به‌رغم اینکه در سال‌های اخیر اخبار متعددی درباره اجرای طرح‌هایی برای توانمندسازی زنان منتشر شده است اما، زنان ایرانی آنچنان که باید و شاید توانمند نشده اند. هنوز در حوزه زنان مشکلاتی وجود دارد که این مشکلات از مشارکت اجتماعی زنان گرفته تا مسائلی مانند حضور زنان در مناصب کلیدی گسترده است. علاوه بر این، در ماه‌های اخیر به‌رغم اینکه دولت و شخص رئیس‌جمهور بر تسهیل فعالیت و مشارکت اجتماعی زنان تاکید داشته و صراحتا با اقدامات سلبی در حوزه زنان مخالفت کرده است اما، برخی اتفاقات رخ داده که نشان دهنده افزایش سختگیری‌ها در این زمینه است.

به گزارش آرمان، یکی از مهم‌ترین مسائل اعمال ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات ورزشی است حال آنکه، تا همین چند سال پیش زنان می‌توانستند برای تماشای برخی رشته‌ها به ورزشگاه‌ها بروند. ورود زنان به ورزشگاه‌ها در اولین ماه بهار بیش از پیش مورد بحث قرار گرفت هرچند، هنوز به‌درستی مشخص نیست که سرانجام، زنان چنین مجوزی را دریافت می‌کنند یا نه؟

مشاور استاندار تهران در امور بانوان در گفت‌وگو با «آرمان» به مسائل مختلف در حوزه زنان می‌پردازد. زهرا ساعی درباره حضور زنان در ورزشگاه‌ها می‌گوید: «برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها و ایجاد زمینه سرگرمی و شور و شوق بین خانم‌ها هیچ مانعی وجود ندارد».
 
 درباره توانمندسازی زنان حرف و سخن‌های فراوانی مطرح می‌شود، آیا آنطور که باید و شاید از ظرفیت زنان در جامعه استفاده می‌شود؟

هنوز بسیاری از ظرفیت‌ها در حوزه بانوان مغفول مانده است اما، اینکه به این قشر بی‌توجهی شده یک قضاوت ناعادلانه است. از وقتی دولت یازدهم روی کار آمده تمام اقدامات انجام شد تا از ظرفیت‌ها و امکانات موجود استفاده شود اما، اینکه تا چه اندازه موفق بوده باید روند کار را مورد بررسی قرار داد. برای مثال برای توانمندسازی زنان در دولت یازدهم اقداماتی در بخش زنان کارآفرین و استفاده از ظرفیت‌های این افراد و تسهیل گری برای اجرای اقدامات به روال عادی در دستور کار است. برای عرضه و فروش کالاهای زنان کارآفرین نمایشگاه‌های متعددی در استان تهران به شکل کشوری با همکاری وزارت کشور و وزارت صنعت معدن و تجارت در سال گذشته برگزار شد که شناسایی زنان کارآفرین و با راه‌اندازی بانک اطلاعاتی توانستیم آمار این افراد را در استان تکمیل کنیم.

 این درحالی است که معاونت زنان ریاست‌جمهوری هم اهتمام ویژه به این موضوع دارد. باید توجه داشت که توانمندسازی زنان سرپرست خانوار سرلوحه کار استانداری تهران است. در این‌باره معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و امور بانوان تمام تلاش خود را برای اینکه بتوان برنامه طرح جامع توانمندسازی زنان را اجرا کرد، انجام داده است.

 برای اجرای این امر شهرستان ری به عنوان پایلوت شهر تهران و شهر تهران به‌عنوان پایلوت کشوری در نظر گرفته شد. تا این طرح به شکل ملی در کشور برای توانمندی زنان سرپرست خانوار در بخش‌های کارآفرینی، مهارت‌آموزی در حوزه‌های گوناگون اجرا شود. حتی برای نحوه گذران اوقات فراغت بانوان در استانداری کارآفرینان موفق استان را شناسایی کردیم و در پی این هستیم تا از ظرفیت این افراد استفاده کنیم و حضور اجتماعی و اقتصادی بانوان در جامعه به نمایش گذاشته شود. باید به این امر اذعان داشت که در حوزه زنان کارهای فراوانی انجام شده است اما، کافی نبوده است.

 فعالیت کارآفرینان در استان ری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

این طرح به شکل پایلوت انجام شده که بالطبع یکسری ضعف‌هایی را دارد. هدف از پایلوت قرار دادن شهرستان ری این است که بتوان نقاط ضعف را شناسایی کرد که برای تحقق این امر طرح بسیاری از سازمان‌های اجرایی رسیدگی به زنان سرپرست خانوار جزو حیطه وظایفشان است تا با آموزش به خانم‌های کارآفرین بتوان یکسری اقدامات را لحاظ کرد اما، اینکه این افراد به چه شکل هدایت شوند که با ایجاد هم‌افزایی در بین دستگاه‌ها از یک جهت و یک سو حرکت کرد تا قسمت عظیمی از خانم‌ها بتوانند از این امکانات استفاده کنند، برای مثال در کارگاه‌های آموزشی در بخش فرش اقداماتی‌ ازجمله برگزاری نمایشگاه فروش محصولات در سال گذشته را شاهد بودیم که در سال جاری هم با توجه به ارزیابی‌ها و عملکرد‌ها به دنبال راه‌اندازی بازارچه‌های دائمی هستیم.

 مشارکت زنان در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در حوزه کارهای اجتماعی زنان توانمند و متخصص بسیار هستند که در حوزه‌های گوناگون مدیریتی و کارشناسی زنان فراوانی فعالیت می‌کنند اما در بحث سیاست‌گذاری‌ها و مدیریت‌های کلان آن‌طور که باید از شایستگی‌های زنان استفاده نشده است.

 چندی پیش خانم مولاوردی از طرحی برای افزایش تعداد زنان مجلس سخن گفتند. معاون رئیس‌جمهور در واقع به نوعی سهمیه‌بندی جنسیتی از نوع مثبتش اشاره داشت. نظر شما چیست؟

حضور زنان در جایگاه‌هایی همچون هیات دولت و مجلس در مجامع سیاست‌گذاری کلان و تصمیم‌سازی کشور کمرنگ است. این امر منوط به این امر است که دولتمردان ما خانم‌های شایسته در سمت‌های مختلف را شناسایی کنند. متاسفانه بانک اطلاعات کافی برای شناسایی این بانوان وجود ندارد. در مرحله اول باید بانک اطلاعاتی ایجاد شود. اگر جایگاه و حضور بانوان را در منطقه ببینیم حضور زنان در عرصه‌های تصمیم‌گیری می‌تواند بیش از پیش تعیین‌کننده باشد.

 دولت تدبیر و امید دید مثبتی نسبت به فعالیت زنان دارد اما، با گذشت دو سال از فعالیت دولت یازدهم به نظر شما چه زمانی قرار است این اتفاق بیفتد و از حضور زنان در نقش‌های کلیدی دولت و مجلس بیش از گذشته استفاده شود؟

رئیس‌جمهور در سخنرانی اخیر خود در همایش بانوی انقلاب صراحتا اذعان داشت که در پی هموارکردن مسیر برای فعالیت زنان است. هم‌اکنون حضور زنان در بخش مشاور و مدیران میانی پررنگ است اما، در سطح کلان حضور زنان بسیار کمرنگ است. رئیس‌جمهور هم قبل از انتخاب و هم بعد از انتخاب صراحتا از حضور زنان در پست‌های کلیدی تاکید کرده است. حال باید دید که این امر به چه میزان عملیاتی می‌شود؟ واقعیت این است که برای حضور زنان با تغییر نگرش‌ها و رفع موانع رو به رو هستیم.

 رئیس‌جمهور در همایش بزرگداشت مقام زن که شما به آن اشاره داشتید به برداشت غلط از نهی از منکر اشاره کردند و گفتند نهی از منکر فقط در بعضی خیابان‌ها و علیه زنان انجام می‌شود. نظر شما در اینباره چیست؟ آیا امر به معروف و نهی از منکر ویژه زنان است؟

امر به معروف و نهی از منکر یک امر دینی است و شامل همه آحاد جامعه می‌شود اما، اینکه این مرز بندی‌های از بین رفته و دید محدود درباره این فریضه دینی وجود دارد جای فکر دارد. باید به این امر توجه داشت که حجاب ویژه یک حوزه نیست بلکه در قرآن نیز به حجاب بسیار تاکید شده که یک مسلمان باید آن را رعایت کند. در اصل امر به معروف و نهی از منکر شامل بسیاری از موارد از جمله دروغ گفتن، تهمت زدن، حسادت و... است. تحقق این بینش نیازمند کارهای فرهنگی در جامعه است تا خود مردم به‌عنوان یک امر دینی آن را انجام دهند و شرایط ایجاد امر به معروف و نهی از منکر باید کاملا کارشناسی و با شناخت خط قرمزها باشد تا تاثیرگذار باشد.

 نظر شما درباره برگزاری نمایشگاه‌های مد و لباس و تاثیرات آن در مد و اقبال عمومی جامعه نسبت به استفاده از لباس‌های عرضه شده در این نمایشگاه‌ها چیست؟

برگزاری نمایشگاه مد و لباس مناسب است و اینکه خانم‌ها بتوانند مد را از آن نمایشگاه تقلید کنند اقدام مناسبی است. باید بررسی کرد که برگزاری نمایشگاه‌ها به چه میزان توانسته موفق عمل کند و مورد استقبال عموم قرار گیرد آن هم به این دلیل که قیمت محصولات عرضه شده در این نمایشگاه بسیار گران و با طراحی نامتعارف همراه است. باید طراحی لباس‌ها به سمت کاربردی و همه‌پسند پیش برود تا اکثریت بانوان جامعه آن را بپسندند و استفاده کنند.

 همواره و به‌ویژه در سال‌های اخیر شاهد فعالیت طیف‌هایی بوده‌ایم که با حضور زنان در جامعه مخالفت می‌کنند. این اقدامات چه تاثیری می‌تواند در فعالیت زنان داشته باشد؟

من چنین احساسی ندارم، برای مثال برای اجرای قوانین حجاب و عفاف چندین دستگاه ‌توانایی فعالیت در این حوزه  را دارند و اگر سایر دستگاه‌ها توانایی اجرای وظایف خود را نداشته باشند باید گشت ارشاد با یکسری وظایف خاص وارد عمل شود که در اغلب موارد هم بار مسئولیت به دوش نیروی انتظامی است. برای هر اقدامی یکسری قوانین وجود دارد و تخطی از آن هنجار‌ها بی‌شک تذکر به دنبال دارد. بالطبع مشارکت اجتماعی بانوان نیازمند رعایت یکسری از هنجارها، رعایت اصول اولیه و رعایت یک سری قوانین است، برای مثال عدم رعایت قوانین در خانواده یا جمع دوستانه هم فرد را متحمل گوشزد می‌کند.

 شما بحث ضوابط را مطرح می‌کنید اما، در برخی موارد سختگیری‌ها غیر منطقی و خارج از عرف است. برای مثال تا همین چند سال پیش حضور زنان به سالن‌های والیبال آزاد بود اما، اکنون ممنوع است. شما نظرتان در این‌‌باره چیست؟

با طراحی و ایجاد ساز و کارها و سنجش جوانب امر می‌توان مسیر زنان را برای حضور در ورزشگاه‌ها هموار کرد و تحقق این امر فقط با بررسی کم و کیف و حفظ شأن زنان در ورزشگاه‌های محقق می‌شود. برای مثال در ورزشگاه چند هزار نفره شاهد هتک حرمت‌هایی هستیم که با حضور خانم‌ها باید چارچوب‌ها و مسائل امنیتی و شأن زنان حفظ شود و گرنه برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها و ایجاد زمینه سرگرمی و شور و شوق بین خانم‌ها هیچ مانعی وجود ندارد.

 خانم ساعی در امور بانوان استانداری وضعیت زنان استان تهران را در مقایسه با دیگر نقاط کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ارزیابی کاملا نسبی است، در برخی مسائل شرایط تهران به نسبت دیگر نقاط مساعد و در برخی دیگر همچون زنان سرپرست خانوار جزو چهار استان اول کشور هستیم آن هم به این دلیل که در استان تهران 16 شهرستان پرجمعیت وجود دارد که مباحث حاشیه‌نشینی و مهاجرت‌پذیری استان به دلیل اینکه این استان پایتخت کشور آن تبعات خاص خود را در قالب مباحث فرهنگی، اجتماعی و ... دارد، برای مثال مساله مهاجرت پذیری نیازمند امکانات و خدمات گوناگون به این استان است و مسائلی از قبیل نرخ رشد ازدواج، باروری بانوان، اشتغال زنان هر یک از شهرستان‌های استان با دیگر شهرستان حتی از لحاظ بافت فرهنگی هم متفاوت است.

 از برنامه‌های استانداری در زمینه توانمند سازی زنان بگویید.

در سال جاری هدف اتمام کارهای ناتمام سال گذشته است. مهمترین هدف در امور بانوان استانداری تهران عملیاتی کردن طرح توانمندی سازی بانوان است تا به این ترتیب مشکل زنان سرپرست خانوار حل و فصل شود و توان همکاری بهتری را با سازمان بهزیستی، ‌کمیته امداد و دیگر سازمان‌های متولی درباره ساماندهی زنان سرپرست خانوار لحاظ کرد.

 برای مثال 48درصد از زنان سرپرست خانوار در کشور تحت پوشش کمیته امداد هستند اما در استان تهران تعداد افراد تحت پوشش شامل جمعیت اندکی است. هدف استانداری شناسایی زنان سرپرست خانواری است که حمایت هیچ سازمانی را ندارند. رویکرد امور بانوان استانداری در سال جاری ایجاد کارآفرینی و اشتغال در روستاهای استان با مشارکت زنان است که امیدواریم این امر پیگیری شود.

 برای تحقق این مهم بانک اطلاعاتی از زنان روستایی و عشایر استان تکمیل شده و هم اکنون اطلاعاتی از قبیل میزان سواد ، سن و سال افراد و امکانات استان از جمله نحوه دسترسی به اینترنت ، خانه بهداشت و کتابخانه بررسی شده است که با تکمیل این بانک اطلاعاتی می‌توان به راحتی برای ساکنان آن شهرستان و روستاها برنامه‌ریزی کرد.

تلاش امور بانوان استانداری و معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان این است که زنان در قالب کارآفرینی و تشکیل تعاونی‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله ریسندگی، ‌بافندگی، باغداری، کشاورزی و دیگر مشاغل نیاز سنجی شده، سوق داد تا مشکلات استان در زمینه تامین معاش زنان سرپرست خانوار کاهش یابد.

در حوزه بهداشت و سلامت هم در سال گذشته نشست‌های فراوانی با معاونین آموزشی دانشگاه‌های شهید بهشتی و دانشگاه تهران برگزار شد که ماحصل این نشست آماده‌سازی طرحی با موضوع پیشگیری و درمان برای خانم‌های شهری و روستایی در استان، پیگیری بهداشت خانواده‌ها، آموزش بهداشت به خانوارهای شهری و روستایی که امیدواریم همه این اقدامات در ماه‌های آینده  در شهرستان‌های استان عملیاتی شود.

 نحوه فعالیت و هماهنگی‌ها با معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان در انجام امور زنان استان تهران چگونه است؟

برای اینکه در انجام امور دوباره‌کاری نشود اکثر اقدامات با هماهنگی معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان انجام می‌شود و بالطبع پیگیری اقدامات از سوی خانم مولاوردی به نسبت با سرعت بیشتری محقق می‌شود. با توجه به اینکه معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده یکسری مطالعات استانی انجام داده است که با استفاده از این اطلاعات می‌توان از مشارکت این نهاد استفاده کرد تا به این ترتیب بتوان همسو با معاونت وارد عمل شد. برای مثال چندی پیش تفاهمنامه با کمیته امداد در حوزه رسیدگی به مناطق محروم امضا شد که در هفته آینده این امر استانی می‌شود. از این قبیل تفاهمنامه‌ها با دیگر سازمان‌ها منعقد شده است که به راحتی می‌توان از ظرفیت‌ معاونت‌ها استفاده کرد.

 در روزهای اخیر شاهد انتشار خبری درباره وقوع تبعیض جنسیتی در آزمون استخدامی بودیم. دفترچه‌های آزمون نشان می‌دهد از حدود دو هزار و 800 استخدام تنها 16 مورد به زنان تعلق گرفته است. این امر چرا اتفاق افتاده و تبعات آن چیست؟

باید مسئولان امر پاسخگو باشند. ‌این اتفاق جزو حیطه وظایف امور بانوان در استانداری محسوب نمی‌شود و خانم‌مولاوردی هم پیگیر آن است، من صلاح نمی دانم جواب خاصی به این موضوع بدهم و باید نشست و دید معاون رئیس جمهور در امور زنان چه واکنش به این اقدام می‌دهد.

 در سال‌های اخیر شاهد رشد منفی آمار ازدواج در کشور و به‌ویژه در کلانشهر تهران هستیم که به نسبت آمار طلاق و فرزندان طلاق افزایش داشته است. برای مقابله با این نارسایی در حوزه خانواده باید چه اقداماتی لحاظ شود؟

اقدامات اجرایی جزو حیطه وظایف استانداری تهران نمی شود و فقط فعالیت‌ها در قالب سیاست‌گذاری، اجرایی و نظارت به دستگاه‌های استان است. ‌در سال گذشته برگزاری کلاس‌های آموزشی با موضوعات روابط موثر زوجین، آموزش‌های قبل از ازدواج در شهرها و روستاها انجام شد اما، این اقدامات برای حل و فصل مشکلات در حوزه خانواده مثمرثمر نیست. در این زمینه نیازمند فرهنگسازی در استان هستیم. باید به این امر توجه داشت که فرهنگسازی معطوف به گذراندن یک دوره آموزشی محدود نیست بلکه نیازمند صرف زمان در یک پروسه بلندمدت است. ‌

به عنوان مثال در چند سال اخیر همگان بر شعار «فرزند کمتر زندگی بهتر» تاکید داشتند، با توجه به اینکه امروزه شعار و سیاست‌های در زمینه فرزندپروری کاملا برخلاف این باور است اما نمی‌توان در کوتاه‌مدت این بینش را در بین مردم عوض کرد.

 در حوزه ازدواج نیز شاهد افزایش سن ازدواج و تبعات آن را در جامعه هستیم که برای کاهش معضل‌های موجود در حوزه خانواده باید تغییر نگرش صحیح دانش‌آموزان از آموزش و پرورش پایه‌گذاری شود  و در مراحل بعد از دانشگاه‌ها و نقش رسانه ملی برای فرهنگسازی و تغییر نگرش در جامعه استفاده کرد؛ البته نباید فعالیت مسئولان را در رسانه ملی زیر سوال برد اما، متاسفانه در برخی فیلم‌ها شاهد رفتارهای ضدتبلیغ علیه نهاد خانواده و تغییر نگرش در این زمینه هستیم.

بنابر فرمایش امام خمینی(ره) «صدا و سیما دانشگاه عمومی است» رسانه ملی با توجه به نقش گسترده خود می‌تواند مباحث ازدواج و نگرش انسان‌ها را در جامعه تغییر دهد.