روزنامه اینترنتی فراز نوشت: ۳۱ اردیبهشت بود که خبر رسید ارز واردات برنج حذف شده است. خبری که می توانست بحرانی جدی برای یکی از کالاهای اساسی کشور ایجاد کند.
«عباس توکلی » رئیس انجمن وارد کنندگان برنج ایران در همان زمان و در نامه ای خیلی فوری به همتی رئیس کل بانک مرکزی ایران درباره مشکلات اختصاص ارز به واردات این کالای اساسی نوشت.در این نامه اشاره شده است که ارز واردات این محصول از 4200 تومانی به نیمایی تغییر یافته است اما ارز نیمایی نیز به صورت قطره چکانی اختصاص می یابد و 500 هزار تن برنج از بهمن ماه سال گذشته در گمرک رسوب کرده است.این امر علاوه بر هزینه های انبارداری، دموراژ ، منجر به تهدید فساد و آسیب به سلامت محموله های برنج بر اثر گرما در بنادر شده است و این احتمال وجود دارد محموله های مانده در گمرک توسط فروشندگان خارجی پس گرفته شود.در این نامه همچنین اشاره شده است که بانک مرکزی در صورت عدم تامین ارز نیمایی برای واردات برنج با قید فوریت روش‌های اجرایی و امکان پذیر دیگری در دستور کار قرار دهد.
حدود 20 روز بعد از این نامه و در تاریخ ۲۰ خرداد سال جاری بود که «عباس قبادی»، رییس ستاد تنظیم بازار، در نامه‌ای نسبت به ضرورت تامین مستمر کالاهای اساسی و ضروری تاکید کرده و نوشت که «برای جلوگیری از افزایش غیر متعارف قیمت این کالاها ناشی از تغییر سیاست ارزی، ضروری است اقداماتی در خصوص کالای برنج انجام شود.»
بر اساس این ابلاغیه، کمیته ارزی مکلف شد که نسبت به برقراری امکان ثبت سفارش برنج با ارز نیما و ویرایش ثبت سفارش‌های برنج قبلی ثبت شده با ارز ۴۲۰۰ به نیما بدون هرگونه فرایند غیر ضرور و همانند سایر کالاهای گروه ۲ اقدام کند.
هم چنین در تبصره این ابلاغیه آمده بود که « در صورت عدم تمایل واردکننده به تحویل کالا با نرخ ارز ۴۲۰۰ به دولت (شرکت بازرگانی دولتی ایران) بانک مرکزی باید نسبت به اخذ ما به التفاوت نرخ ارز رسمی تا نرخ ارز نیمای روز ترخیص، در چارچوب ضوابط بند ۱۲ هشتاد و یکمین جلسه کارگروه تنظیم بازار اقدام کند. همچنین واردکننده مجاز به عرضه مستقیم برنج وارداتی با ارز نیما در چارچوب ضوابط قیمت گذاری کالاهای وارداتی هیات تعیین و تثبیت قیمت‌ها و درج آن در سامانه جامع تجارت داخلی خواهد بود.»
حالا و پس از گذشت دو ماه از طرح اوله حذف ارز برنج واردانی و در نهایت پس از ابلاغیه ای که یک ماه از صدور آن می گذرد ، معاون گمرک اعلام کرده است که ۳۰۰ هزار تن برنج در صف تخصیص ارز قرار دارد که بعد از حل این مشکل امکان ترخیص پیدا خواهد کرد.
«مهرداد جمال ارونقی در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با آخرین وضعیت ترخیص برنج از گمرک توضیح داد که ترخیص برخی کالاهای اساسی مدت زمان مشخصی داشته و به صورت فصلی انجام می‌شود که براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار برنج تا ابتدای شهریورماه با دریافت مجوزهای قانونی امکان ترخیص خواهد داشت؛ بنابراین با طی روند قانونی و در صورت تامین ارز و تأیید منشأ ارز از سوی بانک مرکزی و از سوی دیگر تأییدیه وزارت جهاد کشاورزی و سازمان استاندارد ترخیص برنج بلامانع و گمرک با دریافت تأییدیه لازم در این رابطه اقدام می کند.
وی با اشاره به ممنوعیت ترخیص برنج از ابتدای شهریور یادآور شد: در این رابطه در سال گذشته اقداماتی صورت گرفت که بر اساس تصمیم ستاد تنظیم بازار صاحبان این کالا می توانستند بعد از دریافت تأییدیه‌های لازم نسبت به ترخیص اقدام کنند ولی امکان توزیع وجود نداشت؛ به طوری که برنج ها در درانبارهای تحت نظارت قرار گرفته و بعد از رفع ممنوعیت امکان توزیع داشت.
معاون فنی گمرک ایران همچنین با اشاره به آخرین وضعیت موجودی و ترخیص برنج از گمرک گفت: در چهار ماه ابتدایی سال گذشته ۸۱۹ هزار تن واردات و ترخیص برنج انجام شده که این رقم در دوره مشابه سال جاری به کمتر از ۴۰۰ هزار تن رسیده و حدود ۴۰۰ هزار تن برنج در بنادر و گمرکات موجود است. این در حالی است که مشکل عمده ترخیص این کالا قرار گرفتن در صف تامین و تایید منشا ارز است و اگر برطرف شود با دریافت تأییدیه وزارت جهاد و سازمان استاندارد که زمانبر نیست، ترخیص صورت خواهد گرفت.
وی افزود:اخیرا ۸۰ هزار تن از برنج موجود در گمرک و بنادر تأمین ارز شده و بعد از دریافت تأییدیه و مجوزهای قانونی لازم ، از سوی گمرک ترخیص خواهد شد و بر این اساس حدود ۳۰۰ هزار تن دیگر در صف تخصیص ارز قرار دارد که بعد از حل این مشکل امکان ترخیص پیدا خواهد کرد.
گفتنی است؛ برنج تا ابتدای سال جاری جزو کالاهای اساسی بود که با ارز ۴۲۰۰ تومان تأمین ارز می‌شد اما از اردیبهشت‌ماه از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی حذف و با ارز سامانه نیما که در حال حاضر به بیش از ۱۸ هزار تومان می‌رسد تأمین ارز می‌شود. این در حالی است که همین تغییر شرایط ارزی می‌تواند از عوامل افزایش قیمت برنج وارداتی باشد که طبق گزارش مرکز آمار از قیمت حدود ۸۸۰ تومان در هر کیلو در تیرماه سال گذشته با افزایش ۸۵ درصدی به بیش از ۱۶ هزار تومان در تیرماه امسال رسیده است. از خرداد سال جاری تا تیرماه نیز بیش از ۱۸ درصد افزایش قیمت داشت.
