قسمت هفتاد خاطرات میلسپو: انگلیسیها امید زیادی به ایران و ایرانیان نبسته بودند؛ بطور قطع و یقین سیاست انگلیس در ایران را می توان «دخالت در امور داخلی یک ملت مستقل» توصیف کرد

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

 

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود‌.

 

 

از آنجایی که انگلیسیها افرادی بسیار مطلع هستند و عادت دارند به مسائل خارجی واقع گرایانه بنگرند امید زیادی به ایران و ایرانیان نبسته بودند. انگلیسیها تجربه ای طولانی و متنوع با این ملت و ملتهای نابالغ دیگر داشتند و می دانستند استقلال برای این ملتها همان مفهومی را ندارد که برای مردم انگلستان یا آمریکا دارد. بنظر آنان رفتار سیاسی با ایرانیان مطابق اصول دیگران بیشتر به ضرر ایرانیان بود و راه عملی برای کمک به چنین ملتی را برای نیل به استقلال واقعی در زمان مناسب یعنی موقعی می دانستند که آمادگی پیدا کند. 

 

بطور قطع و یقین سیاست انگلیس در ایران را می توان «دخالت در امور داخلی یک ملت مستقل» توصیف کرد. بنابراین بعید نیست که انگلیسیها در بعضی موارد مثلاً برای حمایت از مناطق نفت خیز، لوله های نفت، پالایشگاه و تأسیسات به ت بندری جنوب ایران متوسل به دخالت نظامی بشوند. در سراسر جنوب و غرب ایران کنسولها و مأموران سیاسی انگلیس چنان نقشی ایفا می کنند و چنان نفوذی دارند که قاعده خارج از حدود صلاحیت اینگونه مأموران است. آنان خدمات پزشکی ترتیب می‌دهند، اختلافات بین رؤسای عشایر را حل و فصل می‌کنند و در بعضی موارد و بطور غیر رسمی به عنوان قاضی در اختلافات محلی عمل می‌کنند. انگلیسیها هنوز افراد تحت الحمایه خود را دارند. در جنوب رؤسای ایل بختیاری وابستگی شدیدی به انگلستان نشان می دهند. بسیاری از نمایندگان مجلس از جنوب و غرب اقرار به احساسات طرفدار انگلیس خود می‌کنند و معمولاً از توصیه های سفارت انگلیس و اعضای آن پیروی می نمایند. اغلب نخست وزیران در مسائلی که در یک کشور پیشرفته‌تر صرفا داخلی تلقی می‌شود با سفیر انگلیس مشورت می‌کنند. مثلاً هر نخست وزیری توجه دارد که تعدادی وزیر طرفدار انگلیس و نیز تعدادی وزیر طرفدار شوروی را به عضویت کابینه اش درآورد. هیچ دلیلی بدست نیامد که سیدضیاء الدین «آلت فعل» انگلیسیها بوده یا انگلیسیها به او و روزنامه هایش کمک مالی کرده باشند اما احتمال می‌رود آنان به سیدضیاء و سایر ایرانیان توصیه هایی می‌کردند.