پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : اولين آينده پژوهي ايران توسط دكتر مجيد تهرانيان در طرح راديو تلويزيون انجام شد. او از صاحب‌نظران مختلف كمك گرفت و آينده جامعه ايراني را مورد پرسش از آنها قرار داد.
كار ديگر در سال 1375 انجام شد كه به صورت پيوست شماره 11 نشريه برنامه و بودجه منتشر شد و متدولوژي آينده‌نگري را براي اولين بار وارد ادبيات رسمي برنامه‌ريزي كشور كرد و پيشنهاداتي را مطرح كرده بود كه از آن جمله تأسيس مركزي براي مطالعات آينده‌نگري در ايران بود.
از سال 1353 تا 1381، مطالعاتي در مورد آينده ايران صورت گرفت اما همه آنها نوعي برنامه‌ريزي بلندمدت بود كه با روش حسابداري ملي، كميت‌هاي اقتصادي آينده را پيش‌بيني مي‌كرد. كار ديگر، ايران 1400 بود كه به طور موازي دو گروه در سازمان برنامه روي آن كار كردند كه يكي تحت عنوان اقتصاد بدون نفت و ديگري به عنوان «شجره طيبه» تدوين شدند.
كار ارزشمند ديگر مربوط به سال 1347 است كه دكتر جهانبگلو به نام «چند مقاله درباره دورنگري» در انتشارات دانشگاه تهران منتشر نمود كه يادش را گرامي مي‌داريم.
در جريان تدوين برنامه چهارم توسعه، سازمان برنامه به اين فكر رسيد كه بدون تصوير از آينده نمي‌توان برنامه‌اي را تدوين كرد. به ويژه در كشوري كه تغيير دولت و مجلس، همواره آينده كشور را دستخوش تحولات سليقه‌اي كرده است و اگر چشم‌اندازي 20 ساله تدوين شود، دولت‌هاي مختلف از آن تبعيت خواهند كرد.
روشي كه براي مطالعات چشم‌انداز 20 ساله به كار گرفته شد همان روش‌هاي مرسوم بود: تصوير‌برداري دقيقي از 10 سال گذشته صورت گرفت و در ميانه راه و در هنگامي كه مضامين اصلي و ديدمان‌هاي قابل طرح براي آينده كشور در مرحله بررسي‌هاي كارشناسي در سازمان برنامه قرار داشت، در تعامل با مجمع تشخيص مصلحت، نتيجه كار به آنجا ارائه شد و ديگر سازمان برنامه، جز يك نقش محدود مشورتي نقشي نداشت تا زماني كه ابلاغ شد. اين چشم‌انداز مي‌گويد ايران در افق چشم‌انداز (1404)، كشوري است توسعه‌يافته با جايگاه اول در سطح منطقه.
*مدیر بازنشسته سازمان برنامه و بودجه سابق/ بایزید مردوخی
