تاریخ، این روزها را ثبت می‌کند

یکی از علایق من مطالعه‌ و پژوهش در تاریخ است. به مطالعه تاریخ انقلاب اسلامی، زمینه‌های شکل‌گیری و تحولات آن بیش‌ از دیگر حوادث تاریخی علاقه دارم. اکنون نیز در حال نگارش کتابی درباره نقش مردم یکی از شهرهای ایران در مبارزات انقلاب اسلامی هستم. متاسفانه این ضعف را در میان علاقه‌مندان به تاریخ فراوان دیده‌ام که گاهی حتی تاریخ‌پژوهان ما؛ در گذشته باقی مانده و از توجه به تحولات تاریخ‌ساز امروز فارغند. غافل از آنکه رفتار امروز ما تاریخ فردا را رقم‌ می‌زند. گاهی یک اقدام و تصمیم بزرگ؛ منشأ تحولاتی عظیم خواهد بود. این روزها به این مساله بیشتر اندیشیده‌ام. اتفاق بزرگی در تاریخ تحولات جمهوری اسلامی در حال وقوع است. بگذارید فارغ از چارچوب‌های معمول از زاویه تاریخ به وقایع امروز بنگریم! فرض کنیم آنقدر از امروز فاصله گرفته‌ایم که کلیت نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک موضوع تاریخی قابل بررسی باشد. به اعتقاد من در این بررسی کیفیت عملکرد نظام در برپایی یازدهمین دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری (در سال ۱۳۹۲) حتما مورد توجه ویژه تاریخ‌پژوهان قرار خواهد گرفت. چگونگی برگزاری این انتخابات (فارغ از نتیجه آن) و تاثیری که در جهت‌گیری‌های آینده جمهوری اسلامی خواهد داشت، ارزش تاریخی فراوانی دارد. بزرگ‌ترین ردصلاحیت تاریخ جمهوری اسلامی در این انتخابات شکل گرفته است. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به تعبیر رهبری «از اصلی‌ترین افراد نهضت در دوران مبارزات»۱، «رکن رکین انقلاب»۲، شخصیتی که «امام‌خمینی در طول حیاتشان بیشترین اعتماد را به او داشته‌»۳ و «درددل‏های امام را بیشتر از دیگران شنیده»۴، است. او پس از ارتحال امام‌خمینی نیز «در حساس‌ترین مقاطع در خدمت انقلاب و نظام بوده»5 و در حالی که با حکم آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر معظم انقلاب) مسوولیت مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده داشت، در اوج مقبولیت خود از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شد. بی‌شک هیچ پژوهشگر تاریخی که از ژرف‌اندیشی لازم برخوردار باشد، باور نخواهد کرد که توجیهاتی چون سن و توانایی جسمانی هاشمی علت ردصلاحیت وی باشد. (هرچه شخصیت افرادی که این ادعا را مطرح می‌کنند بزرگ‌تر باشد بی‌اعتمادی‌ای که نسبت به صداقت آنها ایجاد می‌شود نیز بیشتر خواهد بود.) نویسنده خود با افراد متعددی از مخالفان هاشمی برخورد کرده که چنین توجیهی برای ردصلاحیت او را غیرواقعی و تنها برای اقناع افراد ساده‌اندیش ارزیابی کرده‌اند. همچنین افراد بسیاری هستند که شاید روش مدیریتی هاشمی را نپسندند اما در دلسوزی او برای اسلام و جمهوری اسلامی شکی نداشته و ردصلاحیت وی را کار درستی نمی‌دانند. اگر تا پیش از این؛ تنها یک جریان سیاسی و بدنه اجتماعی هوادار آن به روش بررسی صلاحیت‌های شورای نگهبان معترض بود اما پس از ردصلاحیت هاشمی تاثیر اجتماعی اقدام شورای نگهبان نه‌تنها از یک جریان خاص سیاسی و هواداران آن فراتر رفته بلکه به ادعاهای معترضان به ردصلاحیت‌های گذشته نیز وجاهت داده است.