بیکاری در عربستان سعودی رکورد زد

مروان، فارغ التحصیل یک رشته مهندسی از کار در شرکت جنرال الکتریک در عربستان استعفا داده تا کاری با دستمزد بالاتر پیدا کند. اما وی اکنون از تصمیم خود پشیمان است.

این تبعه 24 ساله سعودی که ساکن شهر بندری جده است، یک سال است که به دنبال یافتن شغل مناسب است. در حالی که عربستان با تبعات افت شدید قیمت نفت مواجه است، مروان نگران یافتن شغل در وضعیت اقتصادی موجود عربستان است. وی که حاضر نیست نام کامل خود را فاش کند می گوید: «آیا شرکت ها فارغ التحصیلان جدید را استخدام خواهند کرد، یا ما، نسل فراموش شده را؟»

سعودی های بیشتری که شاهد دوران رفاه والدین خود در دوران قیمت بالای نفت بوده اند، اکنون که دولت با کاهش رشد اقتصادی روبروست و ناگزیر به اتخاذ سیاست های ریاضتی شده، قادر به یافتن شغلی مناسب نیستند. ایجاد شغل برای آنها یکی از سخت ترین چالش های پیش روی محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان است که در تلاش است تا اعتیاد اقتصاد عربستان به نفت را درمان کند. در ماه آوریل، وی طرحی را اعلام کرد که بر اساس آن، اگر جوانانی مانند مروان بتوانند سختی های اولیه دوران ریاضتی این طرح را تحمل کنند، دوره ای طولانی از رفاه در انتظارشان خواهد بود.

این شاهزاده تندرو سعودی وعده داده که اقتصاد عربستان را در مدتی تقریبا 10 ساله متحول کند. بر اساس براوردهای موسسه مک کینزی گلوبال، تقریبا نیمی از جمعیت عربستان را جوانان زیر 25 سال تشکیل می دهند و این رقم احتمالا نیروی کار عربستان را تا سال 2030 تقریبا دو برابر خواهد کرد.

احسان بو حلیقه، اقتصاددان سعودی و عضو سابق شورای حکومتی می گوید: نمی توان به تبعات شکست طرح فکر کرد. «ما نمی توانیم مسیر فعلی را ادامه دهیم، نمی توانیم از پس هزینه های آن بربیاییم.»

یک چهارم کل جمعیت زیر 30 سال عربستان بیکار هستند، در حالی که اتباع خارجی بیش از نیمی از نیروی کار این کشور را تشکیل می دهند. بر اساس مطالعه موسسه مک کینزی، برای جذب بیشتر افراد جویای کار در بازار، عربستان باید تقریبا 3 برابر میزانی که در فاصله سال های 2003 تا 2013 (دوران اوج گیری قیمت نفت) شغل تولید کرده، فرصت شغلی ایجاد کند.

اما اتخاذ سیاست های ریاضتی به منظور کاهش هزینه های دولت که شامل کاهش گشاده دستی های دولت می شود، شرکت ها را ناگزیر ساخته تا نیروهای خود را اخراج کنند، نه اینکه نیروهای جدیدی بگیرند. بی کاری در میان کل جمعیت عربستان در سه ماهه سوم امسال به 12.1 درصد رسیده که بالاترین رقم از سال 2012 یعنی طی 4 سال گذشته است.

انس 26 ساله یکی از تعداد بی شمار جوانان بیکار سعودی است که مهندسی شیمی خوانده و در طی یک سال و نیم گذشته تقریبا برای هر نوع شغلی تقاضا داده است. وی برای تامین هزینه هایش در موسم حج بار جابجا می کند و با خودروی شخصی اش مسافرکشی می کند.

زمانی که پلیس او را به جرم مسافرکشی غیرقانونی متوقف می کند، او مدرک تحصیلی و درخواست های شغلی اش را نشان می دهد و می گوید به پول این کار احتیاج دارد.

وی گفت: «شیمی خواندن مثل یک جوک بود... زمانی که من وارد دانشگاه شدم، آنها گفتند این رشته دارای آینده شغلی درخشانی است و وقتی فارغ التحصیل شوم فرصت های شغلی فراوانیدر انتظارم خواهد بود.»

جایگزینی سعودی ها با کارگران خارجی دهه ها سیاست دولت عربستان بوده که موفقیت چندانی در پی نداشته است. اکثر فارغ التحصیلان دانشگاهی متقاضی مشاغل دولتی بودند که دارای ساعات کاری کمتر و مزایای اقتصادی با ثبات تر است. برخی دیگر از فارغ التحصیلان نیز اصلا به فکر کار کردن نبوده و ترجیح می دادند حقوق بیکاری بگیرند و به خانواده متکی باشند.

دولت در سال 2011 تلاش های خود برای جابجایی اتباع سعودی با کارگران خارجی را تشدید کرد. ریاض از برخی چماق ها و هویج ها برای تشویق جوانان سعودی به کار استفاده کرد. بیش از هزار فروشگاه تلفن همراه در کل کشور در سال جاری تعطیل شده و دولت به آنها 6 ماه فرصت داده تا به جای نیروی کار خارجی از کارکنان سعودی استفاده کنند. اما آنها نمی توانند با حقوقی که پیشنهاد می کنند کارمند سعودی بیابند.

این وضعیت موجب شده تا برخی از جوانان سعودی به فکر مهاجرت به کشورهای دیگر از جمله کانادا بیافتند.نمیم الیحیی، جوان 23 ساله و دانشجوی مهندسی صنعتی می گوید: «آنان نمی دانند چه اتفاقی در آینده رخ خواهد داد. شما (دولت ) یک چیز می گویید، اما ما چیز دیگری می بینیم.»