پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
استفاده زیاد از محلول ضدعفونیکنندهی دست ممکن است میکروبها را دور نگه دارد، اما آیا در عین حال بهطور پنهانی در حال آسیب زدن به میکروبیوم طبیعی پوست شماست؟ در ادامه بخوانید تا پاسخ را پیدا کنید.
به گزارش انتخاب و به نقل از وبمد؛ پوست ما فقط یک سپر محافظ نیست، بلکه خانهی تریلیونها میکروارگانیسم کوچک مانند باکتریها، قارچها و ویروسهاست. این موجودات ریز که به آنها «میکروبیوم پوست» گفته میشود، نقش کلیدی در محافظت در برابر عوامل بیماریزا، کنترل التهاب و حفظ سلامت کلی پوست دارند.
زمانی که این تعادل حفظ شود، پوست سالم و قوی باقی میماند؛ اما اگر این تعادل به هم بخورد، میتواند منجر به خشکی، تحریکپذیری، اگزما یا عفونت شود.
تأثیر استفاده بیشازحد از ضدعفونیکننده
محلولهای ضدعفونیکننده، بهویژه انواع الکلی، برای نابود کردن باکتریها به شکل مؤثر و سریع ساخته شدهاند. اما این مواد میان باکتریهای مفید و مضر تفاوتی قائل نمیشوند. استفاده مداوم میتواند باکتریهای مفیدی را که تعادل پوست را حفظ میکنند، از بین ببرد. بر اساس مطالعات، اثرات اصلی شامل موارد زیر است:
• کاهش تنوع میکروبی: نابودی مکرر میکروبهای سطح پوست میتواند در طول زمان تنوع میکروبی را کاهش دهد و این مسئله با مشکلات پوستی متعددی مرتبط است.
• اختلال در سد محافظتی پوست: الکل باعث خشکی پوست میشود و آن را مستعد ترکخوردگی و تحریک میکند؛ این امر ورود راحتتر باکتریهای مضر را ممکن میسازد.
• تغییر در واکنش ایمنی: عدم تعادل میکروبیوم میتواند باعث افزایش التهاب یا بروز واکنشهای حساسیتی شود.
آیا همه ضدعفونیکنندهها یکسان هستند؟
به گفته کارشناسان، نه الزاماً. اگرچه محلولهای الکلی همچنان استاندارد طلایی برای مقابله با ویروسهایی مانند SARS-CoV-2 هستند، اما انواعی که حاوی مرطوبکننده یا روغنهای طبیعی هستند میتوانند برای پوست ملایمتر باشند — هرچند اگر بیشازحد استفاده شوند، همچنان ممکن است بر میکروبیوم اثر بگذارند.
ضدعفونیکنندههایی که حاوی تریکلوزان یا سایر ترکیبات آنتیباکتریال هستند، حتی میتوانند اختلال بیشتری ایجاد کنند و برخی از آنها به دلیل نگرانیهای ایمنی برای مصرف روزانه ممنوع یا محدود شدهاند.
علائم برهم خوردن تعادل میکروبیوم پوست
اگر با این موارد روبهرو هستید، ممکن است نشانهی عدم تعادل میکروبیوم پوستتان باشد:
• خشکی یا احساس کشیدگی مداوم حتی با وجود استفاده از مرطوبکننده
• قرمزی یا التهاب
• افزایش جوش یا حساسیت پوستی
• پوستهپوسته شدن یا لایهبرداری پوست
چگونه میکروبیوم پوست را حفظ کنیم بدون کاهش بهداشت دستها
حفظ تعادل اهمیت دارد. برای مراقبت از میکروبیوم پوست و در عین حال رعایت بهداشت، این نکات را رعایت کنید:
• از ضدعفونیکننده به شکل محدود استفاده کنید: صابون و آب همچنان گزینهی اول هستند، زیرا کمتر باعث اختلال در میکروبیوم میشوند.
• انتخاب محصولات سازگار با پوست: از ضدعفونیکنندههای حاوی نرمکنندههایی مانند گلیسیرین یا آلوئهورا استفاده کنید.
• مرطوبسازی دورهای: رطوبت ازدسترفته را جبران کنید تا سد محافظتی پوست و میکروبیوم تقویت شود.
• پرهیز از ضدعفونی بیشازحد در خانه: پس از فعالیتهای داخل منزل، شستن دستها با صابون ملایم کافی است، مگر اینکه با میکروبها یا سطوح عمومی در تماس بوده باشید.
• تقویت پوست با پروبیوتیکها: شواهد جدید نشان میدهد که پروبیوتیکهای موضعی یا خوراکی میتوانند به سلامت میکروبیوم پوست کمک کنند، هرچند تحقیقات بیشتری لازم است.
جمعبندی
بله، استفاده بیشازحد از ضدعفونیکننده میتواند بر میکروبیوم پوست اثر بگذارد و سلامت و دفاع طبیعی آن را تضعیف کند. اما این به معنای کنار گذاشتن بهداشت دستها نیست. استفاده هوشمندانه و محدود از ضدعفونیکننده، در کنار تقویت اکوسیستم طبیعی پوست، بهترین راهکار است.