روایت لس‌آنجلس‌تایمز از موانع مذاکرات هسته ای

یک کارشناس سابق منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در کاخ سفید، گفت: اکنون با لحظه حساسی مواجه هستیم. بسیاری از چیزها هنوز می‌تواند به مسیر غلط برود اما یک فرصت واقعی برای دستیابی به توافق نهایی وجود دارد.

به نوشته این روزنامه به طور ساده کشورهای عضو گروه 1+5 بدون در نظر گرفتن ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از این کشور می‌خواهند که غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند تا هرگونه گسترش ظرفیت تولید بمب اتم را محدود کند. آنها از تهران می‌خواهند که تعداد 19 هزار سانتریفیوژ خود را که تنها چند هزار سانتریفیوژ کاهش دهد. این در حالی است که تهران تلاش می‌کند با افزایش تعداد سانتریفیوژهایش ظرفیت خود را در غنی‌سازی اورانیوم افزایش دهد. تهران تاکید دارد که از این سانتریفیوژها تنها برای تولید انرژی هسته‌ای و برای اهداف غیرنظامی بهره می‌برد.

با توجه به برگزاری دور جدید مذاکرات در هفته جاری در وین، این مساله می‌تواند بزرگترین تهدید برای رسیدن به توافق هسته‌ای نهایی که هر دو طرف مذاکره‌کننده تلاش می‌کنند تا ضرب‌الاجل 20 ژوئیه به آن دست پیدا کنند، باشد.

کشورهای عضو 1+5 شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان قصد دارند در ازای کاهش تحریم‌های بین‌المللی علیه اقتصاد ایران فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را محدود و حتی متوقف کنند. بسیاری از کشورها مدعی‌اند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و از اینکه این کشور بتواند ظرفیت تولید بمب اتم را گسترش دهد، هراس دارند.

لس‌آنجلس تایمز در ادامه گزارش خود مدعی شد اگر ایران تصمیم بگیرد که یک بمب اتم تولید کند، هدف قدرت‌های جهانی این است که زمان مورد نیاز ایران برای تولید اورانیوم لازم برای ساخت یک بمب اتم را افزایش دهند. مقامات آمریکایی تخمین می‌زنند که این زمان مورد نیاز حدود 2 ماه است. غرب برای تشخیص چنین تصمیمی و متوقف کردن آن یک سال و یا بیشتر از آن زمان نیاز دارد.

این در حالی است که مقامات ایرانی به ویژه آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران تاکید دارند فعالیت‌های هسته‌ای‌شان ماهیتی صلح‌آمیز دارد و آنها به هیچ عنوان به دنبال دستیابی به بمب اتم نیستند.

آنها همچنین می‌گویند که به دنبال توسعه تکنولوژی هسته‌ای هستند نه توقف آن.

علی‌اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران ماه گذشته اعلام کرد که قصد دارد 30 هزار سانتریفیوژ دیگر را برای تامین اورانیوم کافی و مورد نیاز نیروگاه بوشهر نصب کند. سوخت این نیروگاه هم‌اکنون از اورانیوم خریداری شده از روسیه تامین می‌شود.

گری سیمور، مشاور باراک اوباما در حوزه منع اشاعه در سال‌های 2009 تا 2013 در این باره گفته بود: من معتقدم که ایرانی‌ها بلوف نمی‌زنند اگرچه ممکن است در مذاکرات خواسته‌های خود را کاهش دهند.

وی همچنین گفته بود ایرانی‌ها در واقع این پیام را ارسال می‌کنند که حاضرند در ازای کاهش تحریم‌ها فعالیت‌های هسته‌ای خود را به مدت چند سال تعلیق کنند، اما همانند هر کشور دیگری خواهند خواست تا از ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در سطوح صنعتی به طور آزادانه برخوردار باشند.

اما چنین رویکردی از سوی دولت اوباما و هم‌پیمانانش پذیرفته نخواهد بود، چون چنین شرایطی به ایران اجازه می‌دهد تا یک روز به دنبال سلاح هسته‌ای برود. از طرفی دیگر توافق مورد پسند ایران توافقی است که این فعالیت‌ها را به مدت دو سال محدود کند، نه به اندازه مدت زمانی که واشنگتن و هم‌پیمانانش خواستار آن هستند.

گری سیمور متذکر شد: این مساله یک مانع بزرگ است.

لس‌آنجلس تایمز در ادامه آورده است: مانع دیگر در این مسیر این است که مذاکره‌کنندگان ایرانی خواستار لغو تمام تحریم‌ها در صورت امضای این توافقنامه هستند. غرب می‌خواهد که این تحریم‌ها به حالت تعلیق در بیاید نه اینکه کاملا متوقف شود تا بتواند هر زمان که خواست آنها را به جای خود بازگرداند.

باراک اوباما رییس جمهور آمریکا درباره چشم‌انداز این توافق محتاط است و می‌گوید که احتمال موفقیت 50-50 است.

علی‌رغم وجود این مشکلات و موانع، یک گروه از دیپلمات‌ها و تحلیلگران معتقدند شانس رسیدن به توافق خوب است. دلیل اصلی آنها این است: ایران خواستار کاهش تحریم‌ها برای بهبود اقتصادش است، کاخ سفید نیز همانطور که ادعا می‌کند، می‌خواهد هرگونه تهدید در منطقه را کاهش دهد و به یک پیروزی بزرگ در حوزه سیاست خارجی برسد.

لس‌آنجلس تایمز همچنین نوشت: افراد خوشبین به این توافق می‌گویند که ایران همکاری‌های خود با دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل را افزایش داده و درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای پیشین و کنونی خود شفاف‌تر شده است.

دیگر نشانه امیدوارکننده در اینجا این است که به نظر می‌آید تهران مایل است در مورد مساله بحث‌برانگیز رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک همکاری کند. غرب ابراز نگرانی می‌کند که این رآکتور می‌تواند به ایران اجازه تولید پلوتونیوم موردنیاز برای ساخت یک بمب اتم را بدهد.

طبق یک توافق پیشنهادی رآکتور اراک برای تولید پلوتونیوم محدود بازطراحی می‌شود.