سرویس ورزشی «انتخاب»: در تاریخ اول خرداد 1401 صورت‌های مالی حدود 31 فدراسیون ورزشی منتشر شد اما نکته جالب این است که نه فدراسیون فوتبال و نه سازمان لیگ صورت‌های مالی خود را منتشر نکرده‌اند. طی مجمع فدراسیون فوتبال در تاریخ 10 خردادماه قرار بود که صورت‌های مالی فدراسیون فوتبال در سال‌های گذشته بررسی شوند اما در این مجمع هیچ صورت مالی ارائه نشد و بازرس و حسابدار مستقل فدراسیون فوتبال اعلام کرد که نتوانسته گزارش صورت‌های مالی را آماده کند. آماده نشدن صورت‌های مالی موجب اعتراض برخی از اعضای مجمع شد و پس از جنجال فراوان در نهایت اعضای مجمع تصمیم گرفتند که صورت‌های مالی فدراسیون را بعد از برگزاری مجمع انتخابات رئیس فدراسیون مورد بررسی قرار بدهند.
ویلموتس‌گیت و فدراسیون زیان‌ده
اما اینکه چرا صورت‌های مالی فدراسیون فوتبال آماده نشده و توسط هیئت رئیسه امضا نشده به یک رویداد مهم ورزشی در تاریخ ایران باز می‌گردد یعنی پرونده «مارک ویلموتس». مارک ویلموتس در خرداد سال 1398 سرمربی تیم ملی ایران شد و بعد از 6 ماه و در تاریخ آذر 1398 با فسخ قرارداد از تیم ملی ایران جدا شد. قرارداد این سرمربی بلژیکی به مدت سه سال و به مبلغ 8 میلیون یورو بود و توانست 2 میلیون و 300 هزار یورو نقد طی مدت فعالیت خود دریافت کند. اما ویلموتس برای دریافت غرامت شکایت کرد و خواستار دریافت بیش از 6 میلیون یورو شده بود. ابتدا کمیته انضباطی فیفا به نفع ویلموتس رای داد و فدراسیون فوتبال به پرداخت بیش از 6 میلیون یورو محکوم شد اما بعد از تجدیدنظر خواهی ایران، در نهایت پس از کش و قوس‌های فراوان دادگاه CAS حکم پرونده ویلموتس را صادر کرد و فدراسیون فوتبال به پرداخت 3 میلیون و 300 هزار یورو محکوم شد یعنی رقمی معادل حدود 100 میلیارد تومان. پیش از این نیز این مربی توانسته بود حدود 40 میلیارد تومان دریافت کند. یعنی در مجموع ویلموتس با تنها حضور یک ماه به صورت فیزیکی در ایران توانست 5 میلیون و 500 هزار یورو از ایران دریافت کند. بدین ترتیب این حکم به عنوان سنگین‌ترین حکم تاریخ فوتبال ایران شناخته می‌شود.
این در حالیست که ویلموتس بعد از ایران سرمربی تیم رجا کازابلانکای مراکش شد و تنها سه ماه در آن دوام آورد و میزان پولی که بابت فسخ قرارداد گرفت تنها 2 میلیون درهم مراکش یعنی حدود 800 میلیون تومان بود.
صورت‌های مالی فدارسیون فوتبال از سال 1398 تاکنون توسط حسابرسان مستقل رد شده و دلیل آن هم دقیقا مربوط به میزان خسارتی است که این سرمربی به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرده بود. در واقع به دلیل مشخص نشدن میزان خسارتی که ویلموتس به ایران تحمیل کرده این صورت‌های مالی به صورت تمام و کمال آماده نشده و در آینده این موضوع باید بررسی شود.
ویلموتس و سهامداران بازار سرمایه
پیش از این گفتیم که ویلموتس قبل از فسخ قرارداد و شکایت از ایران به فیفا توانسته بود 2 میلیون و 300 هزار یورو دریافت کند. اما فدراسیون با توجه به تحریم‌ها و بلوکه شدن درآمدهایش در فیفا چگونه توانست این پول را پرداخت کند؟ پاسخ مشخص است شرکت شستا در قالب یک قرض و البته با مصوبه شورای تحریم، این پول را به ویلموتس پرداخت کرد و قرار شد که فدراسیون فوتبال نیز در تاریخ 31 فروردین 1399 طلب شستا را پرداخت کند اما نتوانست و در نهایت شستا کار را به دادگاه کشاند و در نهایت شش دانگ ساختمان فدراسیون فوتبال و سه دانگ از ساختمان باشگاه پرسپولیس را به تملک خود در آورد. در حال حاضر فدراسیون فوتبال اجاره‌نشین شستا محسوب می‌شود. طبق گفته مدیر حقوقی شستا این شرکت توانسته با به تملک درآوردن ساختمان فدراسیون فوتبال تمامی طلب خود را به نرخ روز دریافت کند.
طبق گفته تاج رئیس جدید فدراسیون فوتبال ایران حدود 20 میلیون و 600 هزار دلار از AFC و فیفا طلب دارد. در واقع فدراسیون فوتبال قصد داشت که بخش مهمی از طلب ویلموتس را از این مبالغ بپردازد اما نکته اساسی اینجاست که فیفا مبالغی را که به فدراسیون‌های فوتبال به دلایل مختلف می‌دهد نه صرف پرداخت‌های به کادرفنی و مربیان بلکه با هدف صرف توسعه‌ی زیرساخت‌های فوتبال، فوتبال پایه و همچنین توجه به فوتبال زنان، می‌دهد. اگر چه دلیل عدم پرداخت بخشی از این مطالبات به تحریم‌ها باز می‌گردد اما نکته دیگر اینکه ایران همیشه خواستار پرداختی از طریق فیفا بوده اما فیفا به دلیل پلتفرم‌هایش این پول را اختصاص نمی‌دهد چرا که این پول با هدف توسعه زیرساخت‌ها در فوتبال طراحی شده است.
پول جدید ویلموتس از کجا پرداخت می‌شود؟
هیچ شفافیتی نسبت به صورت‌های مالی فدراسیون فوتبال و حتی از میزان دقیق مطالبات این فدراسیون نزد فیفا و AFC وجود ندارد. در واقع مهمترین بخش درآمدی فدراسیون فوتبال همین پرداخت‌های بین‌المللی است اما در همین مورد نیز شفافیت وجود ندارد. اعضای مجمع بارها خواستار ارائه صورت‌های مالی شدند اما این صورت‌ها هنوز ارائه نشده است و همین امر باعث شده که بررسی صورت‌های مالی بارها به تعویق بیفتد. قرار بوده که فیفا از طریق یکی از بانک‌های کشورهای حوزه خلیج فارس مطالبات ایران را پرداخت کند اما هنوز این روند نیز مشخص نیست.
مهدی تاج که پرونده ویلموتس در سال 98 از شاهکارهای دوران ریاست خودش بر فدراسیون فوتبال به شمار می‌رود اکنون دوباره توسط اعضای مجمع فدارسیون فوتبال و در یک انتخابات چالش‌برانگیز به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال انتخاب شد. طبق گفته وی پرداخت طلب ویلموتس از درآمدهای این فدراسیون در فیفا پرداخت خواهد شد اما فیفا احتمالا طبق پلتفرم جدید از پرداخت این پول خودداری خواهد کرد. در واقع فیفا در حال حاضر کلیه درخواست‌های مرتبط با پرداخت به مربیان و بازیکنان را در هر سطح و رده‌ای رد می‌کند.
به تعبیری دیگر می‌توان گفت که مطالبات فدراسیون فوتبال نزد فیفا یک ثروت ملی محسوب می‌شود و این پول باید صرف سرمایه‌گذاری در فوتبال شود نه پرونده‌ای که دست‌پخت چند نفر در فدراسیون فوتبال بوده است. به عبارتی تاج که خودش عامل اصلی این پرونده عجیب و غریب تاریخ فدراسیون فوتبال بوده حالا خودش می‌خواهد از طریق ثروت ملی این پول را پرداخت کند.
نکته دیگر اینکه فدراسیون فوتبالی که اکنون هیچ بودجه‌ای برای هیچ فعالیتی ندارد، اگر فیفا پول‌ها را واریز نکند چگونه می‌تواند طلب ویلموتس را پرداخت کند؟ آیا باز هم اتفاقی مانند پرونده گابریل کالدرون رخ خواهد داد؟ پول گابریل کالدرون از طریق یک صندوق کارآفرینی که کارکردش اشتغال‌زایی برای محروم‌ترین افراد کشور بود و با حمایت وزیر ورزش در قالب یک وام پرداخت شد.
نکته دیگر و مهم البته این است که به دلیل اینکه فدراسیون فوتبال در قراردادش با مارک ویلموتس مالیات آن را نیز متعهد شده حالا معلوم شده که این مالیات حدود 32 میلیارد تومان است. همچنین 12 میلیارد تومان دیگر نیز باید به دستیار ویلموتس یعنی «مانوئل فررا» بدهد.
عبدالرحمن شاه‌حسینی رئیس اسبق کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال اعلام کرد که پرونده تاج در دستگاه‌های قضایی مفتوح است و اگر حکم قطعی صادر شود کل بدهی ویلموتس باید از جیب تاج و سایر مقصران این پرونده پرداخت شود. به هر ترتیب پیدا کردن منابعی برای پرداخت طلب ویلموتس از جمله چالش‌های نه تنها فدراسیون فوتبال بلکه کل دولت ایران است و این احتمال وجود دارد که این طلب با توجه به بن‌بست‌های مالی فدراسیون از جیب مردم پرداخت شود و این مردم هستند که هزینه مدیریت افتضاح فدراسیون فوتبال را خواهند پرداخت.
مدیریت فاجعه‌بار عزیزی خادم و فدراسیون کاملا رها شده
شهاب‌الدین عزیزی خادم در تاریخ اسفند 1399 رئیس فدراسیون فوتبال شد و البته بعد از 11 ماه به دلیل عملکرد فاجعه‌بارش از جمله حذف استقلال و پرسپولیس از آسیا، ماجرای VAR و همچنین تخلفات مالی بی‌ضابطه توسط مجمع فدراسیون برکنار شد. شهاب‌الدین عزیزی خام طبق گزارش‌های متعددی که در رسانه‌ها منتشر شد متهم به استفاده از رمال و جادوگر در دوران ریاست‌اش بود. اما مسئله اصلی دوران ریاست وی مربوط به مسائل مالی و پرداختی‌های بی‌حساب و کتاب بود.
یکی از نمونه‌های این پرداختی‌ها مربوط به پاداش‌های «مجتبی خورشیدی» سرپرست وقت تیم ملی ایران بود. طبق نامه‌ای که به امضای سرپرست کمیته حسابرسی مستقل فدراسیون فوتبال نیز رسیده خورشیدی علاوه بر دریافت ماهانه مبلغ 35 میلیون تومان حدود 915 میلیون تومان نیز پاداش صعود تیم ملی به جام جهانی دریافت کرده در حالی که حداکثر این پاداش می‌بایست حدود 65 میلیون تومان بود. «میرشاد ماجدی» سرپرست فدراسیون فوتبال بعد از برکناری عزیزی خادم، خواستار بازگرداندن مازاد 65 میلیون تومان یعنی 850 میلیون تومان به فدراسیون شده بود. حتی دریافتی 35 میلیون تومان ماهانه وی برای کاری پاره وقت که فقط در زمان برگزاری اردوهای تیم ملی انجام می‌شد نیز محل سؤال بود. به طور کل آقای خورشیدی برای تنها 10 ماه کار پاره وقت حدود 1 میلیارد و 130 میلیون تومان پول دریافت کرد. این مبالغ جدا از هزینه‌های ارزی سفرهای خارج از کشور وی بوده است. به این ترتیب طبق گزارش منتشر شده در رسانه‌ها آقای خورشیدی گران‌ترین سرپرست تاریخ ملی ایران با دریافتی ماهانه 113 میلیون تومان بوده است.
این موضوع تنها نمونه‌ای از پرداخت پاداش غیرمصوب و خلاف عرف بوده است. پرداخت پاداش‌های نجومی فدراسیون فوتبال ابعادی گسترده‌تر از این داشت. خود عزیزی خادم در دوران ریاست حدودا 10 ماهه بر فدراسیون 306 میلیون تومان فقط پاداش صعود به جام جهانی دریافت کرده است. این مبلغ علاوه بر حقوق و مزایا و کارانه وی بوده است. در واقع عزیزی خام معروف به خوبان عالم، علاوه بر حقوق و مزایای ماهانه 27 میلیون تومانی، مبلغ 57 میلیون تومان به عنوان کارانه و سایر مزایا در یک سال از فدراسیون دریافت کرده است. این شخص به طور میانگین ماهانه بیش از 55 میلیون تومان از فدراسیون دریافتی داشته که برای فدراسیونی که هیچ آهی در بساط ندارد کمی عجیب است.
اما اسناد پرداختی‌های عجیب و غریب فدراسیون به همین موارد ختم نمی‌شود. در گزارش‌های دیگری که در رسانه‌ها منتشر شد حکایت از پاداش‌های نجومی و سفرهای خارج از کشور از جیب فدراسیون به افراد مختلف با عناوین مختلف داشت. به عنوان مثال در یکی از گزارش‌ها به مجموع پرداختی یک میلیارد و 114 میلیون تومانی مجموع تنخواه و پاداش مشاوران رسانه‌ای اشاره شده که برخی از آنها بدون مجوز شورای برون مرزی تیم ملی را در سفر به بحرین، اردن، لبنان و امارات همراهی کردند. کسانی مانند «علی عالی» دستیار رئیس، «حسین شریفی» مدیر روابط عمومی، «حسین قهار» خبرنگار روابط عمومی، «سعید زارعیان» عکاس از جمله کسانی هستند که اسامی آنها به بیرون درز کرده است. برخی از اعضای هیئت رئیسه فدراسیون فوتبال بابت صعود تیم ملی به جام جهانی از پاداش بی‌نصیب نماننده که مبلغ منتشر شده پاداش حدود 57 میلیون، 35 میلیون، 23 میلیون و 11 میلیون تومان به هر نفر بوده است و گزارش آنها در رسانه‌ها نیز منتشر شده است.
کسانی مانند مهرداد سراجی، احمدرضا براتی، خداد افشاریان، احسان اصولی، طهمورث حیدری، میرشاد ماجدی که اعضای هیئت رئیسه فدراسیون هستند حدود 58 میلیون تومان دریافت کرده، بهرام رضائیان و منصور قنبرزاده 35 میلیون تومان، یونس اسدی مقدم رئیس کمیته اخلاق 11 میلیون و 700 هزار تومان، ابوالفضل حسن زاده محمدی رئیس کمیته انضباطی 11 میلیون و 700 هزار تومان، علیرضا صالحی رئیس کمیته استیناف 11 میلیون و 700 هزار تومان و جمشید نورشرقی رئیس کمیته تعیین وضعیت هم رقمی بالغ بر 11 میلیون و 700 هزار تومان دریافت کرده‌اند. همچنین حسن کامرانی فر نیز بیش از 23 میلیون تومان پاداش دریافت کرده است. واقعا پرسش اینجاست که چرا رؤسای کمیته اخلاق و انضباطی و تعیین وضعیت و ... باید چنین پاداش‌هایی دریافت کنند.
مسئله حتی فراتر از این است. مدیرعامل شرکت توسعه بازرگانی برنا از پرداخت شدن هزینه سفرهای رئیس فدراسیون فوتبال و مسئولان از حساب شرکت تحت مدیریت خود خبر داد. وی در تاریخ 21 دی ماه 1400 اعلام کرد مسئولان فدراسیون فوتبال برای یکی از شرکت‌های ما در خارج از کشور به نام DHF هزینه‌ای ایجاد کردند که به ما مربوط نبوده است و به همین دلیل از فدراسیون فوتبال خواستیم تا این هزینه‌ها را پرداخت کند. این هزینه مربوط به سفر عزیزی خادم به لیتوانی و آلمان است و افرادی در این سفر رئیس را همراهی کردند که هزینه این سفرها توسط «دی اچ اف» ایران در آلمان پرداخت شده است. این در حالیست که خود عزیزی خادم در آن زمان مدعی شد که آنها با هزینه شخصی این سفر را انجام داده‌اند. مسئله مربوط به شخصی به نام «حمید رضا مهرعلی» سرپرست نایب رئیس فراسیون فوتبال است که تا مهر 1400 مدیرعامل شرکت DHF در آلمان بود و هزینه سفر رئیس فدراسیون و همراهان از حساب این شرکت پرداخت شد و به این ترتیب به دلیل این تخلفات مهرعلی از سمت خود در «دی اچ اف» برکنار شد و مدیرعامل شرکت برنا خواستار پرداخت این هزینه‌ها توسط فدراسیون فوتبال شد.
انتشار چنین گزارش‌هایی در رسانه‌ها در نهایت منجر به عزل عزیزی خادم از ریاست فدراسیون فوتبال شد. فدراسیونی که در آستانه برگزاری جام جهانی فوتبال باید در منسجم‌ترین حالت خود باشد طی چند سال اخیر کاملا رها شده و ریخت و پاش‌های عجیب و غریبی در آن صورت گرفته است. طی دو سال اخیر چهار بار رئیس فدراسیون فوتبال عوض شده که این آشفتگی در مدیریت و اساسنامه فدراسیون حتی صدای فیفا را نیز درآورد. این موارد تنها مربوط به مسائلی می‌شود که رسانه‌ای شده و معلوم نیست پشت پرده چه اتفاقاتی افتاده است.
