دریاچه ارومیه کفن پوش شد/ طوفان نمک مخربتر از ریزگردهای عربی

بیش از 15 سال از هشدارهای زیست محیطی مبنی بر خشك شدن و نابودی دریاچه ارومیه می گذرد، اما به دلیل اجرایی نشدن یك طرح عملی برای برون رفت این تالاب از وضعیت بحرانی موجب شده دریاچه ارومیه رفته رفته رخت كفن بر تن كند.

به گزارش مهر، در حال حاضر طرح های متعدد با اعتبارات كلان از جمله بارورسازی ابرها، انتقال آب بین حوزه ای، اجرای طرح های آبیاری تحت فشار با هدف كاهش مصرف آب در بخش كشاورزی و... به تصویب رسیده ولی در حال حاضر موانع زیادی از جمله عدم اجرای كارشناسی، كمبود اعتبار بر سر راه اجرایی شدن این طرح ها قرار گرفته تا دریاچه ارومیه روز به روز با بحران شدید دست و پنجه نرم كند.

عدم اختصاص حق آبه دریاچه ارومیه از رودخانه ارس، حضور تیم بارورسازی ابرها در آذربایجان غربی شرقی، بی توجهی به نقش استفاده از آب های زیرزمینی و كاهش منابع ورودی به دریاچه ارومیه، بالا بودن میزان تبخیر آب، كاهش بارندگی ها، احداث سدها از جمله مشكلاتی است كه مسئولان مهمترین علل بحرانی شدن دریاچه ارومیه عنوان می كنند اما متاسفانه تاكنون راهكارهای عملی كه برای برون رفت از این مشكلات طراحی شده قربانی بروكراسی های اداری و یا مانورهای تبلیغاتی و رسانه ای برخی مسئولان ودستگاه های اجرایی ذیربط شده است.

طرح های دریاچه ارومیه با كاهش اعتبار شدید مواجه است

استاندار آذربایجان غربی در خصوص بحران فعلی دریاچه ارومیه با بیان اینكه با سه راهكار جدی، كاهش بحران دریاچه ارومیه را پیگیری می كنیم اظهارداشت: این سه راهكاری در حال عملیاتی شدن هستند ولی متاسفانه با كمبود اعتبار مواجه هستیم.

وحید جلال زاده انتقال آب از حوزه های دیگر آبی به دریاچه ارومیه، صرفه جویی در مصرف آب كشاورزی و باروری ابرها در حوزه بارندگی دریاچه ارومیه از جمله این راهكار ها ذكر كرد و بیان داشت: در حوزه كشاورزی نیز با توسعه آبیاری تحت فشار استان های آذربایجان غربی، شرقی و كردستان اقدامات خوبی درحال انجام است و اعتبار خوبی نیز برای پنج سال آینده پیش بینی شده است كه باید سریع تر جذب شود.

بارورسازی ابرها نیمه دوم سالجاری اجرایی می شود

وی با بیان اینكه در بحث باروری ابرها در سال گذشته مطالعات خوبی انجام شد كه امیدواریم امسال در فصل پاییز اقدامات خوبی انجام شود گفت: مراحل اجرایی این طرح در حال اتمام بوده و تا نمیه دوم سال اجرایی می شود.

این اظهارات در حالی عنوان می شود كه جلال زاده اواسط سال 89 از بومی سازی بارورسازی ابرها در كشور و اجرایی شدن آن از پاییز یا زمستان سال 89 خبرداد بود.

اجرای طرح بارورسازی ابرها كه دو سالی است از سوی سازمان محیط زیست كشور و اصرار كارشناسان این سازمان مبنی بر بهترین راه نجات دریاچه ارومیه قوت گرفته است در حال حاضر مورد انتقاد بسیاری از كارشناسان و نمایندگان مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی واقع شده است.

در این خصوص نیز امیرشاهرخ حسنعلی‌ زاده، رئیس سازمان هواشناسی استان آذربایجان شرقی در گفتگو با رسانه ها اعلام كرد: روش باورر سازی ابرها،‌ روشی است كه از سوی بسیاری از كارشناسان حوزه محیط زیست رد شده است.

وی با وجود اصرار سازمان محیط زیست كشور برای اجرای این طرح، باروركردن ابرها برای نجات دریاچه ارومیه را صرف هزینه اضافی می‌ داند ومی‌ گوید: با باروركردن ابرها دریاچه ارومیه سیرآب نمی‌شود.

در این میان استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اجرای طرح انتقال آب بین حوزه ای گفت: طرح انتقال آب از حوزه آبریز زاب به دریاچه ارومیه كلنگ زنی شده و عملیات اجرایی آن نیز با 150 میلیارد ریال اعتبار در حال انجام است كه امیدواریم با رایزنی های انجام شده بودجه اختصاصی به این پروژه ها افزایش یابد.

جلالزاده با اشاره به اختصاص هزار میلیارد ریال در قالب بحث ریزگردهای ، نجات تالابهای بین المللی در معرض تهدید اظهارداشت: یكی دیگر از طرح های نجات دریاچه ارومیه انتقال آب از حوزه آبریز ارس به دریاچه ارومیه با 250 میلیارد ریال است كه هنوز اجرایی نشده است.

جلال زاده گفت: متاسفانه حق آبه دریاچه ارومیه از رودخانه ارس پرداخت نمی شود و این آب مستقیم به دریای خزر سراریز می شود.

طرح انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه اجرایی نشد

بحث انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه نیز از طرحهای بحث برانگیز است؛ نماینده مردم ارومیه انتقال آب از رودخانه ارس با اختصاص اعتبارات كلان طرحی با هدف تامین آب شرب شهرهای تبریز عنوان می كند.

نادر قاضی پور در گفتگو با خبرنگار مهر با انتقاد از اجرایی نشدن این طرح اظهارداشت: با اجرای طرح انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه تنها آب شرب شهرهای صوفیان و شبستر از استان آذربایجان شرقی تامین می شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر این طرح هنوز اجرایی نشده و دریاچه ارومیه در وضعیت بسیار نامناسب هر روز در حال نابود شدن است.

قاضی پور اظهارداشت: مهم ترین علت پروژه انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه، برون رفت از بحران خشكی این دریاچه است اما متاسفانه در اصل این پروژه قرار است آب شرب شهرستان های شبستر و صوفیان را تامین كند و كسی به فكر دریاچه ارومیه نیست.

وی پینشهاد داد: آذربایجان شرقی آب شرب لازم برای شهرهای خود را از ارس تامین كند و اجازه بدهد آب مورد نیاز دریاچه ارومیه از رودخانه زرینه رود كه در حال حاضر برای تامین آب شرب به تبریز منتقل می شود به دریاچه ارومیه سرازیر شود.

بر اساس اعلام برخی كارشناسان در روزهای گذشته رود خانه زرینه رود 48 درصد آب دریاچه ارومیه را تامین می كرد اما متاسفانه آب این رودخانه در قالب عملیات اجرایی دو مرحله برای تامین آب شرب، صنعت و گردشگری آذربایجان شرقی به این استان منتقل می شود.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نخستین تاثیر نابودی دریاچه روی مردم را مهاجرت اعلام كرد و بیان داشت: اگر دریاچه ارومیه خشك شود كشاورزی به طور كامل از بین می رود و به طور جدی می توانم بگویم كه استان آذربایجان از بین می رود.

طرح بارورسازی ابرها باید در آذربایجان غربی مستقر می شد

قاضی پور همچنین با انتقاد از اجرای نه چندان موفق طرح بارورسازی ابرها در استان آذربایجان شرقی گفت: این طرح باید در استان آذربایجان غربی اجرا می شود.

آنچه از صحبت های مسئولان و وضعیت فعلی دریاچه ارومیه می توان انسباط كرد موازی كاری، عدم مدیریت اصولی و عدم اعتقاد راسخ مسئولان برای نجات دریاچه ارومیه بیش از كمبود اعتبار و طرح های اجرا نشده ای است كه مرگ دریاچه ارومیه، دومین دریاچه شور دنیا را شتاب بخشیده است.

استاندار آذربایجان غربی 18 تیرماه سالجاری در نشست با اصحاب رسانه از كمبود اعتبارات اجرای طرح های نجات دریاچه ارومیه گلایه مند است از طرفی نماینده مردم ارومیه درمجلس شورای اسلامی با بیان اینكه اعلام می كند هیچ كمبود اعتبار برای اجرای طرح های نجات دریاچه ارومیه وجود ندارد عدم مدیریت صحیح از منابع موجود را مشكل اصلی بیان می كند.

اعتبار برای نجات دریاچه ارومیه به اندازه كافی وجود دارد

قاضی پور در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینكه اعتبار برای نجات دریاچه ارومیه به اندازه كافی وجود دارد اظهارداشت: باید زمینه استفاده درست و مناسب در قالب طرح ها و راهكارهای عملی از این اعتبارات فراهم شود.

وی ادامه داد: چرا مسئولان اعتبارات كلان برای برگزاری جشن های نوروزی شاهنشاهی یا جشنواره های متعدد را تامین می كنند اعتبارات نجات دریاچه ارومیه ازوضعیت بحرانی را نه؟

ریزگردها یا طوفان نمك

متاسفانه در سالهای اخیر پدیده گرد و غبار از كشورهای عربی مشكلات زیست محیطی زیادی برای بخش ها و مناطق مختلف كشور به وجود آورده است، به گفته كارشناسان در صورت نابودی دریاچه ارومیه كه برخی مسئولان زیست محیطی مدت زمان آن را سه الی چهار سال تخمین زده اند شاهد هجوم طوفان نمك در بخش های مختلفی از كشورمان خواهیم بود.

به گفته نادر قاضی پور، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی خشك شدن دریاچه ارومیه آسیب های جهانی به دنبال خواهد داشت

در حال حاضر بروز پدیده گرد و غبار در كشورهای عربی ناشی از بی توجهی مسئولان این كشور به محیط زیست بوده و كم توجهی به وضعیت فعلی دریاچه ارومیه مشكل مشابه همانند بحران گرد و غبار در منطقه از جمله طوفان نمك را به وجود می آورد.

قاضی پور معتقد است در صورت بروز طوفان نمك نه تنها كشور بلكه كشورهای منطقه ازجمله جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و ... نیز با مشكلات زیست محیطی مواجه می شوند.

حذف سهم كشاورزان مناطق محروم برای توسعه آبیاری تحت فشار

صرفه جویی آب دربخش كشاورزی و استفاده از آبیاری تحت فشار در حال حاضر حلقه مفقوده ای است كه نمی توان گفت مورد بی توجهی بلكه كم توجهی قرار گرفته است چرا كه اجرای این طرح با توجه به اهمیتی كه دارد رضایت بخش نبوده و باید با شتاب هر چه سریعتر اجرایی شود، استاندار آذربایجان غربی در این زمینه نیز گفت: با تصویب اخیر دولت نیز سهم كشاورزان در مناطق محروم برای توسعه آبیاری تحت فشار حذف شده كه این موضوع نیز در تسریع در اجرای طرح های آبیاری تحت فشار موثر خواهد بود.

دریاچه ارومیه از سال 76 شروع به خشك شدن كرده است و در عرض 13 سال، سطح آب دریاچه كاهش زیادی پیدا كرد و در حال حاضر دریاچه مملو از نمك، گویی كه كفن پوشیده باشد، به انتظار مرگ خود نشسته است.

دریاچه ارومیه بین دو استان آذربایجان غربی و شرقی واقع شده و حوضه آبریز آن علاوه بر این دو استان، كردستان را هم دربر می گیرد.

خشك شدن دریاچه ارومیه، خطر تبدیل شدن قسمت زیادی از زمین های استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی به نمكزار را به همراه دارد و تاكنون ۲۰۰ هزار هكتار به اراضی بیابانی كشور اضافه كرده است.