سید حسن خمینی در دیدار «انتخاب» : بايد از تجربيات گذشتگان استفاده کرد/ بزرگترین ضربه گسست نسلی، بدبینی به نسل قبل است

مسئولین پایگاه خبری «انتخاب» روز گذشته با حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی دیدار کردند.

حاج سید حسن خمینی در این دیدار در مورد نادیده گرفتن تلاشهاي نخبگان ما در دوره هاي گذشته و فاصله گرفتن نسل جديد با نسل پيشين گفت: انگيزه ها و عواملي که شما از آن سخن مي گوييد در هر نسلي وجود داشته است، و اشخاص در دوره هاي مختلف، در اين مسير کارهايي انجام داده اند. يکي از بزرگ ترين ضررهاي متوجه هر جامعه، «گسست نسلي» است و نکته قابل تامل در این بحث این است که در مسیر پیش روی آینده باید تجربه گذشته مورد توجه قرار گیرد.

اينکه نسل آينده، نسل پيش از خود را عامل پیروزی یا شکست بداند و در این مسیر، او را متهم به اشتباه و یا عامل اصلی بروز مشکل امروز خود کند، مساله ای قابل تامل است.

البته اگر نسل بعد، نسل پيش از خود را به اشتباه متهم کند، خوب است. چراکه دنيا دار آزمون و خطاست، اشتباه شما در حقيقت کمک به من است، زيرا  راهي را که شما رفته ايد، و به اشتباه و خطا بودن آن پي برده ايد، من نمي روم؛ پس اکنون گزينه هاي کمتري پيش روي من است. از طرفي ممکن است که من هم همان اشتباه را مي کردم، پس اشتباه شما از اشتباه من جلوگيري می کند؛ هم چنين اگر اشتباهات آن ها نبود، شما هم متوجه نمي شديد که از کجا و از چه مسيري بايد حرکت کنيد.

در وجه مقابل، بد بینی  نسبت به گذشته است. اگر شما ديگران را در راهي که رفته اند، به ناتوانی یا سوء نیت ونه به اشتباه متهم کنيد، به اين معني است که نتيجه اي که گذشتگان گرفته اند مطلوب من نيست و لذا بررسی مسیری که آنها طی کرده اند هم لازم نمی دانم و این مسیر را مجدد از آغاز طی می کنم.

پس چنان که گفتيم، اشتباه دیگران مي تواند آثار مثبت بسياري داشته باشد، چرا که در حقيقت استفاده از تجارب ديگران است؛اما اشکال آن وقتی حاصل می شود که گروهی مي گويند که راه همان بود که تو رفتي، و من هم بايد دوباره همان راه را بروم، ليکن عدم وصول به نتيجه، به دليل ضعف در خود تو بوده است. اما من همين راه را دوباره طي مي کنم و به نتيجه مي رسم.

اهل تاريخ در جمله معروفي مي گويند:«بزرگ ترين درس تاريخ اين است که هيچ کس از تاريخ درس نمي گيرد».

البته الزاماً نمي توان اين جمله را غلط دانست، زيرا ممکن است مواردي را بيابيم  که راه درست همان بوده  و راهور اشتباه رفته باشد اما باید به کلیت قضیه توجه کرد . جمله اي از گورباچف پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي با اين مضمون نقل شد که آنچه در شوروي شکست خورد، کمونيسم نبود، بلکه استالينيسم بود. برخي ديگر از مدافعان نظام سو سياليستي هم مي گفتند که آنچه شکست خورد، کمونيست ها بودند؛ نه کمونيسم، و در حقيقت کمونيست هاي روسي شکست خوردند.

در همه مسائل اجتماعي، ديني، فردي و ... ، بزرگترين فاجعه که گسست نسلي را پديد مي آورد، اين است که نسل بعدي، نسبت به نسل پيش از خود، بدبين باشد. در اين که نيت و توانمندي خود را از دست بدهد؛  نه نتيجه را، زيرا  نتيجه مشخص است که اگر درست باشد خوب است، و اگر غلط باشد که نيست.

تاثیر گسست نسلي بر روند حرکت جامعه

نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در ادامه در مورد «تاثیر گسست نسلي بر روند حرکت جامعه» ، گفت:

گسست نسلي دو چيز را نسبت به نسل پيشين از شما مي گيرد و موجب مي شود که بگوييد از اول شروع مي کنم؛ يکي اين که بگوييد آن ها نيّات خوبي نداشتند و ما از آن ها بهتر هستيم،يا ما بر خلاف آن ها نيات پاکي داريم. بسياري از رخدادهاي کشور ما از اين دست است و به چنین چیزی توجه نمی شود که آن ها که به اين نتيجه رسيدند و اين کار را انجام دادند، حتماً به عوارض و عواقب اين کار انديشيده بودند و حتماً مسائلي را در نظر گرفته بودند.


براي مثال يکي از دوستان ما که در نيروي دريايي مسئوليتي داشت مي گفت، زماني تصميم گرفتند که لباس نيروي دريايي را تغيير دهند. مي دانيد که لباس نيروي دريايي در شش ماه اول سال سفيد و در شش ماه دوم سياه است. دوست مامي گفت که من استدلال کردم و گفتم: من نمي گويم که لباس را تغيير ندهيد، ولي اين که نيروهاي دريايي همه دنيا به اين نتيجه رسيدند که در شش ماه نخست سفيد و در شش ماه دوم سياه بپوشند، نتيجه يک خرد جمعي است و تغيير اين مسئله به دليل نياز دارد، پس به اين مسئله هم فکر کنيد

براي مثال لباس شهرباني و نيروهاي نظم شهري بايد لباس سي ویل باشد؛ نه لباس خشک نظامي. اين نتيجه اي است که پس از گذشت دوره هاي مختلف تاريخي بدان رسيده اند؛ حال شخصي بدون احتساب اين تجربيات، همه را به نيّات فاسد متهم کند و بگويد که همه آنان در مسير خطا گام برداشته اند، اين همان گسست نسلي است. در حقيقت گسست نسلي اين است که ما نسل پيش از خود را به بي خردي يا نيت ناخالص متهم کنيم و در حقيقت خودمان را از تجربيات آنها محروم سازيم

توجه کنيم که در ميان گذشتگان نيز بسياري دغدغه هاي ما را داشتند، بسياري از آنها نيز مانند جوانان امروزي در حوزه علم دين تخصصي نداشتند؛ راه هايي را رفته و نتايجي گرفته اند که شما آن ها را نمي پسنديد؛اين راه ها و نتايج بايد بررسي شود و يکجا کنار گذاشته نشود؛ در اين صورت متوجه مي شويم که بسياري از آن ها که ثمري نداشته، نشدني بوده اند

ما بايد در نظر بگيريم که به هر حال، در حوزه مسائل اجتماعي، پس از مشروطه، ما با دشواری های مختلفی روبه رو بوده ايم و بسياري از کساني که در اين زمينه فعاليت ميکردند، قطعاً از من و شما توانمندتر، و به نوعي با انگيزه تر بودند

راهکارهای انسان امروزي براي حضور اخلاقي در جامعه

سید حسن خمینی با اشاره به "راهکارهای انسان امروزي براي حضور اخلاقي در جامعه» ، افزود:

نکته اول اين است که در روزگاري که هزاران رهزن براي انسان وجود دارد، نگاه عميق تر به حوزه مسائل زندگي که دين نيز يکي از مسائل اين حوزه است، بسيار ضروري است؛ البته از ديد ما دينداران، همه مسائل در دين خلاصه مي شود؛ يعني شما مي توانيد براي همه مسائل زندگي پاسخ هايي در دين بيابيد.پس نکته اول اين است که نفس انديشيدن، خود ارزشمند است

نکته دوم اين که حتما بايد از تجربيات گذشتگان استفاده کرد، زيرا گذشتگان کساني هستند که همين مسيرها را در زمان خود پيموده اند، اگر آنان به نتيجه رسيدند، کدام راه را در پيش گرفتند و اگر به نتيجه نرسيدند، علت آن چه بوده است؟

سابقا گروهي که هنوز هم عده کمي از آنان باقي اند، معتقدند بودند که بايد علوم را اسلامي کنيم و براي اين هدف قصد داشتند که علوم فني را هم اسلامي کنند؛تنها دو سال وقت گذاشتند که آچار بسازند، و مي گفتند که حتي آچار را هم خودمان بايد از نو بسازيم. به ریشه های این طرز تفکر کاری نداریم ؛ ولي در بسياري موارد انسان مي تواند زحمات ديگران را نردبان حرکت خود براي صعود قرار دهد

در بحث هاي اخلاقي هم معتقدند که وقتي شما مي توانيد دعا کنيد، به پاسخ رسيده ايد. اين که شما مي توانيد از خدا چيزي بخواهيد، يعني باب و درِ مفاهمه و گفتگو را با خدا باز کرده ايد و اين همان پاسخ خدا است. پس  از همان لحظه ابتدايي و شروع، يک گام به جلو برداريد، و براي انجام يک عمل اخلاقي تلاش کنيد .

انسان مي تواند هر نقطه اي را براي خود آغاز بداند و بکوشد تا بهتر شود. بنده و شما در محيط کار يا زندگي خود، سعي کنيم که محيطي توأم با سلامت اخلاقي فراهم کنيم، به گونه اي که وقتي ديگران در اين مجموعه قرار مي گيرند،بهتر شدن آن را  احساس کنند، زيرا بهتر شدن جامعه و محيط، جز با بهتر شدن خود ما ممکن نيست و بهتر شدن ما هم به اين است که دلهايمان را بهتر کنيم

لازم است به یک نکته هم اشاره کنم دیده ام برخی به بهانه اخلاقی زیستن ؛ نسبت به برخی از دستورات اسلام کم توجهی می کنند .

نباید فراموش کنیم که یکی از اولین احکام اخلاقی ؛ شکر منعم است و توجه نکردن یا کم توجهی به دستورات دینی ؛ خود کم توجهی به اخلاق است .

اینکه عفت مورد توجه قرار گیرد ؛ بسیار به جاست ولی  باید به حجاب به عنوان یکی از اصلی ترین دستورات اسلام هم توجه داشته باشیم .

صداقت ؛ حسن خلق ؛ دوری از ظلم و ستم و حق کشی ؛ احترام به بزرگتر و ... از احکام اخلاقی است ولی  فراموش نکنیم که باید برای اینکه در اخلاق خویشتن کامل باشیم نماز؛ روزه  و دیگر واجبات و محرمات شارع را مورد توجه قرار دهیم .