نظرآيت‌الله جوادي آملي پيرامون فلسفه ازدواج

«انسان مثل فرشته نيست كه بدون غذا بماند و غذاي او ذكر خدا باشد. انسان مثل فرشته نيست كه نياز به نكاح نداشته باشد و محفوظ باشد. هم به غذا محتاج است، براي حفظ شخص هم به نكاح محتاج است.»

آيت‌الله جوادي آملي طي سخناني به تبين فلسفه ازدواج پرداخته که متن اين سخنان به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني بنياد بين‌المللي علوم وحياني اسراء در پي مي‌آيد:

«در جريان ازدواج مستحضريد كه اين ازدواج مثل غذا خوردن براي حفظ انسان است. انسان هم بايد شخصا بماند هم بايد نوعا محفوظ باشد. حفظ شخص انسان با غذاست، حفظ نوع انسان با نكاح است و هر دو را ذات اقدس الهي به عنوان ضروري مطرح كردند و چون تحمل اين كارها دشوار است يا آسان نيست، يك سلسله لذايذي را در هويت انسان تامين كرد تا انسان براي رسيدن به آن لذت تن به اين كار بدهد. اينها در حقيقت مزد كار است، نه هدف.

انسان اگر غذا نخورد، مي‌ميرد. انسان اگر نكاح نداشته باشد، منقرض مي‌شود. انسان مثل فرشته نيست كه بدون غذا بماند و غذاي او ذكر خدا باشد. انسان مثل فرشته نيست كه نياز به نكاح نداشته باشد و محفوظ باشد. هم به غذا محتاج است براي حفظ شخص، هم به نكاح محتاج است براي حفظ نوع.

چون اين كارها دشوار است تامين غذا و تهيه غذا سخت است زيرا انسان مثل حيوان نيست كه غذاي او در سفره طبيعت حاضر باشد. او علف‌خوار نيست. او نياز به پخت و پز و دستگاه تغذيه دارد بنابراين اين كار دشوار است. براي اينكه او اين دشواري را تحمل كند لذتي در فضاي كام او پيدا مي‌شود و همچنين نكاح براي حفظ نسل است. اين كار ضروري است نظير مسئله غذا و چون اين كار دشوار است، تامين خانواده، تامين هزينه آن و تربيت فرزند مشكل است چند كار را ذات اقدس الهي به عنوان پاداش اين كار دشوار قرار داد؛ يكي لذت نكاح است و يكي محبت اولاد.

اين انسان خيال مي‌كند كه اين لذت، هدف است يا آن محبت، هدف است در حالي كه اگر پدر و مادر به كودك علاقه نداشته باشند، تمام مشكلات او را تحمل نمي‌كنند. اين مزد آن كار است. انسان خيال مي‌كند كه محبت اولاد چيزي است، براي او يك اصل است يا لذت نكاح براي او اصل است، در حالي كه اين مزد آن كار است. اين لذت غذا خوردن مزد تحمل اين دشواري است و چون اين افراد عادي نمي‌دانند كه اين لذت، مزد آن كار است تا مي‌توانند مي‌خورند و اكثر بيماري‌ها هم مستحضريد كه بيماري گوارشي است. حالا اين سال‌ها، بيماري تصادفي و تصادفات و اينها هم پيدا شده وگرنه هشتاد درصد بيماري در اثر بدخوري و پرخوري است.

اين دين دستور داده تا اشتها به غذا نداريد، كنار سفره نرويد. يك مقداري مانده كه سير بشويد، از كنار سفره برخيزيد و هيچ انسان پرخوري خوش‌استعداد و خوش‌فهم نخواهد بود. اين جزو بيانات نوراني حضرت امير بود كه بارها خوانده شد. فرمود: «وَ لاَ تَجْتَمِعُ عَزِيمَه وَ وَلِيمَه»، «لن تجتمع الفتنه والبطنه» پرخوري با فتانت، بطين بودن با فتن بودن جمع نمي‌شود.

هيچ آدم پرخوري ملا نخواهد شد. هيچ آدم بدخوري هم خردمند نمي‌شود. به مقداري كه بدن نياز دارد، آدم بايد غذا بخورد. خب اين را گفتند آنكه نمي‌فهمد بشر چرا بايد غذا بخورد، پرخوري مي‌كند. آنكه نمي‌فهمد بشر چرا محتاج به نكاح است، دنبال هرز‌گي است. فرمود شما مواظب غذايتان باشيد، مواظب اندام تناسلي‌تان باشيد، اين هم يك مطلب و مبادا خيال بكنيد اين نكاح براي آن است كه شما لذت ببريد.

اين نكاح براي آن است كه نسل بشر محفوظ بماند. همان طوري كه در پرخوري و بدخوري اينها خيال مي‌كنند كه انسان براي لذت غذا مي‌خورد نه براي ماندن؛ لذا به ماندن خودشان آسيب مي‌رسانند كه به لذت برسند. در جريان نكاح هم همين طور است. براي اينكه اين نكاح، اساس خانواده را حفظ بكند و فرزند صالح تربيت بكند. چون اگر خانواده حفظ نشود و فرزند صالح تربيت نشود، ما امت اسلامي، جامعه اسلامي و جامعه متمدن نخواهيم داشت زيرا جوامع را خانواده‌ها تشكيل مي‌دهند و عواطف در همان دوران خردسالي است.

متمم قانون همان عاطفه و اخلاق است. جايي كه عاطفه نباشد، اخلاق نباشد، قانون هر چه كامل باشد نمي‌تواند مشكلات جامعه را حل كند؛ لذا قرآن كريم براي خانواده خيلي حرمت قائل است. خيلي تاكيد مي‌كند. همان طوري كه براي عقل حرمت قائل است.

هم‌زمان با نزول وحي دو چيز را پشت سر هم با تعبيرهاي گوناگون تحريم كرده؛ يكي خمر، يكي زنا. فرمود اين كارها را نكنيد. چه در سور مكي چه در سور مدني گاهي به صورت نهي گاهي به صورت اينكه اينها مذمومند، گاهي به صورت اينكه اينها فحشايند، گاهي به صورت اينكه اينها منكرند، گاهي به صورت اينكه اينها مورد ملامتند، گاهي به صورت اينكه اينها عدوان و تعدي و تجاوزند، چه در سور‌ه‌هاي مكي چه در سور‌ه‌هاي مدني پشت سر هم درباره حرمت زنا و حرمت خمر با تعبيرهاي گوناگون سخن گفته براي اينكه نه مي‌گذارند خانواده سامان بپذيرد، نه مي‌گذارند جامعه شكل بگيرد. »