یکی از مسائل و مشکلاتی که برای فعالان بازار سرمایه ایجاد می‌شود، از دست دادن کد بورسی است. این مشکل به دلایل مختلفی مانند مفقودی، فراموش کردن و همچنین غیر فعال شدن کد بورسی به دلیل نداشتن فعالیت در بازار بورس به مدت طولانی پدید می‌آید. از آن جایی که هر فرد فقط می‌تواند یک بار کد بورسی دریافت کند، در صورت از دست دادن کد بورسی باید آن را بازیابی کنیم. بازیابی کد بورسی به روش‌های گوناگون انجام می‌گیرد که در ادامه هر یک از مراحل را توضیح خواهیم داد.
قبل از بررسی روش‌های بازیابی کد بورسی، لازم است کمی درباره ساختار و ضرورت این کد با هم صحبت کنیم. همه افراد به منظور ورود به بازار سرمایه و خرید و فروش سهام در بازار بورس به کد بورسی (کد معاملاتی) نیاز دارند. با داشتن کد بورسی و کد معاملاتی از طریق نرم‌افزار معاملات آنلاین یا پنل معاملات اینترنتی می‌توانید نسبت به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه اقدام کنید. در گذشته برای دریافت کد بورسی لازم بود از طریق شعب کارگزاری‌ها اقدام شود. در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و افزایش آگاهی افراد نسبت به بازار سرمایه می‌توان این کار را به صورت آنلاین انجام داد و البته دفاتر پیشخوان دولت نیز خدمات مناسبی را در این زمینه ارائه می‌دهند.
اگر قصد سرمایه گذاری در بازار سهام را دارید، لازم است قبل از آن با انجام چند مرحله نسبت به دریافت کد بورسی اختصاصی اقدام کنید. تا زمانی که این کد برای شما صادر نشود، قادر نخواهید بود سرمایه‌گذاری مستقیم یا خرید و فروش سهام را انجام دهید. کد بورسی به صورت انحصاری است و هیچ‌گاه کد بورسی یک شخص با دیگری یکسان نخواهد بود. کد بورسی تاریخ انقضا ندارد و هویت شما را برای سازمان بورس و اوراق بهادار مشخص می‌کند.
کد بورسی مؤلفه‌ای است که از سه حرف اول نام خانوادگی و ۵ عدد تصادفی تشکیل شده است. بعد از دریافت کد بورسی به کلیه خدمات بازار بورس دسترسی خواهید داشت و نیازی به شناسایی مجدد در هر مراجعه خود به نهادهای مالی مانند کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و ... نخواهید داشت.
هر سرمایه‌گذار باید اطلاعات هویتی، تحصیلی، شغلی و مالی خود را ثبت کند تا بانک کاملی از اطلاعات فعالان بازار موجود باشد. هر فرد پس از ثبت نام و تکمیل فرم‌های مربوطه، کد پیگیری دریافت می‌کند. پس از دریافت کد پیگیری، می‌بایست مراحل احراز هویت را انجام دهید تا به عنوان یک سهامدار بتوانید به خرید و فروش سهام بپردازید.
دریافت کد بورسی به دو روش حضوری و غیرحضوری انجام می‌گیرد. جهت دریافت کد بورسی به روش حضوری می‌بایست به یکی از شعب کارگزاری‌های دارای مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار یا دفاتر پیشخوان در شهر محل سکونت خود مراجعه و پس از ارائه مدارک هویتی لازم از جمله و همچنین تکمیل فرم‌های لازم، کد بورسی خود را دریافت کنید. این فرایند معمولا چند روز کاری زمان می‌برد.
در روش غیرحضوری و آنلاین نیازی به مراجعه حضوری به شعب کارگزاری یا دفاتر پیشخوان نیست. در این روش پس از مراجعه به سایت کارگزاری مورد نظر و تکمیل فرم‌های مربوطه مندرج در سایت کد بورسی برای شما ثبت و صادر می‌شود. به عنوان مثال اگر قصد دارید از کارگزاری آگاه کد بورسی دریافت کنید، می‌توانید به سامانه ثبت نام و دریافت کد بورسی کارگزاری آگاه به نشانی ex.agah.com مراجعه فرمایید و پس از آن برای احراز هویت وارد گام بعدی شوید. برای بازیابی کد بورسی نیز از طریق همین سامانه می‌توانید اقدام کنید که در ادامه جزئیات آن را بیان خواهیم کرد.
سجام مخفف سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است که توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و تحت نظارت سازمان بورس به منظور ایجاد سامانه‌ای یکپارچه و جامع برای ارائه خدمات فوری و دقیق به سرمایه‌گذاران راه‌اندازی شده است. طبق مصوبه سازمان بورس تمامی سرمایه‌گذارانی که کد بورسی دریافت کرده‌اند باید به سامانه سجام مراجعه و اطلاعات خواسته‌شده را تکمیل کنند. همچنین برای احراز هویت کد سجام یا کد بورسی سجام می‌توانید به دفاتر پیشخوان مراجعه کنید و همزمان احراز هویت سجام و کد بورسی را با هم انجام دهید. در صورتی که احراز هویت سجام انجام نگیرد، دریافت کد بورسی مقدور نخواهد بود. مدارک لازم برای احراز هویت کد بورسی عبارتند از:
اصل و فتوکپی شناسنامه، اصل و فتوکپی کارت ملی، فتوکپی آخرین مدرک تحصیلی ( اختیاری )، آدرس و مشخصات پستی متقاضی ثبت نام، شماره حساب و اطلاعات بانکی متقاضی ثبت نام.
گفتنی است که امکان احراز هویت آنلاین نیز فراهم شده است. برای مشاهده لیست درگاه‌های مورد تایید احراز هویت کد بورسی سجام می‌توانید به وبسایت سجام مراجعه فرمایید.
روش‌های بازیابی کد بورسی
اگر سال‌ها قبل در بورس فعالیت داشته و دارای کد بورسی بوده‌اید ولی به دلایلی از بازار سرمایه فاصله گرفته‌اید و یا کد بورسی خود را فراموش کرده‌اید؛ می‌بایست برای بازیابی کد بورسی اقدام کنید. به منظور بازیابی کد بورسی می‌توان از یکی از دو روش مراجعه حضوری یا غیرحضوری و آنلاین اقدام کرد.
در روش غیر حضوری و آنلاین می‌توانید از طریق کارگزاری آگاه بازیابی کد بورسی را انجام دهید به سامانه آگاه اکسپرس مراجعه فرمایید. کارشناسان کارگزاری (بعد از ثبت نام شما) از طریق شرکت سپرده گذاری کد بورسی شما را استعلام می‌کنند. در نهایت می‌توانید کد بورسی خود را در پنل آنلاین مشاهده فرمایید.
در روش حضوری، افراد با در دست داشتن مدارک لازم مانند اطلاعات و مدارک هویتی و ارتباطی و ... می‌بایست به صورت حضوری به دفاتر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا یکی از دفاتر پیشخوان استان محل سکونت خود مراجعه و درخواست بازیابی کد بورسی خود را ثبت کنند.
سامانه استعلام کد بورسی، سامانه‌ای است که سازمان بورس برای استعلام کد بورسی راه‌اندازی کرده است. در صورت فراموش کردن، مفقود شدن و یا غیرفعال شدن کد بورسی به دلیل نداشتن فعالیت طولانی‌مدت در بازار سرمایه، می‌توانید به سایت estelam.ime.co.ir مراجعه کنید. پس از ورود به صفحه اصلی سایت، اطلاعات خواسته‌شده مانند کد ملی، شماره شناسنامه و شماره موبایل را وارد و روی گزینه جستجو کلیک کنید. با انجام این فرایند اگر کد بورسی برای شما از قبل صادر شده باشد، نمایش داده خواهد شد و به این ترتیب کد بورسی شما بازیابی شده است.
روش‌های بازیابی کد بورسی را با هم بررسی کردیم. ساده‌ترین راه برای این کار مراجعه به سامانه آگاه اکسپرس است. در نظر داشته باشید که کد بورسی به تنهایی برای فعالیت در بازار بورس کافی نیست و باید از کارگزاری کد معاملاتی نیز دریافت کنید. به این ترتیب می‌توانید معاملات خود را از طریق سامانه آنلاین کارگزاری پیش ببرید. در سامانه آگاه اکسپرس می‌توانید به صورت همزمان برای ثبت نام سجام، دریافت کد بورسی و دریافت کد معاملاتی اقدام کنید.
