این شورای راهبردی برخلاف دوران احمدی‌نژاد؛ قرار است خوش بدرخشد؟

شورای راهبردی روابط خارجی با حکم تازه از سوی مقام معظم رهبری با تحولاتی مواجه شد و احتمال می‌رود برخلاف گذشته در مسیر تاثیرگذاری جدی‌تر قرار گیرد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور حکمی اعضای جدید شورای راهبردی روابط خارجی را منصوب کردند. در این حکم سعید جلیلی، ابراهیم شیبانی، حسین طارمی، مهدی مصطفوی اهری و سردار احمد وحیدی بعنوان اعضای جدید آن شورا با ریاست کمال خرازی منصوب شدند.

شورای راهبردی روابط خارجی در سال ۱۳۸۵ به دستور رهبر انقلاب اسلامی تشکیل شد. در آن زمان اعضای این شورا را علی اکبر ولایتی، کمال خرازی، محمد شریعتمداری، محمد حسین طارمی و علی شمخانی تشکیل می دادند. ریاست این شورا نیز بر عهده کمال خرازی، وزیر پیشین امورخارجه در دولت های هفتم و هشتم بود. شورای راهبردی روابط خارجی به عنوان یک شورای فراقوه ای با حکم مقام اول کشور تشکیل شد و هر چند در کشور ما تجربه ای نوپا محسوب می شد اما در دیپلماسی بین الملل و برخی کشورها، چنین شوراهایی مراکز کمک به تصمیم سازی های سیاست خارجی به شمار می رود.

برای این شورا براساس حکم مقام معظم رهبری سه وظیفه اصلی پیش بینی شد که شامل کمک به تصمیم گیری های کلان، جست وجوی افق های نو در روابط خارجی و بهره مندی از نظرات نخبگان بود. از برآیند بررسی ها از عمر ۸ سال گذشته این شورا، به نظر نمی رسد که تا کنون به جایگاه واقعی خود دست یافته باشد. شاید به این دلیل که شکل گیری این شورا چندان با استقبال دولت وقت روبرو نشد.

اکنون به نظر می رسد این شورا با ترکیب جدید و البته همان رئیس قبلی یعنی کمال خرازی، وزیر اسبق امورخارجه، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در دوره هاشمی، استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران تصمیم داشته باشد اقدامات جدیدی را در راستای دستیابی به منافع کشورمان انجام دهد.

دیگر عضو شورای راهبردی سعید جلیلی، مسئول مذاکره کننده هسته ای پیشین کشورمان و دبیر شورای عالی امنیت ملی در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد است. جلیلی یکی از منتقدان روند پیگیری پرونده هسته ای کشورمان از سوی دولت جدید است. با وجود این به نظر می رسد رهبر انقلاب تصمیم دارند با گنجاندن سلایق مختلف در موضوعات مهم دیپلماسی، جامع نگری  لازم را به وجود آورند.

ابراهیم شیبانی عضو دیگر شورای راهبردی روابط خارجی است. او رئیس کل بانک مرکزی دولت خاتمی در سال ۱۳۸۲ است که در دولت احمدی نژاد هم ماند و همچنین سفیر ایران در اتریش از اردیبهشت ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ بود.

 حسین طارمی از اعضای دیگر این شورا در حکم جدید رهبری است. طارمی در دوره قبل این شورا نیز حضور داشت و تنها عضو روحانی آن به حساب می آید که در مدرسه حقانی قم درس خوانده است. طارمی پیش از این در معاونت سیاسی صدا و سیما و سپس در وزارت خارجه بود. وی دو دوره سفیر ایران در چین و عربستان شد.گفته می شود وی در حادثه ای در عربستان سعودی تعدادی از اعضای خانواده خود را از دست داد

مهدی مصطفوی اهری، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود که سابقه ای در این شورا ندارد، ولی برای این دوره شورای راهبردی روابط خارجی از سوی رهبر انقلاب به عنوان یکی از اعضا معرفی شد. سردار احمد وحیدی عضو دیگر این شورا است. وی از فرماندهان نظامی ایران و وزیر دفاع سابق جمهوری اسلامی ایران در زمان دولت دهم است. وحیدی ازجمله فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول جنگ ایران و عراق و سالهای پس از آن است که مسئولیت های مهمی از قبیل فرماندهی قرارگاه های عملیاتی و اطلاعاتی سپاه،، معاونت طرح و برنامه و امور بین المللی وزارت دفاع، جانشین وزیر دفاع در زمان دولت هشتم، ریاست کمیسیون سیاسی، دفاعی و امنیتی مجمع تشخیص مصلحت نظام (از اسفند ۱۳۹۰)، ریاست کارگروه سیاسی، دفاعی و امنیتی دولت نهم در تدوین برنامه پنجم توسعه ایران را برعهده داشته است. وحیدی از ۵ مهر ۱۳۹۲ تاکنون با حکم سرلشکر حسن فیروزآبادی، به سمت رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح ایران منصوب شده است.

در این میان علی اکبر ولایتی، رئیس مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور و محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس جمهوری در دوره جدید شورای راهبردی روابط خارجی حضور ندارند که به نظر می رسد رهبر انقلاب به دلیل مشاغل کاری این افراد، حکم این افراد را تجدید نکردند.

با این وصف، باید منتظر ماند و دید اعضای جدید شورای راهبردی روابط خارجی به عنوان نهادی فراقوه ای، چه کمکی به دستگاه دیپلماسی کشورمان در دولت یازدهم می کنند و پس از یک دوره کم تحرکی در دولت محمود احمدی نژاد، چه نتایجی را در کارنامه خود ثبت خواهند کرد. از سوی دیگر باید دید دولت روحانی که اکنون مهمترین کارویژه خود را دیپلماسی و حل بن بست تحریم ها و مساله هسته ای قرار داده، چگونه تعاملی با این شورا خواهد داشت.