صداوسیما: عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رشد نقدینگی به ۴۱ درصد رسیده است، گفت: این از علل اصلی ایجاد تورم و افزایش قیمت ارز است.
آقایان رسول بخشی نماینده مجلس و عضو کمیسیون اقتصادی، کوچکی نژاد و لاهوتی، نماینده مجلس شورای اسلامی در برنامه گفتگوی ویژه خبری به موضوع «اقدامات مجلس برای بهبود معیشت مردم و گرانیها» پرداختند و به پرسشها در این باره پاسخ دادند. متن کامل این گفتوگو به شرح زیر است:
سوال: آقای بخشی یک مقدار از حال و هوای امروز مجلس بگویید که چه شد که امروز هم رئیس مجلس و هم برخی از نمایندگان صحبتهای خیلی تندی داشتند؟
بخشی: بسماللهالرحمنالرحیم عرض سلام و احترام دارم خدمت مردم شریف و تبریک عرض میکنم حلول ماه پر برکت رجب را، بله امروز روز پرشوری بود در انتقاد از عملکرد دولت در مقابل کوچک شدن سفره مردم البته این پیش درآمدی است برای روز سه شنبه مسئولین اقتصادی دولت در صحن علنی حاضر خواهند شد.
سوال: یعنی این پیش لرزه بود؟
بخشی: بله، امروز تعداد زیادی از نمایندهها در نطقهای خودشان و به این مسئله اشاره کردندکه سفره مردم در حال کوچک شدن است و ما از دولت تقریباً بیعملی دیدیم.
سوال: ببینید ما قبل از برنامه با هم صحبت میکردیم فرمودید که وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی امروز عصر مهمان کمیسیون اقتصادی بودند خوب حتماً راجع به این موارد گرانی و افزایش نرخ ارز توضیحاتی دادند، چه نکاتی گفتند آیا قانع شدند نمایندگان؟
بخشی: بله وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی به همراه معاونین شان به کمیسیون آمدند و درباره علت افزایش قیمت ارز و همچنین تورم توضیحاتی دادند و خلاصه صحبتهای این دو بزرگوار این بود که ما از یک طرف در مورد ارز، صادرات ما کاهش پیدا کرده نسبت به مثلا دوره هشت ماهه مشابه قبل یعنی هشت هزار و چهارصد و چهار را مقایسه بکنیم با هشت ماهه هزار و چهارصد و سه.
سوال: چه قدر کاهش پیدا کرده؟
بخشی: مثلاً صادرات غیرنفتی ما یک چیزی حدود سال گذشته هشت ماه اولش حدود سی و دو میلیارد دلار بودی توی این هشت ماه بیست و هفت میلیارد دلار شده و همچنین صادرات نفتی و میعانات گازی ما نیز در همین هشت ماهه که حدود بیست و چهار میلیارد دلار بوده ولی تا الان پانزده میلیارد دلار بیشتر وصول نشدند یعنی حدود نه میلیارد دلار کسری داریم چه برسد به سال قبلش این از یک طرف از اون طرف تقاضا برای ارز برای واردات افزایش پیدا کرده که شکاف بزرگی ایجاد شده بین تقاضای ثبت شده ارز که توی صف هستند برای دریافت ارز و این در واقع درآمدهای ارزی و این فشار میآورد برای ارز، این از یک طرف قضیه طرف دیگر اون مسائل پایهای هست در مورد رشد بسیار بالای نقدینگی که الان عدد رشد نقدینگی چیزی حدود بالای چهل درصد شده.
سوال: راجع به آن چی میگفتند؟
بخشی: بله قبلاً خوب رئیس بانک مرکزی میگفت که ما دو سال پیش از دو سال دو سال پیش نرخ رشد نقدینگی را توانستیم برسانیم به بیست و پنج درصد در سال ولی الان رفته به سمت چهل و یک درصد تقریباً و عدد بسیار بزرگ است یکی از دلایل این مسئله خوب به هرحال بعد از جنگ دوازده روز دولت یک تنخواه خیلی بزرگی را از بانک مرکزی گرفت بیش از دویست همت دویست و بیست همت تقریباً پول گرفت و دویست و بیست همت پول خلق پول با نوک خودکار است خیلی راحت و این پایه پولی را به هر حال افزایش میدهد و این مزید شده بر آن داستان شکاف ارزی که ایجاد شده و قیمت را برده بالا.
سوال: خوب اینکه ظاهرش منطقی است قانع شدید شما هم در مجلس؟
بخشی: ما ببینید تورم دو تا دلیل دارد یک دلیلش به هر حال مسائل کوتاه مدت است که هیجاناتی اتفاق میافتد حالا هیجاناتی که اتفاق میافتد مثلاً در مورد صادرات نفت که حالا کاهش پیدا کرده و دیگر صادرات و بعد یک دلیل بلند مدت دارد سؤال ما این است که چرا در واقع روی آن دلیل بلند مدت کار نمیکند دولت چرا نرخ رشد نقدینگی که بیست و پنج درصد رساندنش یک دفعه پرید به چهل و یک درصد خیلی عدد بزرگی است و از این جانب ما قانع نشدیم ببینید به هر حال دلیل اصلی برای ایجاد تورم دلیل اصلی برای افزایش قیمت ارز رشد بالا نقدینگی است یعنی اگر شما شما نتوانید در کنترل رشد نقدینگی توفیق پیدا کنی حتماً اونجا هم به نتیجه خوبی نخواهی رسید.
سوال: بسیارخوب ارتباط تلفنی ما با جناب آقای لاهوتی هم برقرار شده آقای لاهوتی سلام شب شما بخیر یلداتون مبارک امروز توصیف میکنید صحن مجلس خلاصه در مورد این گلایههایی که نمایندهها کردهاند ارزیابی تان را میفرمایید؟
لاهوتی: عوامل اصلی همه این داستانها تورم است، عوامل اصلی تورم هم عمدتا بر میگردد به کسری بودجههای دولت و عوامل دیگر که بخشی از این قصور به خود ما هم که در مجلس هستیم بر میگردد، تنها به دولت نیست بودجه را درست نمیبندیم و دولت برای اجرای تعهدات خودش به عوامل مختلفی که خود جنابعالی هم در زمانهای های مختلف تکرار کردید که من دیگر تکرار نمیکنم و شاهد این مسائل هستیم.
سوال: این فرمایش شما را خلاصه بکنیم یعنی خود مجلس در کسری بودجه دخیل است که البته هست بعد آن وقت امروز نمایندهها خودشان هم گلایه میکنند که چرا تورم هست اینکه نمیشود که یعنی بالاخره کاری که خود کرده را تدبیر نیست؟
لاهوتی: ما داریم انتقاد میکنیم باید هر دو صورت را ببینیم همین الان که من دارم با شما صحبت دولت اول دی ماه هزار چهارصد و پنج را تقدیم مجلس بکند لایحه دولت، لایحه پیشنهادی است ما اگر قرار است اتفاقی در آنجا بیفتد ما هم در مجلس نهایتا قانونی میکنیم و در اختیار دولت میگذاریم و نهایتا همه باید همه باید کمک کنیم، همه باید با هم دخالت داشته باشیم مثلا همکار خوب ما بسیار خوب اشاره کردند یکی از عوامل مهم این داستان رشد نقدینگی است ما زمانی که قانون برنامه را داشتیم تنظیم میکردیم وضع موجود، رشد نقدینگی حدوداً بیست و چهار درصد بود ما در قانون برنامه قرار بود یک عدد ۱۳.۸ درصد برسد خوب همین نکته که ایشان فرمودند چهل درصد حالا در همین حول و حوش، رشد نقدینگی که ما باید به یک عدد ۱۳.۸ دهم درصد میرسید یک مرتبه رسیده به بالای سی و پنچ درصد، استحضار دارید ما یک چیزی حدود هشت هزار میلیارد تومان نقدینگی براساس آمارهای متفاوت در جامعه ما وجود دارد ما باید داستان را به صورت ریشهای حل کنیم الان یکی موضوع همین ماده پنج است قانون برنامه است مردمی سازی اقتصاد، سبد دولت را قرار بود ما در همین قانون، قانون برنامه هفتم کم کنیم، سبد بخش خصوصی را اضافه کنیم.
سوال: آقای بخشی، آقای قالیباف یک خط و نشانی کشیدند رئیس محترم مجلس برای دولت این خط و نشان ناظر بر این بود که اگر جمع نشود این بساط حالا ببینید یکی را من مثال بزنم ارز ترجیحی است که بیست و هشت و پانصد میدهد به سر زنجیره برای واردات نهاده از آن طرف مرغ را با قیمت آزاد تحویل مردم میدهد خوب این اشکال است به نظرتان واقعاً مجلس جدی است توی بحث استیضاح؟
بخشی: بله ببینید بحث ما این است اگر که دولت خودش کابینه را ترمیم نکند آن وزرایی که بی عملی میکنند یا عمل درست در خصوص وضعیت معیشت مردم انجام نمیدهند را خودش ترمیم نکند قطعاً مجلس از حق استیضاح خودش استفاده میکند کما اینکه برنامه طرح استیضاح را چند ماه پیش نمایندهها برای تعدادی از وزرا به هیئت رئیسه دادند.
سوال: الان کدام وزیر بیشتر روی لبه تیغ استیضاح است؟
بخشی: به نظر بنده وزیر محترم جهاد کشاورزی.
سوال: خوب اینکه همکار خودتان بودند، رئیس کمیسیون بودند خودتان هم بهش رای دادید توی جلسه رای اعتماد دیگر هنوز یک سال نگذشته ولی خو ب چی شد اینقدر سریع؟
بخشی: وقتی جهاد کشاورزی در مورد کنترل قیمتها میآید میگوید که به انصاف مردم بستگی دارد، فروشنده که قیمتش را تعیین کند شما دیگر تا آخر خط بروید که اصلاً برنامهای برای اینکه چه طوری تنظیم بکند بازار محصولات را ندارد اصلاً و این حتما مورد؛ و آن زمانی هم که مجلس رای داد به این حسن نیت خودش را نشان داد که ما همراه دولت هستیم میخواهیم کمک کنیم به دولت به هر حال تیمی را دولت معرفی کرد به مجلس بهش رای دادند و همراهی کردند ولی قرار نیست این همراهی ادامه داشته باشد تا آخر دولت به هرحال نمایندههاد منتظرند که برنامههای اعلامی از سوی وزرا انجام اعلام شده به مجلس را وزیر انجام دهد وقتی انجام نمیدهد قطعاً مورد بازخواست و استیضاح است.
سوال: البته نمایندههای محترم هم وقتی به هرحال مراجعه میکنند به حوزههای خودشان، مردم، تولیدکنندههای اصناف همه اینها به هرحال باهاشون در ارتباط هستند و یک حسی میگیرند و بعد میآیند در مجلس و آن حس هم خوب نیست و نتیجه اش میشود آن نطقهای آتشینی که امروز ما دیدیم آقای کوچکی نژاد را ما داریم پشت خط، آقای سلام شب شما بخیر و یلداتون مبارک باشد شما بفرمایید ارزیابیتان از صحن علنی امروز که در واقع صحبتهای تندی در مورد بحث گرانی و نرخ ارز و تورم شد چی هست؟
کوچکی نژاد: ببینید در رابطه با بحث اقتصادی و مشکلاتی که برای مردم خصوصا طبقات دهکهای پایین پیش آمده در بحث اقتصادی و معیشتی مردم و بارها بود که هم رئیس مجلس و نمایندگان تذکراتی را به دولت دادند ولی دولت تذکرات را جدی نگرفته یا مسئولین و یا وزرایی که باید در این بخش ورود میکردند و دغدغه نمایندگان را به شکلی رفع میکردند نکردند و آقای قالیباف در صحن اعلام کرد اگر دولت نتواند کنترل ارز و تورم را نتواند کنترل کند قطعاً مجلس ورود میکند به بحث استیضاح و آن بعد نظارتی که نمایندگان دارند سعی میکنند که از این مواضع قانونی استفاده بکنند و هم قانون اساسی و آییننامه داخلی مجلس اختیاراتی به نمایندگان داده که در مواقع اضطراری میتواند از آن استفاده کنند و وزرا را به مجلس دعوت بکنند و استیضاح کنند روز سه شنبه صبح و بعدازظهر جلسه داریم قطعاً مسئولین اقتصادی دولت هم حضور دارند و بانک مرکزی، وزیر اقتصاد، وزیر جهاد کشاورزی و وزرای مربوطه قطعا صحبتهایی را دارند اونجا نمایندگان به نمایندگی از مردم و قطعا میروند به سمت استیضاح و روشهای دیگر.
سوال: آقای کوچکینژاد ببینید الان آقای بخشی اشاره کردند که امروز وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی در کمیسیون اقتصادی بودند و بههرحال ارقام صادرات نفتی و غیرنفتی را بیان کردهاند من حالا سرجمع فکر میکنم یه پانزده میلیارد کمتر از مدت مشابه سال قبل ما درآمد ارزی مان شده شما این را بی تاثیر میبینید توی این افزایش نرخ مثلاً ارز و یا تورم؟
کوچکی نژاد: ما که ارز نفت داریم که شاید بیشتر دولت از طریق ارز نفت و رود میکند به همان کالاهای اساسی که حدود یازده میلیارد یورو گذاشتیم برای این بخش دارو و برخی نهادها و برای مواد اولیه آیا اینها تحقق پیدا کرده یا نه قطعاً تحقق پیدا نکرده یعنی در منابع نفتی کاهش منابع دارد یک سری ارزهای صادراتی است که آن ارزهای صادراتی را دولت نمیتواند آن ما به تفاوتش را پرداخت کند و بیاورد به بیست و هشت پانصد پرداخت کند خوب این کاهش وجود دارد ولی دولت با وجود اینکه ملزم کرده در تبصره دو بند خ قانون بودجه در هزار چهارصد و چهار حدود یازده میلیارد یورو را برای کالاهای اساسی به یک شکلی تنظیم بکند که مردم یعنی این تورم و جهش قیمت ارز اثری در سفره مردم نداشته باشد یا در همین بند ت تبصره پنج قانون بودجه هم دولت را موظف کرده که کالابرگ را تامین کند یعنی کالا را برای مردم تامین کند متاسفانه دولت به قوانین توجه نکرده و یازده قلم کالای اساسی که برای مردم باید تعیین میکرد اینها را در اختیار مردم با قیمت شهریور هزار چهار صد که در قانون بودجه هزار و چهارصد یک هم این تاکید به دولت شده بود که قیمتها را در سالهای مختلف به قیمت شهریور چهارصد و چهار کالاهای اساسی مردم را نگه دارد.
سوال: آقای بخشی ببینید حالا من از این حیث که بالاخره درآمدهای ارزی کشور کاهش پیدا کرده و یک درصدی حق را میشود داد به دولت از، اما از آن طرف ما میشنویم که بیست میلیارد دلار حدوداً و یا بیش از آن صادرات شده ارز آن بر نگشته این را دیگر نمیشود و یا اینکه چرا صادرات غیرنفتی ما کاهش پیدا کرده هم به نظر من جای سؤال است خوب چرا باید این اتفاق بیفتد راجع به این توضیح بفرمایید که اون ارزهایی که مثلاً اینجا به نظرم میشود اسمش را سوءمدیریت گذاشت کارتهای بازرگانی اجارهای میرود صادر میشود و بعد ارز آن بر نمیگردد و این اتفاقها هم پیوسش است؟
بخشی: دو تا نکته است یکی در مورد اینکه به هرحال کالا صادر شده، نفت صادر شده بخشی از ارز آن هنوز برنگشته این ناشی از به هر حال بیعملی دولتی ا ست یک قسمت دیگری از آن صادر کنندههایی هستند که ارز را به چرخه رسمی برنگردانند و بهش عمل نکردهاند که برخی از نماینده هم عددهایی را میگویند که مثلا صد و هفده میلیارد دلار تقریباً بر نگشته از این ارز، عدد بزرگ است.
سوال: صد و هفده میلیارد دلار؟
بخشی: بله حالا عددهای اینطوری هست حالا ببینید نکتهاش اینجاست که ما در مقابل این ارز برنگشته به چرخه رسمی و چی کار کنیم خیلی مهم است خوب ممکنه که ما بخواهیم صادرکنندهای که ارز برنگرداند بهش فشار بیاوریم که آن ارز را برگرداند ببینیید صادر کننده چرا ارز را برنگردانده، چون رفته است به قیمت بالاتری توی بازار غیررسمی فروخته الان ارز نداره و ارز را فروخته به قیمت بالاتر در بازار غیر رسمی و قاچاق و با آن کالایی را به هر حالا وارد کردند به صورت قاچاق اگر بهش فشار بیاوریم که ارز را برگردونی قاعدتاً باید دل توی همین چرخه غیررسمی بازار رسمی تقاضا بکند و این خودش قیمت را میبرد بالا به نظر بنده دولت باید بسیار حواسش جمع باشد که به این مسیر نرود تنها راهی که میشود که مقابله کرد با این صادرکنندههایی که ارز را برنگرداندند این است که به صورت ریالی اینها جریمه شوند یعنی ریالی ما به تفاوت ارز بازار آزاد و قاچاق و ارز در واقع مرکز مبادله را درواقع بتواند بگیرد به صورت ریالی و فشاری مجدد روی بازار ارز وارد خواهد شد و قیمت را میبرد بالا.