یادداشت‌اعتمادالسلطنه؛ چهارشنبه ۱۶ دی ۱۲۷۰ / ۱۰۰ نفر در جریان جنبش تنباکو توسط حکومت کشته شدند

پس از انتشار خاطرات روزانه آیت الله هاشمی رفسنجانی، «انتخاب» قصد دارد این بار بخش های گزیده ای از خاطرات دیگر شخصیت های مهم و تاثیرگذار کشور را روزانه، مرور و منتشر کند

به گزارش انتخاب، در خاطرات اعتماد السلطنه در چهارشنبه ۱۶ دی ۱۲۷۰ آمده است:

امروز صبح دارالترجمه رفتم. از آن‌جا به حضور مبارک رفتم. دمِ درِ باغِ آردل امین‌السلطان (وزیر اعظم) را دیدم که به عقب من می‌آمد. خدمت‌شان رسیدم. صورت اعلان مذکور [در پی لغو انحصار توتون و تنباکو در روز قبل از آن، کمپانی رژی به تجاری که توتون و تنباکو به آن فروخته بودند اعلام کرد که می‌توانند محصول خود را پس بگیرند] را به من دادند که تا عصر پانصد نسخه چاپ کرده به ایشان بدهم. در این بین شاه احضارم فرمودند. به حضور رفتم. به من فرمودند که: «کلیتا عمل داخله و خارجه [کمپانی رژی را] موقوف کردیم؛ اما باید خسارتی به کمپانی داد.» عرض کردم: «در قرارنامه و امتیازنامه فقط نوشته شده که دولت ایران باید از کمپانی رعایت کند و حمایت نماید. کدام رعایت و حمایت بالاتر از این‌که صد نفر نفوس محترمه خودتان را کشتید. وزیر آذربایجان امیرنظام و رئیس پست‌خانه و تلگراف‌خانه و امور خارجه آذربایجان را معزول کردید. مجتهد شیراز را جلای وطن دادید. حکم به اخراج میرزا حسن آشتیانی دادید و چه کمک‌های معنوی نفرمودید. با وجود این همه حمایت دیگر دیناری حق مطالبه خسارت ندارند.» بدا به حال من که این عرض من مخالف رای وزیر اعظم [امین‌السلطان] است و البته شنیده است و همان‌طوری که چهار سال است من به واسطه ایرادی که از امتیازنامه بانک گرفتم می‌سوزم، حالا هم به واسطه این عرض انتظار صدمات جسمانی و روحانی از وزیر اعظم و جنود ایشان دارم.