روایت احمد توکلی از کمیسیون‎‎های پر سفر و پر پول: برخی نمایندگان به دنبال سفرهای خارجی هستند

الف: پس از حرف و حدیث‎‎های فراوان، تکلیف اکثر کمیسیون‎های مجلس نهم مشخص شد. از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گرفته که به قول احمد توکلی برخی از نمایندگان برای کسب تجربه در سفر‎های خارجی اشتیاق فراوانی به عضویت در آن دارند تا کمسیون‎‎های فرهنگی و شورا‎ها که کمتر مشتری دارد و تنها بعضی از چهر‎های شاخص مجلس از جمله زاکانی، لاریجانی و ابوترابی برای به حد نصاب رسیدن به عضویت آن در آمدند.  دکتر احمد توکلی چهره شاخص مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم در این گفت‎وگو با اشاره به سیر مراحل عضویت نمایندگان در کمیسیون‎‎های مختلف، علت برخی درخواست‎‎های زیاد نمایندگان را عدم رعایت ‎شأن و جایگاه کمیسیون‎‎های دیگر دانست. خلاصه‎ای از گفت‎وگوی احمد توکلی، با هفته نامه پنجره را می‎خوانید.

عموم مردم از سازوکار‎های آیين نامه‎ای مجلس اطلاع کافی ندارند. برای آغاز بحث لطفا مختصری از سیر مراحل انتخاب نمایندگان برای عضویت در کمیسیون‎‎های مختلف مجلس شورای اسلامی را تشریح  بفرمایید.
طبق آیین نامه داخلی مجلس، ابتدا شعب 15 گانه تمایل منتخبین را مورد بحث و تبادل نظر قرار می‎دهند. هر نماینده موظف است اولویت اول و دوم خود را براساس تجارب، عضویت در کمیسیون‎‎های ادوار گذشته مجلس، علایق و تخصص خود به شعبه ارائه کند. متأسفانه با این‎که ملاک‎‎های مشخص شده در آیین نامه، شامل تخصص، تجربه و عضویت در کمیسیون‎‎های دوره‎‎های قبل باید مبنای انتخاب افراد باشد، ولی بین برخی از دوستان حجب و حیا به‎وجود می‎آید و تعاملات متقابل اجازه نمی‎دهد بررسی بیشتری شود و هرچه می‎گویند ثبت می‎شود.

بعد از این مرحله هر کمیسیونی که داوطلب داشته باشد و به حد نصاب برسد، نهایی می‎شود. در غیر این صورت اگر بیش از نیاز یا کمتر از نیاز داوطلب داشته باشد، شعب سوابق افراد را منتشر کرده و در اختیار دیگر نمایندگان می‎گذارند. روال معمول این است که بعضی از نمایندگان در این مرحله اولویت‎‎های اول و دوم خود را عوض کرده و متقاضی عضویت در دیگر کمیسیون‎ها می‎شوند.  اگر نماینده اصرار به عضویت در کمسیون خاصی داشته باشد، شعبه مجددا تشکیل جلسه می‎دهد و نماینده دلایل خود را مطرح کرده و شعبه بعد از استماع موارد مطروحه رأی‎گیری می‎کند و با رأی 1+15، فرد را برای عضویت در کمیسیون انتخاب می‎کند.

به‎نظر شما چرا نمایندگان اشتیاق بیشتری برای عضویت در کمیسیون‎‎هایی مثل امنیت ملی و سیاست خارجی یا کمیسیون‎‎های صنایع و انرژی دارند؟
اولین علت این است که برخی از نماینده‎‎های جدید، ‎شأن کمیسیون‎ها را در ساختار مجلس نمی‎دانند. به‎عنوان مثال من با بعضی از دوستان صحبت کردم و گفتم که کمیسیون اجتماعی که شما تمایل به عضویت در آن ندارید، تمام قوانین و عملکرد بیمه‎ها، تأمین اجتماعی، وزارت کار و قوانین استخدامی در آن بررسی می‎شود و کسی که تحصیلات و تخصصی در این زمینه دارد جایگاهش این کمیسیون است و همین بی‎دقتیهاست که باعث تضعیف ‎شأن برخی از کمیسیون‎ها شده است.

علت دیگر اینکه متأسفانه جاذبه‎‎هایی در میان است که به‎ نظر من جاذبه‎‎های رحمانی نیست و به همین دلیل است که بعضی از نمایندگان به‎دنبال سفر‎‎های خارجی برای کسب تجربه هستند و یا برخی دیگر تمایل به عضویت در کمیسیون‎‎های صنایع و یا انرژی دارند تا منابع مالی را به حوزه انتخابیه خود سرازیر کنند. متأسفانه این عملکرد ناشی از ديدگاه برخی از نمایندگان است که ملی نیست و فقط مسائل و مشکلات حوزه انتخابیه خود را مدنظر دارند.

البته ناگفته نماند در این دوره مجلس، تعداد افرادی که تخصص‎‎های مرتبط با حوزه‎‎های امنیت ملی و سیاست خارجی و همچنین حوزه اقتصاد داشتند، نسبت به ادوار گذشته بیشتر بود. بنابراین ترکیب تخصص‎ها و تجربه‎‎های نمایندگان هم می‎تواند در اشتیاق نمایندگان به بعضی کمیسون‎ها اثرگذار باشد.

به‎نظر جنابعالی مشکلات سازوکار فعلی انتخاب نمایندگان برای عضویت در کمیسیون‎ها چیست؟
برخی از مشکلات موجود، جا‎های دیگر مثل جامعه، مجلس، دولت و قوه قضاییه هم قابل مشاهده است و مربوط به فرهنگ عمومی جامعه می‎شود. این فضای عمومی که فرد را احاطه کرده است، تأثیر خود را می‎گذارد. بنابراین همه مشکلات را نمی‎توان با وضع مقررات حل کرد. به‎عنوان مثال در مجالس سابق نمایندگان برای خود بد می‎دانستند که با یک سرمایه دار ارتباط داشته باشند ولی الان به راحتی ارتباط برقرار می‎کنند. البته بنده نمی‎خواهم این ارتباط نمایندگان مجلس را به‎طور کلی نفی بکنم ولی بالاخره تبعات خودش را دارد.

به‎نظر شما روش انتخاب اعضاي کمیسیون‎‎های مجلس روش خوبی است؟
به‎نظر بنده این روند، روند نسبتا خوبی است ولی علت جواب ندادن آن این است که دوستان رودربایستی دارند و بهصورت صریح مطالب و مشکلات را مطرح نمی‎کنند