کارشناس مسائل عراق بر این باور است که جنگ نیابتی در چند وقت اخیر و در شرایط کنونی، میان تهران و واشنگتن در عراق وجود دارد و نمی‌توان این مساله را انکار کرد. در یک سو، نیروهای سیاسی نزدیک به آمریکا حضور دارند و در سوی دیگر نیروهای نظامی و سیاسی نزدیک به ایران حضور دارند. این رقابت در تمامی سال‌های پس از 2003 تا کنون وجود داشته اما اینکه این رقابت به جنگی فراگیر در این کشور تبدیل شود، بعید به نظر می‌رسد.
علی اکبر اسدی، کارشناس مسائل عراق در ارزیابی خود از حمله آمریکا به چند مقر نیروهای کتائب حزب الله که بخشی از نیروهای حشد العشبی محسوب می‌شوند به خبرنگار «انتخاب» گفت: «تنش و اختلافات میان گروههای مقاومت، به ویژه حشد العشبی با آمریکا و اسرائیل بحث جدیدی نیست و در گذشته نیز وجود داشته است. سابقا نمود این امر را در جریان حملات اسرائیل در سوریه و طی یک سال اخیر در عراق مشاهده کرده اما اینکه اکنون آمریکایی‌ها خود وادر عمل شده و در سطحی گسترده مواضع حشد الشعبی را مورد هجوم قرار داده‌اند، تحولی جدید است که در معادلات میان آمریکا و اسرائیل با نیروهای حاضر در محور مقاومت است. آمریکایی‌ها تاکید دارند که باید به حملات پراکنده در قالب موشک پرانی‌ها پایان داده شود ولی آن‌چه که اکنون دیدیم فراتر از یک اقدام برای پایان دادن به حملات نیروهای حشد العشبی است. اگر واشنگتن قصد داشت از اقدامات تهاجمی گروههای عراقی ممانعت کند، می‌توانست از طرق دیگر این کار را انجام دهد و هشدارهای لازم را صادر کند. این حمله ابعاد گسترده‌تری از یک حمله ساده دارد و به نظر می‌رسد مناسبات آمریکا و نیروهای مقاومت را وارد مرحله‌ای پرخطر می‌کند.»
وی در ادامه پیرامون احتمال تبدیل شدن کشور عراق به عرصه جنگ نیابتی میان ایران و آمریکا تصریح کرد: «جنگ نیابتی در چند وقت اخیر و در شرایط کنونی، میان تهران و واشنگتن در عراق وجود دارد و نمی‌توان این مساله را انکار کرد. در یک سو، نیروهای سیاسی نزدیک به آمریکا حضور دارند و در سوی دیگر نیروهای نظامی و سیاسی نزدیک به ایران حضور دارند. این رقابت در تمامی سال‌های پس از 2003 تا کنون وجود داشته اما اینکه این رقابت به جنگی فراگیر در این کشور تبدیل شود، بعید به نظر می‌رسد. شرایط کنونی عراق برای جنگ تمام عیار وجود ندارد. مشکلات اقتصادی، امنیتی و سیاسی در این کشور موجب شده که زمینه لازم برای جنگ فراگیر وجود نداشته باشد. علاوه بر این، آمریکا و ایران نیز به نظر می‌رسد خواهان جنگ فراگیر نیستند و در آینده ناگریز هستند وضعیت را به نوعی مدیریت کنند.»
این کارشناس مسائل عراق در بخشی دیگر از گفته‌های خود تصریح کرد: «پیوند دادن حمله نظامی آمریکا به مواضع حشدالشعبی با تشکیل دولت جدید عراق و مدیریت اعتراضات تا حدودی دشوار است. بلاتکلیفی در تعیین جانشین عادل عبدالمهدی و اعتراضات عراق، بیشتر متاثر از روند تحولات داخلی این کشور است و فی‌الواقع نمی‌توان مساله حمله نظامی آمریکا را به تحولات سیاسی منطقه الخضراء ارتباط داد. هر چند جریان‌های سیاسی شیعی حمله آمریکا را محکوم کرده‌اند اما موضوع تشکیل دولت بحثی کلان در حاکمیت سیاسی عراق است و بدین معنی نیست که این گروهها مساله را به درون عرصه حاکمیتی ارجاع دهند.»
اسدی در بخش پایانی گفته‌ها خود پیرامون امکان تصویب قانون اخراج نیروهای نظامی در پارلمان عراق، بعد از حملات آمریکا گفت: «این موضوع طی چند ماه گذشته مطرح بوده اما اینکه در عمل شرایط برای اخراج نیروهای آمریکایی وجود داشته باشد و نمایندگان مجلس حاضر شوند به چنین قانونی رای دهند، محل تردید است. باید این واقعیت را بپذیریم که وضعیت امنیتی و سیاسی عراق بسیار شکننده بوده و نمی‌توان بغداد را آماده تقابل و ضدیت با آمریکا دانست. عراق توانمندی و انسجام لازم برای ایستادگی در برابر آمریکا را ندارد و همین موضوع موجب خواهد شد که نتواند موضعی جدی را اتخاذ کنند. افزون بر این، جریان‌هایی که به طور صریح خواستار اخراج نیروهای آمریکایی شوند، بعید است که 100 کرسی را رد پرالمان داشته باشند.»
احتمال افزایش جنگ نیابتی میان ایران و آمریکا در منطقه وجود دارد / نه ایران و نه آمریکا خواهان فراگیر شدن منازعه نیستند / تنش‌زدایی میان ایران و آمریکا، از سطح درگیری گروههای ضدآمریکایی در منطقه خواهد کاست
اردشیر پشنگ کارشناس مسائل عراق معتقد است، نیروهای حشد العشبی بیشترین نزدیک سازمانی، رفتاری و فکری را با ایران دارند و مناسباتی تنگاتنگ میان دو طرف وجود دارد. در چنین شرایطی پیامد حتمی حمله به نیروهای حشد الشعبی، افزایش جنگ‌های نیابتی میان ایران و آمریکا خواهد بود اما بر این باور هستم که در شرایط فعلی نه آمریکای تحت رهبری دونالد ترامپ و نه جمهوری اسلامی ایران، خواهان اشاعه تنش‌ها و درگیری مستقیم نیستند.»
این کارشناس مسائل عراق در ارتباط با حمله جنگنده‌های بدون سرنشین آمریکایی به چند مقر نیروهای کتائب حزب الله وابسته به حشد العشبی به خبرنگار «انتخاب» گفت: «طی یک سال گذشته همواره شاهد حملات پراکنده، موردی و البته عمدتا ناموفق و از نوع حملات هشدار دهنده به رخی از ماکز حضور نیروهای آمریکایی همانند سفارت و پایگاههای نظامی آمریکایی بوده‌ایم. همزمان با این امر برخی از چهره‌های سیاسی یا شبه‌نظامی با صراحت از ضروت اخراج آمریکا از عراق سخن به میان آورده‌اند.»
وی افزود: «در هفته گذشته شاهد بودیم که پایگاه نظامی استراتژیک k1 (کی وان) در کرکوک مورد حمله موشکی قرار می‌گیرد که طی آن یک غیرنظامی کشته و دو سرباز نیز زخمی می‌شوند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها به این برداشت و جمع‌بندی رسیده‌اند که برای اینکه هم ضرب شستی را به مخالفان خود در عراق نشان داده باشند و هم به نوعی از تداوم حملات جلوگیری کنند، حملات دیروز را به پایگاههای کتائب حزب الله و عصائب اهل حق انجام بدهند. این حمله را می‌توان در قالب پیام آشکار آمریکا مورد بازخوانی قرار داد که بر اساس آن واشنگتن قصد دارد در عراق باقی بماند و به شدت از منافع و خطوط قرمز خود دفاع کند.»
این کارشناس مسائل عراق در ادامه تصریح کرد: «با توجه به نوع رابطه آمریکا با دولت مرکزی عراق و در راس قرار داشتن دولت جهت تصمیم‌گیری پیرامون وضعیت نیروهای نظامی و شبه نظامی، این امکان که نیروهای حشد الشعبی درگیری مستقیم و فراگیری را با آمریکایی‌ها آغاز کنند، بعید به نظر می‌رسد. با این وجود، بر این باور هستم که حمله آمریکا به پنج پایگااه نیروهای حشد الشعبی در عراق و سوریه، زمینه‌ساز افزایش حملات پراکنده نیروهای حاضر در محور مقاومت علیه پایگاههای آمریکا خواهد شد. در مجموع، جنگ فراگیر میان نیروهای حشد و امریکا نه ممکن است و در راستای منافع هیچ گروهی قرار دارد. افزون بر این به طور حتم دولت عراق مخالف جدی چنین رخدادی است.»
پشنگ در ادامه پیرامون اینکه تا چه اندازه حملات آمریکا می‌تواند زمینه‌ساز جنگ نیابتی میان تهران و واشنگتن در عراق شود، گفت: «بدون تردید حملاتی که به پایگاههای حشد العشبی به وقوع پیوست، در قالب نوعی هشدار غیرمستقیم آمریکا به ایران نیز قابل خوانش است. واقعیت این است که نیروهای حشد العشبی بیشترین نزدیک سازمانی، رفتاری و فکری را با ایران دارند و مناسباتی تنگاتنگ میان دو طرف وجود دارد. در چنین شرایطی پیامد حتمی حمله به نیروهای حشد الشعبی، افزایش جنگ‌های نیابتی میان ایران و آمریکا خواهد بود اما بر این باور هستم که در شرایط فعلی نه آمریکای تحت رهبری دونالد ترامپ و نه جمهوری اسلامی ایران، خواهان اشاعه تنش‌ها و درگیری مستقیم نیستند.»
این کارشناس مسائل عراق پیرامون تبیین چشم‌انداز آتی تحولات پس از این رخداد تاکید کرد: «می‌توان تا اندازه زیادی چنین حملات و تنش‌هایی را ناشی از مناسبات چند سال اخیر میان ایران و آمریکا ارزیابی کرد. در سال 2019 شاهد مذاکره میان ایران و آمریکا نبودیم و تنها سطح تنش‌زدایی به تبادل زندانی میان دو طرف ختم شد. در چنین شرایطی، روند تحولات نشان می‌دهد در سال 2020 سطح تنش‌ها متاثر از مناسبات میان ایران و آمریکا خواهد بود. هر اندازه امکان مذاکره میان دو طرف قوت بگیرد، نیروهای حشد الشعبی عراق، حشد الوطنی سوریه و انصارلله یمن، از سطح تنش‌های خود با آمریکا و متحدان‌اش خواهند کاست و هر اندازه تنش میان دو طرف بیشتر شود، امکان نزاع نیز بیشتر خواهد شد. با این اوضاف، می‌توان پیش‌بینی کرد که وضعیت شکننده کنونی حداقل در سال 2020 نیز ادامه خواهد داشت.»
