره، آثار غیر قابل جبرانی برای اقتصاد دارد. قطع رانت‌های ارزی و پرداخت یارانه‌های ارزی متعدد به اقتصاد از دیگر کار‌هایی است که باید انجام دهد، اما قطعاً بیشتر این اقدامات با مقاومت مواجه خواهد شد و تکدر خاطر این و آن را در پی خواهد داشت.
اگر درِ سیاست‌های پولی و ارزی جدید، بر همان پاشنه پیشین بچرخد، کارنامه کاری رئیس کل جدید بانک مرکزی مانند اسلاف خود خواهد بود. بانک مرکزی همیشه خوش استقبال و بد بدرقه بوده و علاوه بر این، همتی باید بداند پا به شهری گذاشته، بی‌نهایت بی‌دفاع.
باید منتظر ماند و دید در شرایطی که به قول حضرت حافظ «منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید» همتی چگونه کشتی سیاست پولی را به ساحل خواهد رساند.
مرضیه محمودی/ هفته نامه تجارت فردا
