دکتر صادق طباطبائی از نزدیکان امام خمینی (برادر زن حاج احمد خمینی)، طی گفت و گویی خواندنی در باب موضوعات مهم فقهی و موسیقایی، به ذکر خاطراتی از حضرت امام پرداخته است.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر پایگاه خبری تحلیلی "انتخاب" Entekhab.IR؛ طباطبایی می گوید: در همان سال های اول انقلاب؛ شبی در حضور امام خمینی بودیم که از دفتر آمدند و پیامی را از طرف یکی از مراجع وقت آوردند. مرجع مذکور گفته بود؛ همین فیلمی که در حال حاضر از تلویزیون پخش می‌شود؛ من پیر مرد را تحریک می کند؛ چه رسد به جوانان را. به دستور امام تلویزیون را روشن کردند؛ قسمتی از یک سریال بود به نام پائیز صحرا. امام با مشاهده آن فیلم؛ در پاسخ پیام چنین گفتند: شما باید در تقویت نفس خود بکوشید تا به این آسانی تحریک نشوید. من در این فیلم نشانه‌هائی از خلاف عفت یا عوامل انحراف و تحریک نمی بینم.
وی می گوید: وقتی امام خمینی از ترانه ای که در سوگ شهید مطهری ساخته و اجرا شده؛ به عنوان موسیقی مجاز و سازنده روح انسانی نام می برند؛ درمی یابیم که حکم حرمت و یا حلّیت این نوع موسیقی ( ترانه سازی و ترانه سرائی )؛ عام نیست، بلکه توجه اصلی به محتوای شعر و رسالت آهنگ و کلام معطوف است.
صادق طباطبایی در بخش دیگری از سخنانش، می گوید: زمانی که از قول امام این فتوا در مورد موسیقی در یکی از روزنامه های آن زمان منتشر شد؛ من می دانستم که نظر امام خمینی در باره موسیقی به درستی بیان نشده است؛ زیرا همان زمان در برنامه های رادیو و تلویزیون موسیقی پخش می شد و مورد اعتراض امام هم قرار نمی گرفت. گرچه بودند مراجع و فقهائی که همان اندازه موسیقی را هم بر نمی تافتند و اصولا” نسبت به کل موسیقی فتوائی قاطع داشتند و انواع موسیقی را از هم تفکیک نمی کردند.
مصاحبه کننده می گوید: ولی مرداد سال 58 امام انواع موسیقی ها را حرام دانسته و گفته بودند از صدا و سیما هم موسیقی پخش نشود، این گفته ها در روزنامه ی اطلاعات آن زمان هم منتشر شده است، این جریان چطور است؟ بالاخره امام، موسیقی را در سال 58 حرام می دانسته اند و جلوی پخش موسیقی را از صدا و سیما را می گیرند یا خیر؟
وی پاسخ می دهد: اتفاقا” در یکی از همان روزها شادروان مرتضی حنانه
به دفترکار من در نخست وزیری آمد و یک کاست از کارهای بدون کلام خود را برایم هدیه
آورد. چند روز بعد آن کاست را نزد امام بردم و از ایشان خواستم آن را گوش دهند.
ایشان بعد از شنیدن آن چند قطعه گفتند؛ این آثار اشکال شرعی ندارد.
طباطبایی می افزاید: بعدها که در مورد انواع موسیقی نظیر قطعه ای که در رثای شهید مطهری اجرا شده بود و حتی در مورد موسیقی حماسی و مشوق روحیه سلحشوری و نیز موسیقی عرفانی از ایشان سوال شد؛ آن نظر معروف خود را اعلام کردند که به آن اشاره کرده اید.
وی اضافه می کند: در پی این موضوع در دیداری دیگر که با ایشان داشتم؛ چند سوال دیگر از جمله تک خوانی زن و مرد، از ایشان پرسیدم که در هر مورد نظر فقهی خود را دادند که در نوشته های دیگرم به تفصیل آورده ام.
طباطبایی در پاسخ به اینکه "نظر امام در مورد تک خوانی زن و مرد"، پاسخ می دهد: به طور مشخص از ایشان (امام) پرسیدم تفاوت حکم تک خوانی مرد با تک خوانی زن در نظر ایشان
چیست. در جواب نوشتند این ها با هم فرقی ندارند و مشمول همان حکم کلی موسیقی لهو و
موسیقی سازنده می باشد.
وی می افزاید: در مورد کل موسیقی هم ایشان حکم کلی بر حرام بودن مطلق
موسیقی ندادند؛ کما این که دیدید و امروز هم می بینید که همه نوع موسیقی، با کلام و
بی کلام و حتی متأسفانه موسیقی پاپ – به نسبت بسیار نامتجانس با موسیقی اصیل – پخش
می شود.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر پایگاه خبری تحلیلی "انتخاب" Entekhab.IR؛ طباطبایی که با "موسیقی ایرانیان" گفت و گو کرده، افزود: من مخالف موسیقی پاپ نیستم ولی نگرانی ام از پخش همه گونه آثار پاپ با این
وسعت و میزان این است که؛ ذائقه جوانان ما را از موسیقی ملی و مقامی مان دور می
کند. و این خیلی حیف است.
وی اضافه می کند که آنچه امروز از سیما و صدای جمهوری اسلامی پخش می شود؛ که قاعدتا” نمی تواند بر خلاف نظرات فقهی آیت الله خامنه ای باشد، چنین استنباط می کنم که تفاوتی بین آراء ایت الله خامنه ای و فتاوی امام خمینی وجود ندارد.
طباطبایی در بخش دیگری از سخنانش در مورد "ممنوعیت نشان دادن ساز از تلویزیون" می گوید: البته من به خاطر ندارم که در زمان امام منعی برای نشان دادن آلات موسیقی از تلویزیون وجود داشت.وی در این مورد به ذکر خاطره ی دیگری از امام اشاره می کند : همان سال های صدر انقلاب، روزی مسئولان اصناف از امام کسب تکلیف کردند که با فروشندگان آلات موسیقی چه باید کرد؟ امام در پاسخ قریب به این مضمون جواب دادند که سازها و ادوات موسیقی فی نفسه مشمول حکم حرمت قرار ندارند. نوع استفاده و موارد مصرف و شرایط جانبی است که تعیین کننده نوع حکم می شود. مانند تخته و مهره های شطرنج و بازی شطرنج که اگر به قصد قمار نباشد مشمول تحریم فقهی نمی گردد؛ بلکه هدف و نوع استعمال است که تعیین کننده است.
وی اضافه می کند: حتی به یاد دارم که گروهی از نظامیان در حضور ایشان با ارگ به اجرای سرود پرداختند و یا این که در روز افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی؛ ارکستر سمفونیک تهران در جایگاه هیئت رئیسه مجلس، قطعاتی را اجرا کرد؛ در حالی که برنامه به طور زنده از تلویزیون پخش می شد و فقهای سخت گیر شورای نگهبان همگی در آن مجلس حضور داشتند و امام خمینی هم آن را مشاهده می کردند و آن را منع نکردند.
طباطبایی در پایان می گوید: نمی فهمم چرا می توان در سالن اجرای یک کنسرت در تهران یا در شهرستانها، شاهد اجرای نوازندگان بود ولی نشان دادن آن کنسرت از سیمای جمهوری اسلامی با اشکال شرعی مواجه است؟
متن کامل این گفت و گو را اینجا بخوانید
