سکوت معنادار مصباح یزدی در قبال پیروزی روحانی/تندروها خود را برای نشستن در جایگاه اپوزسیون آماده می کنند/اکثریت روحانیان حامی روحانی اند

پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، واکنش‌های مختلفی در طبقات سیاسی و اجتماعی ایران در پی داشت. هر چند وی لباس رسمی روحانیان ایران را به تن دارد، اما تجربه انتخابات سابق نشان می‌دهد که حوزه علمیه قم الزاما همراه و طرفدار رئیس جمهور روحانی نیست و گاه دیدگاه‌های غیر روحانیان توانسته است توجه متنفذان حوزه را بیشتر به خود جلب کند.

به گزارش سرویس بین الملل انتخاب به نقل از المانیتور، حوزه علمیه قم بر خلاف دوره‌های سابق، نگاهی واحد نسبت به یک نامزد و یا شکاف دوگانه ناظر به دو نامزد مخالف هم نداشت. معمولا دیدگاهی رسمی از سوی حوزه در خصوص نامزدهای انتخابات ارائه نمی‌شود؛ هر چند جامعه مدرسین تلاش می‌کند که دیدگاه بخشی از روحانیان را به عنوان دیدگاه رسمی حوزه القا کند. در نگاهی کلی بدنه حوزه در این انتخابات به سه دسته مشخص تقسیم شد: "اکثریت سنت‌گرا" که به راست سنتی تمایل دارند و دو اقلیت "اصلاح‌طلب" و "راست تندرو". اکثریت سنت‌گرا که معمولا به دیدگاه‌های هاشمی رفسنجانی تمایل نشان می‌دهند، در این دوره و در غیاب رفسنجانی، به گروه‌های مختلفی تقسیم شدند. هر یک از نامزدهای موجود به استثنای سعید جلیلی، سهمی را از این گروه از آن خود کرده بودند. سعید جلیلی به طیف تندورهای حوزه و به شکل مشخص مجموعه مصباح یزدی تعلق داشت.

در پرتو نمای کلی فوق، پیروزی روحانی به عنوان نماینده مشترک محافظه‌کاران سنتی و اصلاح‌طلبان، رضایت اکثریت روحانیان حوزه قم را در پی داشت؛ هر چند برخی از آنان به او رای نداده بودند. به علاوه، مقایسه کلی آرای شهر قم نیز گویای این مدعا است که سهم آرای روحانی در بین حوزه نیز احتمالا زیاد بوده است. آرای روحانی در این شهر بیش از دویست هزار رای و حدود دو برابر آرای نفر دوم یعنی جلیلی بود.

بدنه سنتی حوزه افزون بر انتظارات معمول مردم از روحانی نسبت به بهبود وضع اقتصاد و مسئله تحریمها، به طور مشخص نسبت به بهبود تصویر روحانیت در اذهان جامعه امیدوار هستند. چرا که باری دیگر شخصیتی روحانی با خطابی میانه‌رو و عقلانی به ریاست جمهوری رسیده و کامیابی‌های او به طور طبیعی بر تصویر عمومی از روحانیت اثر مثبت خواهد گذاشت.

در بین طیف تندورهای حوزه، واکنش‌های متفاوت دیگری و معمولا انفعالی ظاهر شد. مصباح یزدی لیدر این طیف به شمار می‌رود و خود و حزب منسوب به او به طور رسمی از سعید جلیلی حمایت کرده بودند. وی با سکوت معناداری از درگیر شدن با نامزد پیروز پرهیز کرده و هیچ واکنشی نسبت به شکست نامزد خود نشان نداد. پیش از این و تنها چند روز قبل از برگزاری اتنتخابات، محسن غرویان شاگرد دیرین مصباح یزدی از او خواسته بود که اشتباه انتخابات قبلی را تکرار نکند و اساسا کسی را به عنوان نامزد معرفی نکند. وی پیش از این نیز چند بار به انتقاد استاد خود پرداخته بود که در نتیجه آن از مؤسسه زیر نظر مصباح بیرون نهاده شد.

واکنش متداول تندورهای حوزه از زبان علیرضا پناهیان ابراز شد. وی در مصاحبه‌ای به کار بردن تعبیر شکست را نادرست شمرده و طیف خود را به دلایل زیر به عنوان برنده انتخابات عنوان کرد. نخست آن که اصول‌گرایان به وظیفه خود عمل کرده و از این جهت در این آزمایش الهی موفق بیرون آمدند. دوم آن که روحانی اساسا به اصول‌گرایان تعلق داشته و از اعضای رسمی جامعه روحانیت مبارز به شمار می‌رود. سوم آن که روحانی با پرهیز از به کار بردن ادبیات غیر دینی و ضد انقلابی اصلاح‌طلبان، تمایز خود را با آنان و تعلق خود به انقلاب را نشان داد. چهارم آن که پیروزی او در نتیجه اشتباهات دولت احمدی‌نژاد بود و نشانگر تغییر نگرش جامعه به سمت اصلاح‌طلبان نیست. از برخی اظهارات دیگر افراد وابسته به جناح تندوری حوزه قم بر می‌آید که آنان خود را برای قرار گرفتن در جایگاه اپوزسیون و ایفای نقش انتقادی نسبت به دولت جدید آماده می‌کنند.

به گزارش سرویس بین الملل انتخاب به نقل از المانیتور، انتخابات اخیر ایران در ضمن دیگر حوادث مهم ایران، مورد پیگیری حوزه علمیه نجف نیز هست. این حوزه علی‌رغم منش متفاوتی ، نسبت به مسیر کلی جهان تشیع حساسیت نشان می‌دهد. مراجع حوزه نجف بنا به شیوه رایج خود از هیچ نامزدی حمایت نکرده و موضعی در خصوص انتخابات ابراز نکردند. با این حال، ابراز شادمانی و رضایت تعدادی از اساتید این حوزه در مصاحبه با المانیتور در کنار منش میانه‌روانه همیشگی این حوزه، نشان از وجود نگرش مثبت نسبت به نتایج انتخابات دارد.