پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : روزنامه اینترنتی فراز نوشت: سازمان برنامه و بودجه کشور در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده است: « طی 5 ماهه ابتدایی سال جاریف سهم درآمد حاصل از نفت از بودجه عمومی کشور، 19 هزار میلیارد تومان، معادل 3 درصد از بودجه عمومی بوده است».
در بودجه سال جاری در حالی بودجه عمومی که برای هزینههای دولت، از جمله واردات کالا مقرر شده، رقمی در حدود 640 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که نقش درآمدهای ارزی در تامین این هزینهها تنها 3 درصد و سهم درآمد مالیاتی، کمتر از 5 درصد بوده است. در این میان به نظر میرسد بیش از 80 درصد از هزینههای جاری دولت از جیب مردم تامین شده است.
از سوی دیگر در همین بازه زمانی رقمی در حدود 4 میلیارد دلار واردات کالا به کشور صورت گرفته است. از این رو بسیاری از آگاهان اقتصادی، مهمترین عامل بحرانی که قیمت دلا را به 30 هزار تومان رساند، تحریم و کاهش بیسابقه درآمدهای نفتی در ایران میدانند.
همچنین که آگاهان اقتصادی، پیش از تصویب دخل و خرج دولت برای سال 99 در اسفندماه سال گذشته، هشدار داده بودند که در زمان تحریم، پیشبینی 48 هزار میلیارد تومان درآمد نفتی نهتنها غیر ممکن است که تبعات اقتصادی جبرانناپذیری برای اقتصاد کشور دارد. اما در آن مقطع به دلیل تعطیلی مجلس در پی شیوع ویروس کرونا، لایحه بودجه سال 99، با عجله، بدون بررسی در کمیسیونهای تخصصی و با رای نهایی شورای نگهبان به تصویب رسید. بدتر آنکه بودجه سال جاری با پیشبینی نفت 53 دلاری بسته شد، اما در همان ماههای ابتدایی، کرونا قیمت نفت را به زیر 20 دلار رساند؛ بحران اقتصادی ایران درست از همان زمان تشدید شد.
تقصیر تحریم بود
حالا سازمان برنامه و بودجه برای توجیه کسری بودجه 150 هزار میلیارد تومانی دولت به واسطه کاهش درآمدهای نفتی در گزارش خود اعلام کرده است: « از اواسط سال ۱۳۹۷ شدیدترین تحریم های بین المللی علیه ایران بصورت ظالمانه اعمال شد. شدت این تحریمها بنحوی بود که کمترین منابع حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی طی پنج دهه گذشته در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ حاصل شد. این وضعیت با شیوع ویروس کرونا طی چند ماه اخیر تشدید شده به نحوی که، سهم ارزش حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی در پنج ماه ابتدای سال جاری از کل منابع بودجه عمومی کمتر از سه درصد بوده است».
حالا با تشدید دوباره تحریمها، بیاعتمادی گروهی از صادرکنندگان به بانک مرکزی و عدم فروش ارز حاصل از صادرات خود به سامانه نیما و نیز فشار اقتصادی ناشی از کرونا، کارشناسان چشماندازی تاریکی را برای اقتصاد ایران پیشبینی میکنند. همچنین که گفته میشود به دلیل بحران اقتصادی فعلی و رونق بازارهای دلالی و رونق کاذب بازار سرمایه، سال آینده کسری بودجه برای دولت جدید تشدید خواهد شد.
به نظر میرسد تاریخ بحرانهای اقتصادی برای ایران در حال تکرار است. کسری بودجه، تورم صعودی، هجوم نقدینگی و افزایش لجام گسیخته قیمت ارز طی سالهای گذشته تاکنون هرکدام به پاشنهای آشیل برای اقتصاد ایران تبدیل شدهاند. حالا باید منتظر ماند و دید آیا تورمی کوبندهتر از «ابرتورم» فعلی در راه است؟ تکلیف فقر مطلق که حالا بیش از 70 درصد از دهکهای درآمدی ضعیف جامعه با آن دست و پنجه نرم میکنند چه خواهد شد؟ آیا واقعا سرنوشت اقتصاد ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا مشخص خواهد شد؟