حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی فقیهی با بیان اینکه با وجود تمام کاستی ها، سستی ها و اشتباهات، حرکت تشیع، حرکتی صعودی و بسیار خوب نسبت به گذشته است، گفت: شیعه در سال های اخیر، حرکتی سریع و صعودی داشته است اما باید بداند که به صورت جدی بر روی میزهای کارشناسی قرار گرفته است و روزانه رصد می شود و دشمن به دنبال نقاط ضعف و ضربه زدن به جریان تشیع است.
حجت الاسلام والمسلمین فقیهی، پژوهشگر دینی و کارشناس مسایل دینی در گفت وگو با خبرنگار
شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)، با بیان اینکه شیعه بعد از انقلاب اسلامی ایران در شرایطی قرار گرفته است که نگاه های زیادی را متوجه خود کرده است، تصریح کرد: شیعه به دلیل قدرتی که به لحاظ حاکمیت نظام شیعی با خود همراه کرده است، تاثیر بسیار زیادی را در حوزه پیرامونی منطقه ای و فرامنطقه ای داشته است.
او با بیان اینکه قدرت شیعه تهدیداتی را متوجه دیگران کرده و توانسته است به جهانیان بفهماند که یک تفکری وجود دارد که تفکر ناب اسلامی است و در شرابط بن بست همه ی حوزه های فکری و نظام های سیاسی اقتصادی قادر است در جهان مدرن و پسا مدرن نظام سازی کند و در همه ی حوزه ها پیشنهاداتی راهگشا ارائه کند خاطرنشان کرد: قدرت های بزرگ نمی خواستند به قدرت شیعه توجه کنند اما به دلیل شرایطی که رخ داد، مجبور شدند تا حساب ویژه ای برای جریان شیعی باز کنند.
فقیهی با تاکید بر اینکه امروزه شیعه هم به لحاظ شناخته شدن در بسیاری از مناطق جهان و هم با توجه به وضعیت های مختلف، مورد توجه بیشتر محافل بیرونی قرار گرفته است، گفت: با شرایط موجود لازم است هم باز تعریفی از جریان شیعی داشته باشیم و از مقدورات و امکاناتمان اطلاع یابیم تا بتوانیم هدفگذاری کنیم و هم بدانیم که شیعه را جدی گرفته اند و در معرض تهدیدات سازماندهی شده قرار گرفته است.
او افزود: یعنی شیعه در معرض جریان های وسیع اطلاعاتی، امنیتی و فرهنگی است و لازم است تا شیعیان در بافت های مختلف، مراقب باشند تا از اختلافاتشان سوءاستفاده نشود لذا باید به سمت حل اختلافات بین جریان های درون شیعی بروند و متوجه باشند که امروز جریان های استکباری به صورت جدی در فکر این هستند که اگر نمی توانند قدرت رو به توسعه شیعه را متوقف کنند، لااقل سرعت آن را کم کنند.
فقیهی با تاکید بر اینکه یکی از راهبردهای استکبار در مواجهه با تشیع و به ویژه ایران و عراق، استفاده از جریان هایی است که در جهان عرب به وجود آورده است، بیان کرد: استکبار جهانی و به ویژه آمریکا قصد دارد تا به جای حضور مستقیم در کشورها، از جریان هایی مانند سلفی ها که در جهان عرب به وجود آمده و سالیان گذشته توسط انگلیسی ها بنیان گذاری شده اند، بهره برداری کامل داشته باشد. در واقع قصد دارد تا با حرکت دادن و زنده کردن مجدد جریان وهابی و نحله های مختلف سلفی، به اهداف خود در کشورهای اسلامی نزدیک شود.
او با بیان اینکه جریان سلفی بهترین گزینه برای آمریکاست، اظهار کرد: آمریکا قصد دارد تا به جای استفاده از عناصر سکولار و لاییک در مناطق اسلامی و تامین منافع آنها، از جریان سلفی استفاده کند، چراکه هم به لحاظ ثبوت و هم به لحاظ اثبات، دیگر امکان ادامه حاکمیت جریان های گذشته و به تبع این جریان، تامین منافع آمریکا نبود. در عین حال آمریکا به این نتیجه رسیده است که مردم اسلام خواه هستند و به خاطر گرایش ذاتی مردم به دین و اسلام، می تواند جریان های سلفی را در کشورهای اسلامی به قدرت برساند تا آنها بتوانند در آینده، راهبردهای اساسی آمریکا را در جهان و بخصوص جهان اسلام پیاده کنند.
او ادامه داد: بنابراین یکی از بزرگ ترین راهبردهای آمریکایی ها در مناطق اسلامی، مهار تفکر شیعی است و به جای اینکه خود را درگیر کند، یک جریانی را مثل سلفی در مقابل جریان شیعی قرار می دهد تا به راهبرد آرمانی آمریکا، انگلیس، فرانسه و ناتو دست یابد. چراکه صرف حضور یک قدرت مستقل شیعی که از منافع خود دفاع می کند، برای آنها تهدید بسیار جدی است.
فقیهی با تاکید بر اینکه شیعیان باید بدانند که در چه شرایطی واقع شده اند، گفت: بزرگان منطقه و شیعه باید به این مساله توجه کنند تا بتوانند با شناخت درست دشمن، نقشه های آنها را رصد کرده و در مقابل آنها بایستند. چراکه اگر اهداف و تاکتیک های دشمن را ندانیم، عقب می مانیم و حتی ممکن است، ببینیم که بازی آنها را خورده ایم و کاری کرده ایم که آنها می خواستند.
او افزود: لذا بهترین راهکار این است که بدانیم، راهبرد آمریکا برای منطقه در سال های آینده، ترویج طایفه گری و به قدرت رساندن جریان سلفی و تحریک افکار عمومی جهان اسلام علیه تفکر شیعی است. از این رو رسانه ها، سیاستمداران، حوزه های دینی و مراجع می توانند نقش های بزرگی ایفا کنند.
او با بیان اینکه با توجه به تحلیل های ارائه شده، جریان شیعی نباید رفتاری منفعلانه داشته باشد، تصریح کرد: ما باید با تحلیلی درست، راهبردهای جدی و مشخص و برنامه ها و سیاست های مدونی برای زمان ها و مقاطع مختلف داشته باشیم. البته متاسفانه کشورهای عربی ابزار قدرت های بزرگ هستند لذا ما باید ببینیم که با این وضعیت و وضعیت های دیگری که تصور آن می رود، چگونه رفتار کنیم تا به انفعال نیفتیم. البته تاسیس مراکز متعدد تحقیقاتی، راهبردی و استراتژیک می تواند به جریان شیعی کمک کند.
فقیهی درباره نحوه پیوند سرمایه های مختلف شیعی برای تغییر نگاه به آن در دراز مدت گفت: این مساله به حوزه افراد و نظام های سیاسی حاکم بر کشورها به ویژه نجف و قم باز می گردد. ما به عنوان شیعه چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه بگوییم و چه نگوییم، چه خواسته باشیم ببینیم و چه نخواسته باشیم ببینیم، با یکسری تهدید مشترک مواجهیم که نسبت به این وضعیت اگر خواسته باشیم خوب عمل کنیم باید بدانیم تشیع در جهان با چه شرایطی مواجه است تا شرایط آرمانی خود را در مقطع های متفاوت هدف گذاری کنیم.
به گفته او، وقتی ما وضعیت و امکانات خود را شناختیم و تعریف کردیم، کار بعدی این است که اینها را برای رسیدن به نقطه مطلوبی که در نظر داریم، هدفگذاری کنیم و شرایط را به نفع تشیع رقم بزنیم لذا باید فهم فوق العاده دقیق و ریزی از شرایط موجود داشته باشیم.
فقیهی با بیان اینکه این مساله در مرحله اول وظیفه دستگاه های درون حاکمیت و حوزه است که این اقتدار و توانایی را دارند و می توانند اعتباراتی را تخصیص دهند، تصریح کرد: ما باید عناصری را در حوزه های قم و نجف و امثالهم تربیت کنیم که بتوانند در آینده، در حوزه های تحقیقات راهبردی و استراتژیک فعالیت کنند.
او با تاکید بر اینکه تشیع جریانی است که حقانیتی متبلور را در پیشانی دارد و افق های روشنی در آینده به او نوید داده شده است، اظهار کرد: اگر این توجه و اعتقادات را داشته باشیم و بتوانیم لایه های مختلف جوامع شیعی را به اینجا برسانیم و آن لایه ها بتوانند اهمیت شرایط موجود، اهمیت خطراتی که ما را تهدید می کند و اهمیت وظایفی که برای اوج بخشیدن به حرکت شیعه بر دوش ما قرار دارد را بدانند، زمینه های اولیه حرکت هماهنگ و نظام مند تشیع را در این جهان پر آشوب فراهم کرده ایم و تا زمانی که اهمیت این وضعیت را خوب نفهمیم، نمی توانیم حتی به نقطه حل تعارضات درونی خود برسیم.
فقیهی بیان کرد: اینکه ما اختلاف سلیقه داریم، شکی نیست، اما باید وجود اختلاف نظرها را در یک سطحی به رسمیت بشناسیم. همچنین باید مکانیزمی برای مواجهه با تهدیدات طراحی کنیم لذا نیازمند سازمانی هستیم که اختلافات را روزانه رصد کند و مراقب باشد که اختلافات از سطح معمول بیشتر نشوند؛ البته همه اختلافات تهدید محسوب نمی شوند و می توان از کنار آن گذاشت.
او با اشاره به اینکه ما شیعه هستیم و پیرو امیرالمومنین (ع) و این پیروی این وظیفه را بر گردن ما می گذارد که چگونه اختلافات را در مرز مشخص نگه داریم و مسایل مهم و اساسی اسلام و تشیع را قربانی اهداف دنیاخواهانه نکنیم، گفت: ما باید اهمیت وضعیت موجود و وظایفی که از لحاظ اعتقادی، فکری و اخلاقی بر دوش ما قرار دارد را برای درک شرایط موجود و رسیدن به وضعیت مطلوب به عنوان شیعه خوب بفهمیم و برای رسیدن به آن نقاط، از باب وجوب عینی یا مقدمه واجب، یکسری مسایل را رعایت کنیم و مکانیزمی را برای حوزه اختلافاتمان طراحی کنیم. هم چنین می توانیم با تدارک یک سازمان یا گروه، اختلافات را برای حل آنها رصد کنیم تا به خط قرمز نرسند.
فقیهی با بیان اینکه هنوز برخی ضرورت این قضیه را درک نکرده اند که باید اختلافات را برای مقابله با دشمن کنار بگذارند، اظهار کرد: ما می توانیم با یکسری راهبردهای کلان، این راهبردها را به سیاست های ریزتر یا به ساختارها، سازمان ها و شبکه های مختلف که با یکدیگر هم افزایی داشته باشند، تبدیل کنیم تا بخش هایی از اهداف بزرگ جریان شیعی را پوشش دهیم اما متاسفانه به قدر کافی ضرورت قضیه را درک نکرده ایم و تا جایی که بنده سراغ دارم، کار خوبی در این وسعت صورت نگرفته است؛ البته کارهایی در حال انجام است و موسساتی فعالیت می کنند، اما یک سری خط شکن از حوزه های متولی با امکانات و اعتبارات، لازم است تا مسایل را با طراحی و برنامه ریزی، جلو ببرند لذا ضرورت دارد تا آقایان توجه بیشتری کنند.
او با اشاره به حرکت صعودی جریان تشیع در سال های اخیر یادآور شد: صعود سریع جریان تشیع، یک سری مواجهات وسیعی را در مقابل این جریان قرار داده است که نباید به آنچه تاکنون حرکت کرده، اکتفا کند و باید بداند که با برنامه های وسیع دیگری مواجه خواهد شد. البته ما معتقدیم که حرکت شیعی به عنوان یک حرکت ناب الهی خدشه ناپذیر، روز به روز گسترده می شود و به سمت اهداف و آرمان های خود پیش خواهد رفت.
فقیهی با اشاره به مسوولیت هر فرد شیعه در مقابل جریان تشیع گفت: دو حوزه قدرت و فکر و حوزه اندیشمندان و روشنفکرانی که مسایل و مشکلات جامعه را می بیینند و کاستی ها را نشان می دهند، باید با هم بنشینند و بحث کنند تا برای مشکلات راه حل بیابند. ما در بخش های مختلف باید حرف های زیادی بزنیم یعنی دولت ها، حوزه ها، جریان روحانیت، دانشگاه ها، استادان و لایه های دیگر مردم از طبقات مختلف، هر کدام با توان، فهم و دانش و امکاناتی که دارند، مسوول هستند.
وی افزود: البته یکسری کارهای متفرقه انجام می شود اما اگر این هدف را برای عملی کردن در سازمانی طراحی نکنیم و به سمت اجرایی شدن نرویم، نمی توانیم انتظار داشته باشیم که لایه های مختلف شیعی بتوانند بخش قابل توجهی از وظایف خود را عملیاتی کنند لذا باید یک مجموعه ای باشد تا این مجموعه، این خواست ها و تکالیف را که بر عهده بخش های مختلف است، از آنها بخواهد و گوشزد کند. در آن وقت ما می توانیم اطمینان داشته باشیم که یک درصد قابل قبولی از آنچه باید محقق شود، محقق می شود.
او خاطرنشان کرد: لذا چنین سازمانی باید طراحی شود و عناصری معتقد در آن جمع شوند تا بتوانند این کار را عملیاتی کنند و در عین حال در مقابل انتظارات ما پاسخگو باشند لذا می تواند فردی نباشد که اگر انگیزه اش یا خودش از بین رفت و وارد فضای دیگر شد، این کار متوقف شود.
فقیهی تشکیل سازمانی راهبردی و تحقیقاتی را نیازی استراتژیک برای جریان تشیع دانست و اظهار کرد: تا وقتی چنین سازمانی نباشد، نمی توان انتظار داشت که کارهای کاملی صورت بگیرد. البته کارهایی در حال انجام است، اما کافی نیست. چون بخش های محدود و نهادهای محدودی را درگیر می کند و وظایف محدود و خاصی را در رده هایی تعریف می کند لذا باید در لایه های دیگر این مراکز تعریف شوند و مناسبات خود را دقیق کنند تا کارهای موازی صورت نگیرد.
او افزود: شروع این کار یک ضرورت بسیار جدی برای مناطقی نظیر تهران و بغداد و باکو و بحرین و دیگر کشورهاست تا هم وضعیتمان را رصد کنیم و هم مناسباتمان را با دیگر مذاهب اسلامی تعریف کنیم.
او در پایان با بیان اینکه ما باید از خود تعریفی درست ارائه دهیم تا در مواجهه با تبلیغات فریبنده و غرض آلودی که علیه تشیع صورت می گیرد، محکم بایستیم، گفت: اگر دیر به فکر بیفتیم، ناخواسته خدمتی به جریان راهبردی آمریکا یعنی جریان سلفی کرده ایم.
به گزارش شفقنا، حجت الاسلام والمسلمین فقیهی متولد سال 1341 از شهر مقدس مشهد است که ادبیات عرب و تا بخش هایی از فقه و اصول را در مدرسه ی مرحوم آیت الله موسویان شاگردی کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی فقیهی بخشی از فقه و اصول را هم نزد آیت الله طبسی خوانده و در سال 55 با کمک دوستان خود گروهی را به نام فلق در مشهد راه اندازی می کند. از کارهای این گروه پاره ای اقدامات ضد رژیم شاه و در سال های 56، 57 چاپ و پخش اعلامیه های حضرت امام (ره) و روحانیت مبارز خراسان را در مشهد و دیگر شهرهای خراسان و نیز عمده ی بخش های شرقی کشور بوده است. بعد از پیروزی انقلاب، حجت الاسلام والمسلمین فقیهی با ادامه تحصیل در قم، فقه و اصول را نزد آیت الله میرزا جواد تبریزی و حضرات آیات منتظری، صانعی و فاضل می خواند و در فلسفه و حکمت هم شاگرد آیت الله حسن زاده آملی و سید جلال الدین آشتیانی بوده است. وی هم چنین مدتی، معاون پژوهشی و رییس مرکز مطالعات تحقیقات اسلامی در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بوده است. هم چنین با نظر مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج احمد خمینی دفتر موسسه تنظیم و نشر اثار امام (قدح) در قم برای چاپ آثار امام راحل تاسیس می شود که وی قسمت تحقیق و پژوهش این دفتر را نیز به عهده می گیرد. بعد از آمدن به تهران هم مشغول به کارهای مطبوعاتی در مجله ی نقد و نظر و روزنامه انتخاب می شود. وی در حال حاضر در قم به سر می برد و ضمن تدریس خصوصی، مشغول به انجام کارهای پژوهشی است.
