پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : ترکیه قتل عام بیش از میلیون‌ها ارمنی و مسیحی بین سال‌های 1917-1915 به دست امپراتوری عثمانی را یک تراژدی می‌داند اما «نسل‌کشی»، واژه‌ای که ارمنستان و بسیاری از تاریخ‌نگاران به این قتل عام اطلاق می‌کنند به هیچ‌وجه مورد قبول ترکیه نیست و هر کشوری از فرانسه گرفته تا واتیکان از این واژه برای کشتار ارامنه استفاده کند از گزند خشم آنکارا در امان نخواهد ماند. با وجود این، بیش از 20 کشور دنیا این قتل‌عام را رسماً نسل‌کشی نامیده‌اند. در دوم ژوئن نیز نوبت آلمان و مجلس فدرال این کشور بود که کشتار ارامنه را به‌عنوان نسل‌کشی به رسمیت بشناسد.
این رأی‌گیری در بدترین زمان برای آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان رخ داد. زنی که معمار اصلی توافق بین ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر مسأله مهاجران است. در ماه مارس به موجب این توافق مقرر شد، ترکیه مهاجرانی را که خود را به جزایر یونان رسانده بودند، برگرداند. در عوض اتحادیه اروپا 6 میلیارد یورو (7/6میلیارددلار) به ترکیه کمک مالی کند و به شهروندان ترکیه‌ای اجازه دهد بدون ویزا به کشورهای اروپایی سفر کنند و مذاکرات برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نیز از سر گرفته شود. خانم مرکل بیش از هر رهبر اروپایی دیگری به این توافق نیاز داشت. او خواستار یک راه‌حل اروپایی و نظام‌مند برای حل بحران پناهندگان است نه بستن خشن مرزها توسط تک‌تک کشورهای عضو اتحادیه اروپا. اما اردوغان تلاش‌های خانم مرکل را نشانه ضعف او تعبیر کرد و انتقادهای اروپایی مبنی بر اینکه ترکیه به مفاد توافقنامه پایبند نیست و به صدها هزار پناهجو اجازه داده است مجدداً وارد یونان شوند را نادیده گرفت. این مسأله باعث شد مرکل در آلمان مورد انتقادهای شدید قرار گرفته و متهم شود کشورش را به یک دیکتاتور فروخته است. حتی اعضای ائتلاف مرکل او را به زانو زدن مقابل دولت ترکیه متهم کردند. در نظر سنجی ماه آوریل، 68 درصد مردم آلمان مخالف پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا بودند و 79 درصد معتقد بودند ترکیه «قابل اعتماد» نیست.
از سوی دیگر برخی تیره شدن روابط آنکارا –برلین را مجازات اشتباهات دیپلماتیک گذشته مرکل می‌دانند.جم اوزدمیر، معاون رهبر حزب سبز آلمان که از یک پدر ترکیه‌ای مهاجر زاده شده و یکی از کسانی است که برای تصویب نسل‌کشی ارامنه در مجلس فدرال آلمان بسیار تلاش کرده می‌گوید: مرکل تا قبل از بحران پناهندگان کوچک‌ترین علاقه‌ای به ترکیه از خود نشان نمی‌داد. مرکل در سال 2007 به همراه دیگر رهبران اروپایی تمام راه‌ها و درها را برای ملحق شدن ترکیه به اتحادیه اروپا بستند. در آن زمان اردوغان که نخست‌وزیر بود همچنان ادعا می‌کرد درصدد مدرنیزه کردن ترکیه و فراهم آوردن ایده‌‌آل‌های مطلوب اتحادیه اروپا در بحث حقوق و آزادی‌های شهروندی است. یوشکا نیژ، وزیر خارجه سابق آلمان معتقد است، پس از آنکه مرکل عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را نپذیرفت، اردوغان مخالف غرب شد و تصمیم گرفت یک سلطان نئوعثمانی شود.
خشم اردوغان پس از آنکه در ماه مه توسط یک کمدین آلمانی به سخره گرفته شد به بالاترین حد رسید. در شهر «درسدن» آلمان نیز یک ارکستر سری کنسرت‌هایی تحت عنوان «آقت» (کلمه ارمنی به معنای «فاجعه» که به نسل‌کشی ارامنه مربوط می‌شد) اجرا می‌کرد و کمیسیون اروپا 200 هزار یورو به این پروژه اختصاص داده بود که پس از تظاهرات‌های ترکیه‌ای‌ها، کمیسیون اروپا تبلیغات ارکستر «آقت» را از روی وب‌سایت خود برداشت. آنچه مسلم است، ترکیه به تصویب نسل‌کشی ارامنه در مجلس فدرال آلمان با شیوه معمول خود پاسخ خواهد داد.در ماه مه گذشته سه گروه در پارلمان ترکیه از جمله حزب حاکم عدالت و توسعه «تحریف حقایق تاریخی» را محکوم کردند و سال گذشته نیز ترکیه به‌خاطر اظهارات مشابه برخی کشورها درباره کشتار ارامنه در سال1915 سفرای خود را از اتریش، لوکزامبورگ و واتیکان خارج کرد. اکنون اردوغان نسبت به آسیب وارد شدن به روابط آنکارا- برلین هشدار داده است اما اشاره ای به توافق مهاجران نکرده است.
منبع: اکونومیست
مترجم: کبری آکیش
*ایران
