پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : شرق نوشت: سقوط جنگندههای روسی، نابودی گروه تروریستی «داعش» را بسیار دشوارتر از قبل کرده است. فرانسه در تلاش است تا جهان را پس از حملات شش گانه پاریس علیه داعش متحد کند؛ امری که بسیار دشوار به نظر میرسد. در این میان سقوط جنگنده روسی توسط ترکیه تمامی معادلات را برهم زده است. سقوط این جنگنده روسی توسط ترکیه که گفته میشود در خاک سوریه در حال گشتزنی بوده، به خوبی نشان میدهد که چرا ایجاد ائتلافی بینالمللی برای نابودی گروهی که خود را «دولت اسلامی» مینامد، تا این حد محال به نظر میرسد. اکنون یک سال از زمانی که «باراک اوباما» رئیسجمهوری آمریکا، ائتلافی متشکل از ٥٠ کشور را با هدف نابودی داعش ایجاد کرد، میگذرد اما هنوز ائتلاف مؤثری از قدرتهای بزرگ جهانی تشکیل نشده و توافقی قدرتمند برای نابودی این گروه تروریستی به وجود نیامده است.
«فرانسوا اولاند» رئیسجمهوری فرانسه به شدت در حال رایزنی با مقامات جهانی است. او هفته گذشته به آمریکا سفر کرد و پس از آن به دیدار «ولادیمیر پوتین» همتای روسی خود رفت تا بتواند پس از حملات پاریس زمینه تحقق هدفش یعنی همان تأسیس ائتلافی جهانی را مهیا کند. اما هنوز چالشهای بیشماری وجود دارد؛ بازیگران اصلی به نیت و قصد نهایی شرکای خود اعتماد ندارند و همچنین نمیتوانند بپذیرند که موضع کنونی طرفهای دیگر قدرت درباره سوریه پس از داعش، چقدر با نیت و حرفهای کنونی آنان یکی است.
«باری استرواس»، یکی از متخصصان نظامی در دانشگاه «کرونل»، در اینباره میگوید: «بهوجودآوردن ائتلافی مؤثر علیه داعش به این سادگی نیست و تحقق چنین هدفی بهشدت با روابط پیچیده و رقابت کشورهای بهظاهرمتحد در سوریه گره خورده است، اما بدونشک اتفاق جدی پیشآمده بین ترکیه و روسیه این بازی را نسبت به گذشته پیچیدهتر میکند. آنکارا و مسکو بهخوبی این پیچیدگی را به نمایش گذاشتهاند و در اغلب موارد علیه یکدیگر گام برداشتهاند؛ مسئلهای که اکنون فرانسوا اولاند با جدیت در تلاش است تا آن را مدیریت و مهار کند».
ایجاد ائتلاف ضدداعش بهغایت شبیه آن چیزی است که ترکیه میخواهد: حذف «بشار اسد»، رئیسجمهوری سوریه، از قدرت؛ فردی که به باور مقامات آنکارا دلیل اصلی شکلگرفتن چنین گروهی است. ماهها زمان صرف شد تا تلاشهای دیپلماتیک مداوم ایالات متحده برای متقاعدکردن آنکارا برای پیوستن به این ائتلاف نتیجه دهد، اما با وجود تمامی این تلاشها هنوز اختلافاتی میان مواضع ترکیه و آمریکا به چشم میخورد. از دیدگاه آمریکا، مؤثرترین گروهی که میتواند علیه داعش بایستد، نیروهای کُرد سوری و عراقی است و دقیقا همین دیدگاه باعث شد که آمریکا نیروهای ویژه خود را برای کمک به کردها به منطقه اعزام کند. اما ترکیه که جمعیت کرد فراوانی را در خود جای داده است، میترسد که هرگونه قدرتگرفتن کردها در هر منطقهای، برای آنکارا در داخل این کشور مشکلآفرین باشد. در حقیقت از این منظر، ترکیه دوست روسیه در نبرد با داعش بهشمار میرود چراکه رضایت ترکیه در ازبینبردن توأمان داعش و شورشیان کرد سوریه نهفته است.
استرواس بر این باور است که دیگر کشورهای منطقه نیز مانند ترکیه چندان از حضور داعش ناخرسند نیستند و عجلهای برای ازبینبردن این گروه ندارند چراکه این گروه ضد شیعیان نیز عمل میکند و میتواند در قبال قدرت ایران و دیگر گروهها در منطقه نیز ایستادگی کند. دقیقا به همین دلیل است که روسیه میگوید برای شکست «تروریستهای» سوری وارد این جنگ شده است؛ نبردی که به باور تحلیلگران منطقه، بیشتر برای نابودی مخالفان اسد طرحریزی شده است تا ازبینبردن داعش و تنها یکچهارم بمبهای روسی علیه گروهی که رهبرش خود را خلیفه خطاب میکند، به کار گرفته میشود.
بنا بر همین دلایل میتوان ترکیه و روسیه را در نبرد علیه داعش در یک صحنه قرار داد؛ مسئلهای که بدونشک مسیر نابودی داعش را پرپیچوخم میکند. پس از سقوط جت روسی، پیمودن این مسیر حتی سختتر نیز شده است؛ درست همان زمانی که ولادیمیر پوتین با فرانسوا اولاند در حال رایزنی بود. پوتین این اقدام را «خنجر از پشت» خواند و ترکیه را در کنار گروههای تروریستی نشاند و هشدار داد که این جنایت عواقبي جدی در پی خواهد داشت. روسیه بلافاصله سفر «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه این کشور، به ترکیه را کنسل کرد و ناتو نمایندگانش را برای نشستی اضطراری فراخواند تا اقدامی که به گفته كارشناسان، از دهه ٥٠ میلادی تاکنون بی سابقه بوده است را بررسی کنند؛ یعنی همان سقوط یک جنگنده روسی توسط یکی از کشورهای عضو ناتو.
روسیه همچنان تأیید میکند که جنگندهاش در خاک سوریه بوده است اما مقامات ترکیه نیز میگویند ١٠ بار به خلبان این جنگنده هشدار دادهاند که از آسمان ترکیه خارج شود. باراک اوباما از روسیه، ترکیه و کشورهای عضو ناتو خواست تا از هرگونه رویارویی خودداری کنند اما همچنین گفت که «ترکیه مانند هر کشور دیگری حق دفاع از خاک و امنیت هوایی خود را دارد». بدونشک روسیه پس از این حادثه، بر شدت حملاتش بر گروههای تروریستی منطقه میافزاید؛ بهویژه آنکه ویدئوی منتشرشده نشان میدهد که شورشیان ترکمان سوری ادعا میکنند که خلبانان روس را پس از نشستن بر زمین هدف گلوله قرار دادهاند.
حادثه جداگانه دیگری همچنین دشواریهای ایجاد ائتلاف متحد ضدداعش که در آن روسیه نیز حضور داشته باشد را بهخوبی به تصویر میکشد؛ گروهی از شورشیان سوری مسلح که ادعا میکنند توسط آمریکا مجهز شدهاند با حمله به هلیکوپتر ارتش روسیه، آن را مجبور کردند تا در خاک دولت سوریه فرود اضطراری داشته باشد.
هنوز استرواس میگوید: شاید این موانع توانمند برای تشکیل ائتلافی مؤثر، بر ابهامات موجود پیرامون داعش بیفزاید. قدرتهای سنی منطقه شاید در درازمدت نگران داعش باشند اما بنا به دلایلی در کوتاهمدت ممکن است آنان، موجودیت این گروه تروریستی را بهنفع خود بدانند؛ نتیجهای که بهنفع قدرتهای غربی؛ چه اکنون و چه در آینده نیست؛ قدرتهایی که میخواهند نابودی داعش در آیندهای نزدیک رقم بخورد تا فردایی نامشخص.
منبع: کریستین ساینس مانیتور