خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در سرویس تاریخ «انتخاب» منتشر شده بود.
به گزارش «انتخاب»؛ متن کامل خاطرات ۷۱ تا ۷۶ (که به صورت اختصاصی در «انتخاب» منتشر میشود) در زیر آمده است
سال ۱۳۷۱
آقاى [اصغر] ابراهيمى، مديرعامل مترو[تهران] آمد. گزارش نتيجه بررسى و مقايسه صنايع واگن متروى شوروى، چين، كره و اروپاييها را داد. امتياز را از چين مىداند. براى تصويب خريد و دادن نيازهاى ارزى و ريالى استمداد كرد.
آقاى دكتر [هادي] منافى، [معاون رييسجمهور و رييس سازمان حفاظت از محيط زيست] آمد. گفتم با تأسيس كارخانه ساخت كاغذ اسكناس در مازندران مخالفت نكنند. آقاى [ابوالفضل] توكلى، [مشاور رييسجمهور در امور اصناف]، براى امور اصناف و كسبه آمد و تذكراتى داشت.
[آقاي بيژن نامدار زنگنه]، وزير نيرو و مديران برق آمدند. گزارشي از وضع توليد و شبكههاى انتقال برق دادند. پيشنهاد واگذارى توزيع برق به بخش خصوصى را داشتند. از آقاى [محمد] سعيدى كيا، [وزير راه و ترابري]، دربارة علت تصادف دو قطار در راه اهواز توضيح خواستم.
عصر هيأت دولت جلسه داشت. سفر آقاى [حسن] حبيبى به برزيل، [براي شركت در اجلاس محيط زيست زمين]، مورد تأكيد قرارگرفت. بهخاطر اينكه گفته شده، سخنرانى رسمى را به رؤسا و نخستوزيران اختصاص دادهاند، ترديد در سفر پيدا كرده بود. در اين جلسه، نياز پولى خريد گندم كشاورزان تأمين شد و پرداخت بودجه سال 1371 دستگاهها را با هشت درصد كمتر تصويب كرديم.
شب ميهمان رهبرى بودم. دربارة وزارت ارشاد، بنياد شهيد، مسايل قرهباغ، مسايل ارزى و ريالى بودجه و استانداران مذاكره كرديم. ايشان از آثار سفر من به استان خراسان خيلى اظهار خوشحالى نمودند. محافظهكاران، فشار زيادي بر وزارت ارشاد و صدا و سيما ميكنند. دير وقت به خانه رسيدم. محسن آمد و براى سفر به بلژيك و ثبت نام در دوره دكترا خداحافظى كرد.
سال ۱۳۷۲
جمعى از نمايندگان مجلس كه به نحوى در جنگ دستشان بند شده، آمدند. از دوره سابق، چنين تشكلى در مجلس بهوجود آمد كه معمولاً براى حمايت از رزمندگان همكارى دارند و جناح چپ و راست شريكاند. دربارة عدم شمول رزمندگان در قانون تعديل نيروى انسانى دولتى و اجراى طرح حمايت از جهادگران و... استمداد كردند.
[آقای محمدرضا توسلی]، نماينده [فردوس]و طبس آمد. از كمكهاى من بعد از سفر به جنوب خراسان تشكر كرد و براى سرعت اجراى طرح آب طبس و ساخت خانههاى باقىمانده از زلزله استمداد كرد و دربارة ترميم كابينه نظراتى گفت.
آقاى [حبيبالله] عسگراولادى، [نماينده ولي فقيه در كميته امداد امام خميني(ره)] آمد. ضمن قدردانى از اعتبارات زياد به كميته امداد، براى اداى دين آقاى مقدم استمداد كرد؛ ورشكسته شده است. اجازه گرفت كه براى چاپ بروشورهاى تبليغاتى نامزدهاى ديگر انتخابات كمك شود.
آقايان [محمدحسين] عادلى، [رييسكل بانك مركزي]، [محسن] نوربخش، [وزير امور اقتصادي و دارايي] و [مسعود روغني] زنجانى، [رييس سازمان برنامه و بودجه]، آمدند. تلاش داشتند كه اجازه بگيرند بخشى از تسهيلات بانكى مصوب قانون بودجه سال 1372 به شركتهاى دولتى را كم كنند؛ نپذيرفتم. نگران بالا رفتن نقدينگى و تورم هستند.
شب با عفت و محسن تلفنى صحبت كردم. قرار است فردا جواب نهايى معاينات را بگيرند. مهدى آمد؛ راجع به امور جارى و درج مصاحبهام در مجله تايم گفت. عصر شوراى اقتصاد جلسه داشت. دربارة اعتبارات تبصره 52 - سوبسيد ريالى به جاى ارز- تصميمگيرى شد. شب در دفترم ماندم.
سال ۱۳۷۳
برای شرکت در مراسم سالروز فتح خرمشهر و معرفی و اهدای جوایز آثار ادبی، علمی،
فرهنگی و هنری دربارة دفاع، به آمفیتئاتر نهاد [ریاستجمهوری] رفتیم. آقای [مهدی] چمران، [رییس بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس] گزارش داد. سپس برندههای جوایز را معرفی کردند. به سی و سه نفر جایزه دادم و برای حضار صحبت کردم.
آقای [مصطفی] میرسلیم، [وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی]، برای کارهای وزارت ارشاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی آمد. گفت کشف کرده است که دکتر [هادی] پرورنده، شاگرد حافظیان است و معالجهاش با ذکر و دعاست. اعضای دائرهالمعارف بزرگ فارسی آمدند. دکتر [احمد] بیرشک[۳] توضیحات داد و برای اعتبار و محل کار استمداد کردند. گاهنامهای ساخته بودند که سه تاریخ شمسی و قمری و میلادی را برای تمام دوران اسلامی، با هم منطبق کرده و دیسکت کامپیوتری کردهاند.
عصر اعضای کمیسیون مشترک مجلس آمدند. دربارة طرح ادغام وزارتخانههای صنعتی
مذاکره شد؛ توجیهشان کردم که وزارت معادن و فلزات را ادغام نکنند. شب آقایان [محمد] یزدی، [رییس قوه قضاییه] و [علیاکبر] ناطق نوری، [رییس مجلس]، میهمانم بودند. دربارة قوه قضاییه، مجلس، برنامه دوم، مسائل حج، یمن و... مذاکره کردیم.
سال ۱۳۷۴
جمعی از خبرنگاران و متصدیان رسانههای روسیه از رادیو و تلویزیون و مطبوعات آمدند. مصاحبه مفصلی داشتیم.سئوالات، دوستانه و در زمینههای سیاسی، اقتصادی، تاریخی و حقوقی بود. ساعتی که به یادبود همکار ترور شده خودشان آورده بودند، هدیه دادند. با دعوت وزارت امورخارجه آمدهاند. اعضای ستاد مرکزی برگزاری مراسم سالگرد امام آمدند. آقای [محمدعلی] انصاری، گزارش داد و من صحبتهایی کردم[۲]. آقای خلیلیان، فرماندار سابق قم آمد و ضمن ابراز وفاداری، از تغییر طرح میدانآستانه [قم] در اجرا، شکایت داشت.
عصر در جلسه هیأت دولت، تصمیم به محدودکردن کالای همراه مسافر، برای صرفهجویی در مصرف ارز گرفتیم. در گزارشها تعریف و تمجید از تصمیم اخیر دولت در مورد ارز و تأثیرش در ارزانترشدن کالاها زیاد است.
عفت هم امروز برای بازدید متروی تهران رفته بود و میگوید، هنوز خیلی کار مانده تا تمام شود؛ نگران است که در زمان مسئولیت من تمام نشود. آقای [مصطفی] پورمحمدی از [وزارت] اطلاعات، اطلاع داد که از داخل خاک ترکیه، به عنوان تعقیب نیروهای پ.ک.ک، چند گلوله به خاک ما شلیک شده و نیروی انتظامی جواب داده است.
سال ۱۳۷۵
در گزارشها، تزلزل دولت ائتلافی ترکیه مورد توجه است که اختلاف [تانسو] چیللر و [مسعود] ایلماز آن را تشدید کرده است. [آقای کیناخ]، معاون نخستوزیر اوکراین آمد. دربارة توافقها در کمیسیون مشترک، منجمله ساخت ماهواره و موشک و پرتاب آن و موتور هواپیما و... صحبت شد. بر دعوت من به اوکراین تأکید کرد.
در مراسم اعطای جوایز افرادی که در مسابقه خلق آثار فرهنگی، علمی و هنری برای فتح خرمشهر برنده شده بودند، شرکتکردم و جوایز را اعطا نمودم. سپس چند طرح عمرانی در خرمشهر، آبادان، دزفول، اهواز و بندر امام، افتتاح یا شروع شد که مستقیماً از طریق ماهواره، توسط شبکه اول سیما پخش میشد. سئوالاتی از هر یک میکردم و اجازه شروع میدادم. سرانجام صحبت کوتاهی دربارة فتح خرمشهر و سازندگی نمودم.
تا عصر کارهای دفترم را تکمیل کردم و به خانه آمدم. آقای [محمود] واعظی، [معاون اروپا و آمریکای وزارت امورخارجه]، خبر داد که صدر اعظم آلمان، وقتی مطلع شده که رئیسجمهور ایران از نامه او خوشش نیامده، تصمیم گرفته فرستاده ویژهای را برای جبران به ایران بفرستد. اجازه خواست؛ موافقت کردم.
سال ۱۳۷۶
اول وقت، وزیر کشور اطلاع داد که از بیست میلیون رأى شمرده شده، بیش از 60 درصـد از آقاى خاتمى است. تا شب که شمارش آرا تکمیل شد، از 29 میلیون رأى تجـاوز کـرد و همین نسبت باقى مانـد. نتیجـه انتخابـات بـراى تمـام نـاظران داخلـى و خـارجى، غیرمنتظـره است.
[ اراجیندار سینگ و آقاي لیندو رودریگرز ] سـفیران، جدیـد هنـد و ونـزوئلا بـراى تقـدیم استوارنامه آمدند. مذاکرات تشریفاتى بود. کاردار جدیدمان در اوگاندا آمـد. سیاسـت هـاى مورد نظر در آفریقا و اوگاندا را توضیح دادم.
آقایان [سیف االله] وحیـد دسـتجردى، [ریـیس
سازمان هلال احمر ] و [علی] غیورى، [نماینـده ولـی فقیـه در هـلال احمـر ] آمدنـد. گـزارش خدمات به زلزله زده ها را دادند و اینکه چادرهاى ذخیره خیلى کم شده قرار شد. است برای جایگزینى کمک کنم.
[آقاي عیسی کلانتري ]، وزیرکشاورزى و معاونان و [آقاي محسن] نوربخش، [رییسکـل بانک مرکزي ] آمدند. براى تأمین ریال طرح نیشکر خوزستان تصمیم گیرى شـد و گـزارش پیشرفت کار دادند. آقاى نوربخش ، براى کمک به حل مشکلات احتمالى آقاى خـاتمى در ارتباط با رهبرى و مجلس و ... استمداد کرد. [آقاى حسین] مرعشى آمد و راجع بـه ریاسـت مجلس مشورت کرد .
عصر آقاى [محمد] فروزنده، [وزیر دفاع] آمد و براى نحوه مـصالحه بـا شـرکت متخلـف آلمانى مشورت کرد. شوراى عالى امنیت ملـى جلـسه داشـت. مـسایل افغانـستان و ترکیـه و اروپا مطرح شد. شوراى دفـاع در مزارشـریف [افغانـستان] شکـست خـورده و [عبدالرشـید ] دوستم و... هم متوارى شده ند.
شب آقاى دکتر [حـسن ] روحـانى، [دبیـر شـوراي عـالی امنیـت ملـی ] آمـد. دربـار ة نتـایج انتخابات [ریاست جمهوري] و علل شکست جناح آقاى ناطق [نـوری ] و ضـررهاى حمایـت وسیع علما و منتسبکردن آن به رهبرى و نیز مسأله ریاست مجلس صـحبت شـد . تلفنـى بـا رهبرى دربارة نظر شوراى عالى [امنیت ملی] در خـصوص رفـع منـع از آمـدن سـفیر آلمـان صحبت کردم که ایشان مخالفت کردند.