۵۳ميليون تومان، هزينه يک دوره درمان با داروهاي گران قيمت

«هزينه يک دوره درمان يک بيمار با يکي از داروهاي گران قيمت ۵۳ميليون تومان مي شود.» وقتي اين خبر را مي شنوم سرم سوت مي کشد و زماني که متوجه مي شوم اين خبر را وزير بهداشت و درمان اعلام کرده است و اين درد مشترک بسياري از بيماران سرطاني است باورم مي شود که اين حرف يک ادعا نيست بلکه حقيقتي تلخ است که برخي هموطنان ما را گرفتار کرده است.

«ويال مدترا، ويال هرسپتين، کپسول تمودال، بتافرون، ربيس، آلينتا، بيوفوير و...» نام چند قلم دارو از آن داروهاي گران قيمت وارداتي در بازار است که با هر نسخه اي که پزشک براي بيمار مي نويسد پول جيب بيماران بلعيده مي شود.

شايد اگر روزي، اين داروها را بتوانيم در کشور توليد کنيم ديگر نيازي به واردات اين داروهاي گران قيمت نباشد اين که چطور ممکن است اين داروها را به شکل انبوه در کشور توليد کنيم و آيا توليد انبوه آن ها ممکن است سوال ما هم هست؟ اما واقعيت ها چيست؟

بيماراني که هزينه هاي کمرشکن اين نوع داروها را پرداخت مي کنند، چه نظري دارند؟

۴سال است که پول داروهاي گران قيمت را پرداخت مي کند و حالا ديگر با توجه به وضعيت مالي که دارد مثل چند سال قبل توان خريد داروهاي گران قيمت را ندارد. او که از ۴سال قبل دچار بيماري ام.اس شده و تا به حال کلي پول خرج کرده است تنها وقتي که نشانه هاي بهبود را در خود احساس مي کند خيلي به هزينه ها فکر نمي کند. اما به محض اين که همان حالت هاي گذشته بر او عارض مي شود هزينه هايي که تاکنون بابت تامين داروها پرداخت کرده برايش آزاردهنده است و نااميدانه مي گويد که ديگر توان تامين هزينه داروهاي گران قيمت را براي درمان اين بيماري ندارد و به همين دليل گاهي احساس مي کند که به پايان راه رسيده است و تنها اميد به کمک هاي مالي خيريه ها و انجمن ها دارد!

« فکوري» که مدت ۸ماه مشغول درمان با داروهاي شيميايي است درباره گراني داروهاي کمياب مي گويد: هزينه داروهاي گران قيمت بسيار سرسام آور است و تاکنون دار و ندارم را خرج درمان بيماري ام کرده ام و تازه در آغاز راه هستم و نسبت به تامين هزينه هاي دارويي خود نگرانم.

او مي گويد: با توجه به مشکلات مالي که دارم، احساس مي کنم که در آينده نزديک ديگر توان تهيه داروهاي گران قيمت را نخواهم داشت در واقع تهيه هزينه داروهاي گران قيمت اغلب بيماران را از نظر مالي زمين گير مي کند و بارها ديده ام که بعضي از بيماران به دليل نداشتن پول نسخه، نتوانسته اند داروي مورد نياز خود را تامين کنند و گاهي هم برخي از بيماران تمام هستي خود را صرف خريد داروهاي گران قيمت کرده اند.

«احمد کريمي» که مبلغ ۸۰هزار تومان بابت نسخه داروي پدرش که دچار بيماري آلزايمر است پرداخت کرده درباره گراني داروي برخي از بيماري ها مي گويد: داروهاي کمياب بسيار گران قيمت است و هر چند وقت مبالغ زيادي مشابه مبلغ اين نسخه اي که در دست دارم را پرداخت مي کنم و ترديد ندارم افرادي که توان مالي ندارند به هيچ عنوان نمي توانند هزينه هاي سرسام آور داروهاي کمياب و گران قيمت را پرداخت کنند. اغلب اين داروها از کشورهاي خارجي وارد مي شود و اگر بتوانيم در داخل کشور آن ها را توليد کنيم، بدون ترديد در تامين نياز داروي بيماران خاص موفق عمل خواهيم کرد. در غير اين صورت هزينه داروهاي گران قيمت براي بيماران کمرشکن است.

براي بررسي هر قلم داروي گران قيمتي که در داروخانه ها وجود دارد نياز به آناليز خاص آن دارو است. به عبارت ديگر هر قلم دارويي که توليد مي شود داراي ويژگي خاصي است و اين کار نياز به فهرست همه داروها و طبقه بندي آن ها دارد تا مشخص شود که چه قلم دارويي با چه ويژگي گران تر از بقيه داروهاست.

دکتر «منتصري» عضو هيئت مديره سنديکاي صنايع دارويي کشور با بيان اين مطلب مي گويد: داروهاي گران قيمتي که براي بيماري هاي مختلف به عنوان مثال M.S، هموفيلي، سرطان هاي مختلف و... مصرف مي شود، دليل گراني اين نوع داروها را بايد با ويژگي خاص آن دارو بررسي کرد.

وي در بيان دليل گراني برخي از اقلام دارويي مي گويد به عنوان مثال داروهايي که به شکل بيوتکنولوژي توليد مي شود، توليد اين نوع داروها پيچيده و هزينه براست و گاهي شرايط اين نوع توليد در کشور مهيا نيست و يا توليد آن ها در کشور از نظر اقتصادي هزينه بر است و مقرون به صرفه نمي باشد.

همچنين در مورد برخي از اقلام دارويي خط توليد نداريم و به شکل منوپل عمل مي شود و آن دارو را از خارج وارد مي کنيم و قيمت داروهايي هم که از خارج وارد مي شود دست ما نيست بلکه اين قيمت ها در بازارهاي جهاني مشخص مي شود. البته در مورد خريد يا حتي توليد بعضي از اقلام دارويي دولت کمک مي کند.

به عنوان مثال دولت در تأمين داروي هورمون رشد کمک مي کند ولي در کشوري مثل سوئد کسي که به اين دارو نياز دارد بايد ۳ تا ۴ سال در نوبت بماند و اين دارو را از طريق NGO ها وارد مي کنند.

وي مي افزايد: توليد بعضي از داروها در سطح جهاني به شکل انحصاري ممکن است در مدت چند سال در اختيار يک کمپاني باشد. در واقع يک شرکت توليد کننده دارو که براي اولين بار آن دارو را مي سازد، مي تواند به مدت ۱۵ سال انحصار توليد آن قلم دارو را در اختيار داشته باشد. در اين مدت هيچ شرکت ديگري اجازه توليد آن دارو را ندارد. بنابراين برخي اقلام داروهاي گران قيمت ممکن است به شکل انحصار در اختيار يک شرکت باشد و نتوانيم آن را در داخل توليد کنيم.

درست است که بعضي از اقلام دارويي در کشور گران است و پرداخت هزينه هاي آن ها براي بيماران سنگين مي باشد. اما ممکن است توليد انبوه اين داروها از نظر اقتصادي يا ساير موارد ديگر توجيه نداشته باشد.

دکتر «مره صدق» عضو کميسيون بهداشت مجلس در اين باره مي گويد: برخي از اقلام داروهاي گران قيمت ممکن است در کشور مصرف بالايي نداشته باشد. در واقع گاهي مشاهده شده است که براي برخي از بيماري ها در طول سال نياز به هزار دانه قرص است. بنابراين طبيعي است که توليد انبوه چنين اقلامي از نظر اقتصادي توجيه ندارد.

وي مي افزايد: فناوري هاي توليد برخي اقلام داروهاي گران قيمت بسيار بالاست و نياز به فناوري پيشرفته و پيچيده دارد که با توجه به ميزان مصرف، توليد اين نوع داروها در داخل صرف نمي کند.

از سوي ديگر بايد توجه کرد که تأثير بعضي از داروهاي گران قيمت که در بازارهاي جهاني تبليغ مي شود از نظر علمي ثابت نشده است و گاهي يک داروي گران قيمت ممکن است ۱۰ درصد روي درمان يک بيماري تأثير داشته باشد. اما متأسفانه برخي از بيماران و حتي پزشکان فکر مي کنند که اگر داروي گران قيمت مصرف يا تجويز کنند زودتر بهبودي حاصل مي شود.

در حالي که چنين نيست، اما شرکت هاي توليد کننده آن دارو به دليل گران قيمت بودن آن به طور مرتب از طريق رسانه ها، اين داروها را براي کشورهاي جهان سوم و در حال توسعه تبليغ مي کنند تا بتوانند حجم بالايي از اين نوع داروها را در بازار مصرف به فروش برسانند و اين در حالي است که بعضي از همين داروهاي گران قيمتي که حتي در رسانه ها تبليغ مي شود اجازه توزيع در کشورهاي توسعه يافته را ندارد. بنابراين به صرف اين که دارويي گران قيمت است و آن داروها در رسانه ها تبليغ مي شود به اين معنا نيست که آن دارو اثر شفابخشي دارد و بهترين گزينه براي بهبودي بيماري محسوب مي شود و تحت هر شرايطي چنين داروهاي گران قيمتي را به بيماران تجويز کرد. در واقع قبل از هر نوع تجويز بايد از تاثيرات علمي آن دارو مطمئن شويم . بنابراين با بررسي درست و دقيق واقعيت ها مي توان به نتيجه درست رسيد که چه نوع داروهاي گران قيمتي را به بيماران تجويز کرد و براي کاهش هزينه هاي بيماران چه تدابيري را انديشيد که هم بيمار هزينه هاي زيادي را پرداخت نکند و هم با مصرف داروهاي گران قيمت به نتيجه مطلوب برسد. عضو هيئت مديره سنديکاي صنايع دارويي کشور معتقد است که همه شرکت هاي توليد دارو در کشور تلاش مي کنند تا با کارهاي پژوهشي و تحقيقاتي، داروهاي مورد نياز را با کيفيت مطلوب و ارزان قيمت در کشور توليد کنند. در واقع همه شرکت هاي توليدکننده دارو به دنبال اين هستند که با توجه به دانش و فناوري روز توليدات داروي خود را انجام دهند و در شرايط کنوني هم، برخي از شرکت ها داروهاي گران قيمت را براي درمان سرطان ها توليد مي کنند. بنابراين همه شرکت هاي توليد دارو به دنبال توليد داروهاي جديد هستند و توليد داروهاي گران قيمت هم از اين قاعده مستثنا نيست. اما بايد ديد که آيا شرايط لازم به عنوان مثال براي توليد همه داروهاي گران قيمت در کشور مهياست آيا مواد اوليه آن ها فراهم است و فناوري هاي جديد براي تهيه اين داروها وجود دارد و توليد اين داروها با توجه به محدوديت تقاضا از نظر اقتصادي صرف مي کند؟

عضو کميسيون بهداشت مجلس هم در اين زمينه مي گويد: توليد انبوه داروهاي گران قيمت زماني توجيه دارد که به اندازه کافي تقاضا وجود داشته باشد و شرايط توليد اين داروها در کشور فراهم باشد طبيعي است وقتي تقاضا براي آن ها بالا نباشد توليد انبوه اين داروها ممکن نيست. بنابراين در شرايط کنوني براي کاهش هزينه هاي بيماران بايد شرکت هاي بيمه اي پرداخت هزينه اين داروها را که تقاضا هم براي آن ها زياد نيست قبول کنند. همچنين از کمک هاي دولت، کميته امداد و بهزيستي هم مي توان براي بيماران نيازمند کمک گرفت.

وضعيت ما از نظر توليد دارو در يک نگاه کلي چگونه است؟

رئيس انجمن داروسازي ايران در اين زمينه به «ايسنا» گفت: نوآوري در توليد دارو نداريم و داروهاي ساخته شده کپي برداري از داروهاي خارجي است. البته اين کار هم موفقيت بزرگي محسوب مي شود.

«مژدهي آذر»افزود: صنايع دارويي ايران توانايي نوسازي و تعويض ماشين آلات کهنه خود با ماشين آلات نو را ندارند. آنان فاقد بودجه پژوهشي هستند و همين امر باعث شده که نتوانند در زمينه داروسازي، نوآوري و با صنايع داروسازي ساير کشورها رقابت کنند.

بنابراين با توجه به اين که در توليد دارو نوآوري نداريم در آينده نمي توانيم دست کم يکي دو داروي جديد مورد قبول مجامع بين المللي را توليد کنيم. داروهايي هم که تاکنون توليد کرده ايم هنوز در مرحله تحقيق و آزمايش هستند. رئيس دانشکده داروسازي دانشگاه علوم پزشکي تهران هم در گفت وگو با سلامت گفت: در مورد هزينه هاي کمرشکن سلامت حدود ۴درصد بيماران هستند که براي تهيه داروهاي گران قيمت مثل داروهاي بيماري هاي مزمن و صعب العلاج، هزينه هاي سنگين را پرداخت مي کنند و من هميشه به بيمه ها گفته ام که راه آن، اين است که پوشش بيمه اي داروهاي ارزان را که يک نسخه آن به عنوان مثال ۵هزار تومان مي شود و به مردم فشار نمي آورد کم کنند و به جاي آن داروهاي گران قيمت بيماران صعب العلاج را که يک نسخه آن مثلا ۳ ميليون تومان مي شود و حتي پرداخت يک ميليون تومان آن هم براي بسياري از مردم تحمل ناپذير است پوشش دهند.

ساخت داروهاي گران قيمت پيشنهادي است که مطرح مي شود و برخي ها بر اين عقيده اند که اين داروها بايد در داخل کشور ساخته شود و اگر شرايط فراهم باشد به توليد انبوه برسد.

معاون وزير بهداشت در همين زمينه، از اختصاص ۳۰ ميليارد تومان براي توليد ۱۶ قلم داروي جديد بايوتکنولوژي يا نانوتکنولوژي براي درمان سرطان و بيماري هاي صعب العلاج خبر داد و به «فارس» گفت: فاکتور ۷ نوترکيب و داروي سالمترول ايراني براي درمان آسم امسال براي اولين بار به بازار مي آيد.

مصطفي قانعي افزود: مرحله اول توليد داروهاي جديد در کشور در دوره جديد وزارت بهداشت سال گذشته آغاز شد که نتيجه آن توليد يک داروي جديد براي بيماران خوني شامل ۷ نوترکيب و يک داروي جديد ايراني براي درمان آسم بود.

اين داروها اکنون در مرحله توليد انبوه در شرکت هاي داروسازي است و اميدواريم، نيمه دوم امسال شاهد ورود اين داروهاي ايراني به بازار باشيم.

وي اضافه کرد: عمده  داروهايي که با عقد قرارداد با مجري هاي داخلي به دنبال توليد آن ها هستيم داروهاي گران قيمت و ارزبر هستند که براي ورود آن ها سالانه ميليون ها دلار ارز به بيماران و دولت تحميل مي شود به همين علت درصدد هستيم که در مرحله دوم توليد داروهاي جديد در کشور که شامل ۱۶ داروي گران قيمت وارداتي است بيشتر به سمت توليد داروهاي ضد سرطان و داروهاي درمان بيماري هاي صعب العلاج مثل ام.اس و داروهاي درمان بيماري هاي سيستم اعصاب برويم و ۹۰ درصد مجريان توليد اين داروهاي جديد در کشور مراکز تحقيقات و مراکز رشد دارويي دانشگاه هاي علوم پزشکي و دولتي هستند.

دکتر «عبده زاده» مدير کل نظارت بر امور دارويي وزارت بهداشت درباره برنامه هاي وزارت بهداشت درباره تامين داروهاي گران قيمت به ما مي گويد: وزارت بهداشت براي تامين داروي افرادي که بيماري خاص يا صعب العلاج دارند و بيماري آن ها به داروها پاسخ داده است و جان بيماران به مصرف مستمر داروها بستگي دارد برنامه ريزي کرده است. در واقع وزارت بهداشت بابت داروي بيماري هايي مثل هموفيلي، ام اس، دياليزها، متابوليک ها، راديو داروها، بيماري هاي سرطاني، تالاسمي، پيوند کليه، کبد و... يارانه مي دهد و به طور جدي حمايت مي کند چرا که پرداخت هزينه برخي از اقلام دارويي از توان بيماران خارج است.

وي در مورد توليد اين نوع داروها در داخل مي گويد: اغلب داروهايي که بابت آن ها يارانه پرداخت مي شود توليد داخلي است و تلاش مي شود تا در صورت لزوم و فراهم شدن شرايط اين نوع داروها به توليد انبوه هم برسد. اما برخي از اقلام دارويي از نظر تعداد آن قدر کم است که توليد آن ها به هيچ عنوان مقرون به صرفه نيست، بنابراين نسبت به واردات آن ها اقدام مي شود و اميد است که روزي به جايي برسيم که بتوانيم بخش قابل توجهي از اين مشکلات را حل کنيم و دغدغه بيماراني که به داروهاي گران قيمت نياز دارند را به حداقل برسانيم.

با اين حال به گزارش پايگاه اطلاع رساني دولت وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشکي هم با اعلام اين که ۱۵ قلم داروي آنتي بادي مونوکلونال ( ضدسرطان) با فناوري بسيار بالا در حال ساخت است مي گويد: اين داروها بسيار گران بوده و به عنوان مثال هزينه يک دوره درمان يک بيمار با يکي از اين داروها ۵۳ ميليون تومان مي شود که با توليد داخلي اين داروها قيمت آن ها تا ۵۰ درصد کاهش مي يابد.مرضيه وحيد دستجردي با اعلام اين که چند قلم از اين داروها امسال به بازار دارويي کشور وارد خواهد شد گفت: توليد داخلي داروها از خروج ۳۰۰ ميليارد تومان از کشور جلوگيري مي کند.

به هر حال اگرچه داروهاي گران قيمت از آن جهت که کمبود يا تامين نشدن هزينه هاي آن ها از طرف بيماران که به نوعي جان آن ها را تهديد مي کند مطرح است اما در حال حاضر اين دغدغه تنها مربوط به تعداد کمي از بيماران نيست بلکه اين نگراني به شکل عمومي مطرح است.

مدتي است که قيمت سرسام آور داروهاي گران قيمت به صورت يک دغدغه اصلي براي بيماران خاص و خانواده آنان درآمده است اما خبر خوش اين که در اين راستا ۳۰ميليارد تومان براي توليد ۱۶قلم داروي جديد بايوتکنولوژي يا نانوتکنولوژي براي درمان سرطان و بيماري هاي صعب العلاج در نظر گرفته شده است و مرحله اول توليد داروهاي جديد در کشور هم از سال گذشته آغاز شده که نتيجه آن توليد يک داروي جديد براي بيماران خوني شامل ۷ نوترکيب و يک داروي جديد ايراني براي درمان آسم است.بدون ترديد اين خبرها نويدي است براي ۴درصد بيماراني که بابت تهيه داروهاي گران قيمت هزينه هاي سنگيني را پرداخت مي کنند و همواره دغدغه هاي تامين هزينه هاي چنين داروهايي را دارند