ورشو پایتخت تداعی کننده جنگ جهانی دوم، مهاجرت و آوارگی مردم لهستان است.
به گزارش «انتخاب»؛ در شهریور سال ۱۳۱۸ شمسی پس از توافق و تقسیم بندی اتحاد جماهیر شوروی و آلمان نازی بر سر لهستان این کشور به دو نیمه تقسیم و ۲۲۰ هزار نفر از مردم لهستان به اردوگاه‌های کار اجباری شوروی فرستاده شدند و در سال ۱۳۲۱ شمسی شوروی که خود درگیر جنگ با آلمان بود موافقت کرد که ۱۲۱ هزار نفر از لهستانی‌ها به ایران منتقل شوند.
یکی از لهستانی‌ها می‌گوید چهار سال سن داشتم که مرا به ایران بردند و چهار سال از زندگی و دوران کودکی من در شهر اصفهان گذشت.
او به این مناسبت سنگ بنای یادبودی در ورشو قرار داده که روی آن به دو زبان لهستانی و فارسی نوشته شده: "در گرامیداشت ملت ایران که در سرزمین مه‌مان نوازش تعداد ۱۲۱ هزار نفر از اتباع لهستانی، ازجمله قریب به ۲۰ هزار کودک نجات یافتند.
آوارگان لهستانی که در سال‌های ۱۹۳۹ الی ۱۹۴۱ به دست نیروهای امنیتی شوروی از کرانه‌های شرقی کشور جمهوری لهستان به مناطق دوردست اتحاد شوروی تبعید شده بودند در سال ۱۹۴۲ توسط ایران پذیرفته و پناه یافتند."
از مهاجرین لهستان به ایران ۱۲ هزار نفر کودکان زیر ۱۴ سال بودند که به بچه‌های اصفهان معروف شدند و هم اکنون ۱۰ نفر از آنان در لهستان در قید حیات هستند.
۷۵ سال از ورود ۱۲۰ هزار نفر از پناهنده لهستانی جنگ جهانی دوم به ایران می‌گذرد و برخی از آنان در پنج قبرستان ایران دفن می‌باشند و آنهایی که در قید حیات هستند از ایران به عنوان خانه دوم یاد می‌کنند.
