arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۵۳۷۴۳۶
تاریخ انتشار: ۵۰ : ۱۴ - ۰۱ فروردين ۱۳۹۹

ساز‌هایی که بی‌صدا شد / کدام هنرمندان موسیقی در سال ۹۸ از دنیا رفتند؟

برخی هنرمندان موسیقی در سال ۹۸ چشم از جهان فروبستند و تا آرامگاه ابدی بدرقه شدند؛ در این میان فقدان برخی چهره‌ها چنان سنگین بود که به اعتقاد بسیاری جای خالی آنها هرگز پر نخواهد شد.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

موسیقی ایران در سال ۹۸ هم مانند سال‌های دیگر هنرمندان عزیزی را از دست داد. جای دارد یاد این هنرمندان در بهار پیش‌رو یادی کنیم.

بهنام صفوی

خواننده جوان پاپ کشورمان بر اثر ابتلا به تومور مغزی و پس از مدتها تحمل عوارض ناشی از این بیماری در روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت درگذشت.

این هنرمند، موسیقی را از دوران کودکی با ساز پیانو به صورت خودآموز آغاز کرد، سپس به فراگیری سازهای کوبه‌ای پرداخت. نخستین آلبوم رسمی اش را با نام عشق من باش در سال ۱۳۸۸ روانه بازار کرد. برگزاری کنسرت‌های متعدد داخلی و خارجی از فعالیت‌های بهنام صفوی بود. وی در سال ۱۳۸۵ قطعه «تمنا» را منتشر کرد که مورد استقبال فراوان قرار گرفت و همین انگیزه‌ای برای تولید آلبوم اولش «عشق من باش» شد. بهنام صفوی یکی از ستارگان جوان موسیقی پاپ ایران بود و طرفداران زیادی دارد. به بهنام صفوی سلطان آرامش و پسر مؤدب موسیقی ایران می‌گفتند.

وی از سال ۱۳۹۲ دچار تومور مغزی شده بود که با پیشرفت این بیماری در صبح ۲۹ تیر ۱۳۹۴ مجبور به عمل جراحی سختی شد. حال بهنام صفوی بعد از عمل جراحی در ایران بسیار بهتر شده بود و حتی آلبوم جدید خودش به نام معجزه را هم منتشر و کنسرت‌ها و اجراهای زیادی را نیز برگزار و چند تک‌آهنگ را هم بعد از عمل خود منتشر کرد، اما در سال ۱۳۹۶ دوباره بیماری وی تشدید شد و این‌بار برای درمان به آلمان سفر کرد و توسط مجید سمیعی در بیمارستانی در هانوفر، آلمان، تحت عمل جراحی دوباره قرار گرفت و بعد از عمل جراحی به ایران بازگشت.

بهنام صفوی در طول سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ درگیر درمان مجدد بود تا اینکه در تاریخ ۵ دی ۱۳۹۷ حال او به وخامت کشیده شده و به مدت ۴۳ روز در بیمارستانی در تهران بستری شد. او بعد از این دوره بخاطر وضعیت آب و هوا به اصفهان آمد و با بدتر شدن مجدد حالش در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ در بیمارستان میلاد اصفهان بستری شد وی بعد از ۲۷ روز بستری در این بیمارستان سرانجام در تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۸ و پس از تحمل شش سال بیماری در بیمارستان میلاد اصفهان درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت معصومه شاهین شهر به خاک سپرده شد. چون خانواده بهنام صفوی در شاهین شهر ساکن هستند تصمیم گرفته شد پیکر این هنرمند در شاهین شهر اصفهان به خاک سپرده شود.

ای محمد یوسفی

این هنرمند پیشکسوت و نوازنده دوتار اهل درگز در روز پنجشنبه ۱۴ شهریور ماه درگذشت. وی متولد سال ۱۳۰۲ روستای تگن از توابع شهرستان درگز بود.

آی محمد یوسفی شاگرد اولیا قلی یگانه بوده و قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین نوازندهٔ بخشی در سبک شهرستان درگز به شمار می رفت. او از معدود نوازندگانی بود که تا سن کهنسالی با تار ابریشم می‌نواخت که صدایی بم‌تر از دوتار سیمی دارد و رنگ و صوت آن متفاوت است. استاد یوسفی بیش از ۶۰ سال به شیوهٔ بخشی‌ های شمال خراسان خواند و دوتار نواخت و آیین‌های قومی و منطقه‌ای را زنده نگاه داشت.

میرزاد مراد

میرزا مراد عزیزی هنرمند پیشکسوت موسیقی فولکلور کردستان (متولد ۱۳۰۹ در روستای سورسور شهرستان کامیاران) روزدوشنبه ۲۵ شهریور درگذشت. وی از استادان برجسته در عرصه موسیقی فولکلور بود که بیش از ۷۰ سال در شهرها و روستاهای مناطق غرب کشور در آیین‌های شادی و عزای مردم به هنرنمایی پرداخت و این سنت موسیقایی را زنده نگاه داشت.

حسین دهلوی

حسین دهلوی از اسطوره های موسیقی ایران و تربیت کننده چند نسل از مفاخر موسیقی ایران روز سه شنبه ۲۳ مهرماه درگذشت. وی در سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. او موسیقی را از پنج سالگی نزد پدرش، معزالدین دهلوی که از شاگردان علی اکبر شهنازی بود، آغاز کرد و در ۹ سالگی با تشویق مادرش به ساز ویولن علاقه‌مند شد. دهلوی در محضر ابوالحسن صبا به یادگیری ویلن پرداخت و در هنرستان عالی موسیقی نزد حسین ناصحی و هایمو تویبر آهنگسازی را فرا گرفت.

او در سال ۱۳۳۹ از هنرستان عالی موسیقی در رشته آهنگسازی فارغ التحصیل شد و پس از درگذشت استاد صبا در سال ۱۳۳۶ رهبری ارکستر شماره یک اداره هنرهای زیبا که بعداً «ارکستر صبا» نامیده شد به دهلوی واگذار شد. این ارکستر از زمان گشایش تلویزیون ایران در سال ۱۳۳۷ به صورت هفتگی در تلویزیون به اجرای برنامه پرداخت.

دهلوی در سال ۱۳۴۱ به ریاست هنرستان موسیقی ملی برگزیده شد و تا فروردین ۱۳۵۰ این سمت را عهده‌دار بود. او خود در دوره دوم هنرستان رشته‌های تئوری موسیقی ایران، تلفیق شعر و موسیقی، فرم موسیقی ایران، هارمونی و ارکستر را شخصاً آموزش می‌داد. در این سال، وی برای سفر دوساله مطالعاتی به آلمان و اتریش رفت.

دهلوی از سال ۱۳۵۶ تصنیف اپرای مانا و مانی را به مناسبت سال جهانی کودک (۱۹۷۹) آغاز کرد. ساخت این اثر دو سال به طول انجامید که پس از انقلاب به خاطر محدودیت‌های استفاده از صدای خواننده زن تا به حال به اجرا درنیامده (در بخشی از اپرا، یک دزد بره یک دختر کوچک را می‌رباید و دخترک که صاحب بره بوده به جنگل می‌رود و آواز می‌خواند) و تنها موسیقیِ سازیِ آن در خرداد ۱۳۷۹ با تلاش و رهبری مایسترو علی رهبری با ارکستر فیلارمونیک اسلواکی در براتیسلاوا اجرا و ضبط شده‌است.

دهلوی در زمینه نوآوری در موسیقی ایرانی تلاش‌های زیادی کرده است. تدوین متد تمبک به وسیله او و جمعی دیگر از جمله حسین تهرانی، مصطفی پورتراب، فرهاد فخرالدینی و هوشنگ ظریف برای بهبود جایگاه تمبک در موسیقی ایرانی و آسان‌سازی آموزش این ساز، توجه به ساخت سنتور کروماتیک برای جبران مشکل کوک این ساز برای استفاده در ارکستر از جمله این مواردند.

حسین دهلوی، در زمینه موسیقی فیلم هم فعالیت و البته بیشتر برای فیلم‌های مستند، نقش مشاور و انتخاب‌کننده موسیقی را بر عهده داشته و در تیتراژ فیلم‌ها، از او به نام مستعار فریبا یاد شده‌است. دهلوی برای چند فیلم مستند از ابراهیم گلستان مانند یک آتش (چشم‌اندازها)، موج و مرجان و خارا و گنجینه‌های گوهر و همچنین فیلم هفده روز به اعدام اثر هوشنگ کاووسی موسیقی نوشته‌ است.

حسین دهلوی علاوه بر ساخت و تنظیم آثار متعدد و رهبری ارکستر آثار مکتوب و مرجع مهمی در زمینه موسیقی به رشته تحریر درآورد. پیوند شعر و موسیقی آوازی از بارزترین آثار اوست که حاصل بیش از ۴۰ سال تجربه وی در تلفیق موسیقی با شعر است.

آخرین کوشش دهلوی در زمینه کارهای جمعی موسیقی ملی، پایه‌گذاری ارکستر مضرابی است که با همکاری ۶۶ نفر از نوازندگان سازهای مضرابی ایرانی تشکیل شد و در سال ۱۳۷۲ روی صحنه رفت.

تورج شعبانخانی

تورج شعبانخانی موسیقیدان پیشکسوت، پس تحمل مدتی درگیری بابیماری ریوی در حالی که در کما بود، روز دوشنبه ۱۸ آذردرگذشت. وی فعالیت حرفه‌ای موسیقی خود را با موسیقی متن و آهنگسازی فیلم آدمک و معرفی فریدون فروغی شروع کرد وی با بسیاری از هنرمندان موسیقی ایرانی نیز همکاری داشته‌است

این هنرمند بعد از انقلاب به همراه تعداد معدودی از خوانندگان و هنرمندان در ایران ماند و در این سال‌ها ضمن آهنگسازی برای خوانندگان قدیمی، با هنرمندان بسیاری نظیر رضا آریایی، ناصر عبداللهی و محمدرضا عیوضی همکاری داشته‌است. وی متولد ۱۳۲۹ بود که ترانه بهار بهار یکی از آثار ماندگار این هنرمند به حساب می‌آید.

فرود گرگین‌پور

این هنرمند پیشکسوت موسیقی قشقایی روز سه شنبه ۱۰ دی در گذشت. فرود گرگین پور برادر فرهاد گرگین پور و خواهر زاده محمد بهمن بیگی از نوازندگان نامی ایل قشقایی است. وی از کودکی با نوازندگی آکاردئون یادگیری موسیقی را آغاز کرد و در سال ۱۳۴۲ برای اعتلای کار خویش از کلاس‌های نورعلی برومند، حبیب‌الله بدیعی، علی تجویدی و علی‌اصغر بهاری بهره برد. سال ۱۳۵۴ تحصیلات موسیقی در دانشگاه تهران را به پایان رساند و از همان سال به تشویق نورعلی برومند به نواختن ساز کمانچه پرداخت. از آثار وی می‌توان ترکمن صحرا، هجران، کوراغلو و مجموعه موسیقی قشقایی را نام برد.

مراسم بزرگداشتی برای وی نهم بهمن گذشته با حضور افرادی چون حسین علیزاده، محمود دولت‌آبادی، جواد مجابی و حسین الهی قمشه‌ای در فرهنگسرای نیاوران تهران برگزار شد.

حسین اصلانی

این هنرمند اصالتا گیلانی روز چهارشنبه ۹ بهمن در آمریکا درگذشت. حسین اصلانی در سال ۱۳۱۵ در روستای شاقاجی رشت، در خانواده‌ای سرشناس به دنیا آمد اما بسیار زود پدرش را از دست داد و سال‌های کودکی را با مشکلات خانوادگی حاصل از این مصیبت به سختی گذراند. وی پس ازگذراندن مقطع ابتدایی در سال ۱۳۳۲ ناگزیر به تهران مهاجرت کرد و برای تأمین معاش به شغل‌های مختلفی روی آورد.

او که خودآموز نواختن آکاردئون را تجربه کرده بود در همان سال‌ها توانست طی تحصیل در مقطع متوسطه به تمرین‌های شبانه نوازندگی پیانو در هنرستان موسیقی بپردازد. این تلاش‌ها سرانجام سبب شد در سال ۱۳۳۶ به هنرستان موسیقی در رشته موسیقی کلاسیک راه یابد و از محضر استادانی چون خانم تاتیانا خاراتیان در نوازندگی پیانو، فریدون فرزانه برای تئوری و سلفژ و هوشنگ استوار در دروس هامونی، ارکستراسیون و آهنگ سازی بهره ببرد.

حسین اصلانی در سال ۱۳۴۰ به عنوان آهنگساز، تنظیم کننده و پیانیست در رادیو و تلویزیون ملی ایران مشغول به کار شد و برای بسیاری از خوانندگان و آهنگسازان صاحب نام از جمله محمد نوری، محمد سریر، فریدون شهبازیان قطعاتی را تنظیم نمود و در کنار آهنگسازی بطور پیوسته به تدریس و آموزش موسیقی مشغول شد. وی یکم فروردین ۱۳۵۱ با مهاجرت به آمریکا تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسی ارشد رشته آهنگسازی موسیقی معاصر و ارکستراسیون نزد اساتیدی همچون پروفسور دیری جان مایزل و پروفسور جول توم در دانشگاه پرچس سونی درس آموخت.

اصلانی با تلاش در امر آموزش موسیقی در رشته پیانو و آهنگسازی توانست، تأثیر مطلوبی بر شهر محل اقامت یعنی نیویورک خود بگذارد و شاگردان بسیاری را پرورش دهد که بسیاری از آنها به چهره‌های موفق موسیقی در آمریکا بدل شده‌اند. او علاوه بر چیره‌دستی در هنر موسیقی شخصیتی فروتن، میهن دوست و با محبت بود که احداث دو باب مدرسه در مقطع راهنمایی و دبیرستان در روستای زادگاهش به یاد مادرش، نمونه‌ای از این عشق به سرزمینش است.

تاثیر موسیقی محلی ایران، خاطرات کودکی و نوجوانی و نوستالژی وی نسبت به آثار موسیقی پاپ خودش و تحقیق گسترده بر روی آهنگسازانی چون چارلز آیوز، بلا بارتوک، ایگور استراوینسکی، آرون کاپلند، لئونارد برنشتاین و هوشنگ استوار و دیگر اساتیدی که ایشان علم موسیقی را نزد ایشان فرا گرفتند، همچنین ویژگی های موسیقی معاصر با خصوصیاتی پیشرو و درعین حال، اصیل و ریشه دار، از آثار حسین اصلانی، خصوصیاتی چندوجهی و منحصر به فرد ساخته بود.

هوشنگ ظریف

هوشنگ ظریف نوازنده پیشکسوت و استاد نام‌آشنای تار پس از مدت‌ها بیماری، شنبه ۱۷ اسفند، بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت. ظریف ۱۶ آذر ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد. پس از پایان دوره ابتدایی وارد هنرستان موسیقی شد و از حضور اساتیدی چون موسی معروفی، روح‌الله خالقی، جواد معروفی و حسین تهرانی بهره‌مند شد.

وی در دورهٔ عالی هنرکدهٔ موسیقی از محضر استاد علی اکبرخان شهنازی برای فراگیری ردیف بهره‌مند شد. وی از سال ۱۳۴۲ به مدت ۱۷ سال به تدریس تار در هنرستان موسیقی پرداخت و از جمله شاگردان وی می‌توان به حسین علیزاده، داریوش طلایی و ارشد طهماسبی اشاره کرد.

این هنرمند نوازنده تار، ردیف‌دان و مدرس موسیقی سال‌ها، سولیست (تکنواز) تار در ارکسترهای متعدد وابسته به وزارت فرهنگ بود و در اجرای برنامه‌های موسیقی ارکسترهای مزبور در سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران همکاری داشت؛ او اجراهای متعددی با گروه استاد فرامرز پایور داشته‌ و با این گروه در کشورهای اروپایی و آسیایی زیادی به اجرای موسیقی ایرانی پرداخته‌ است.

از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به نوازندگی تار در برنامه‌های موسیقی ملی ایران در رادیو تلویزیون ایران به مدت ۲۰ سال، اجرای برنامه‌های موسیقی اصیل و سنتی ایران در شهرهای مختلف ایران و کشورهای جهان از جمله آمریکا، شوروی، کانادا، ژاپن، فرانسه، انگلیس، آلمان غربی، ایتالیا، مصر، تونس، مراکش، الجزایر، هندوستان، پاکستان، ترکیه و تمام کشورهای اروپای شرقی همراه با ارکسترهای موسیقی سنتی وابسته به وزارت فرهنگ و هنر سابق اشاره کرد

نت نگاری و ویرایش چهار کتاب درباره استاد لطف‌الله مجد، جلیل شهناز و فرهنگ شریف و ابراهیم سرخوش، مجموعه‌های صوتی تکنوازی‌های استاد از جمله دشتی و اصفهان، همنوازی با استاد فرامرز پایور در آثار متعدد وی، اجرای گوشه‌هایی از ردیف موسی خان معروفی به کوشش کامبیز روشن روان، کتاب دستور مقدماتی تار، کتاب اول و دوم هنرستان از جمله آثار این هنرمند است.

حسین تهران تاش

یکی از قدیمی ترین نوازندگان کلارینت (قره نی) ایران ۲۵ اسفند درگذشت. عباس تهرانی تاش متولد ۱۳۰۷ از همان دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی به یادگیری موسیقی و نواختن فلوت پرداخت، ولی تحصیل موسیقی را ابتدا در حضور مین‌باشیان (افسر موزیک نظام) و با همراهی چنگیز عسکرپور (نوازنده‌ی فلوت و سازهای بادی) آغاز کرد. او در هنرستان عالی موسیقی ثبت نام کرد. در آنجا ابتدا کلارینت را از هنرآموزی اتریشی یاد گرفت اما چون او موسیقی کلاسیک تدریس می‌کرد، بلافاصله نزد حسینعلی وزیری‌تبار، ردیف‌های موسیقی ایرانی را نیز فرا گرفت.

تهرانتاش پس از تأسیس رادیو همکاری خود را با این رسانه آغاز کرد. او کار نوازندگی خود را در ارکستر بزرگ مهدی خالدی و همچنین ارکستر برادران نورین دنبال کرد و سپس به ارکسترهای علی‌محمّد نامداری و شاپور نیاکان پیوست. او همچنین با ارکستر شماره‌ی ۳ به سرپرستی حسین شهبازیان و نیز ارکستر شما و رادیو به سرپرستی ناصر زرآبادی همکاری بسیاری داشته و پس از تشکیل برنامه‌ی گلها به همت داود پیرنیا به گروه نوازندگان این برنامه نیز پیوست.

منبع: ایرنا
نظرات بینندگان