پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
مطالعه ی جدید، اختلالهای روانپزشکی بهظاهر متفاوتی مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی ممکن است از بنیانهای ژنتیکی بسیار مشابهی ناشی شوند.
به گزارش انتخاب و به نقل از هلث دی؛ پژوهشگران دریافتهاند که مشکلات سلامت روان را میتوان در قالب پنج دستهی ژنتیکی کلی طبقهبندی کرد؛ دستههایی که هرکدام «معماری ژنتیکی» مشترکی دارند و مسیر بروز بیماری را در افراد هدایت میکنند. نتایج این تحقیق در مجلهی Nature منتشر شده است.
اندرو گروتزینگر، نویسندهی اصلی پژوهش و دانشیار روانشناسی و علوم اعصاب در دانشگاه کلرادو بولدر، در بیانیهای خبری گفت:
«در حال حاضر، ما اختلالهای روانپزشکی را بر اساس آنچه در جلسهی بالینی میبینیم تشخیص میدهیم و بسیاری از بیماران همزمان چند تشخیص مختلف میگیرند. این وضعیت هم درمان را دشوار میکند و هم برای بیماران ناامیدکننده است.»
او افزود:
«یافتههای ما قویترین شواهد تاکنون را ارائه میدهد که نشان میدهد برخی از اختلالهایی که امروز نامهای متفاوتی برایشان گذاشتهایم، در واقع توسط فرآیندهای زیستی یکسانی هدایت میشوند.»
به گفتهی پژوهشگران، این نتایج میتواند توضیح دهد که چرا بیش از نیمی از افراد مبتلا به یک اختلال روانپزشکی در طول زندگی خود به اختلال دوم یا سومی نیز دچار میشوند؛ و حدود ۴۱ درصد آنها معیارهای تشخیصی چهار اختلال یا بیشتر را دارند.
در این مطالعه، دادههای DNA بیش از یک میلیون نفر که به یکی از ۱۴ اختلال روانی تشخیص داده شده بودند بررسی شد و با اطلاعات ژنتیکی پنج میلیون نفر بدون مشکلات سلامت روان مقایسه گردید.
نتایج نشان داد که بخش عمدهی تفاوتهای ژنتیکی میان افراد مبتلا و غیرمبتلا را میتوان به پنج گروه کلی شامل ۲۳۸ واریانت ژنتیکی نسبت داد:
• اختلالهایی با ویژگیهای وسواسی، مانند بیاشتهایی عصبی، اختلال تورت و اختلال وسواس فکری–عملی
• اختلالهای «درونریز» یا درونیشونده مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه
• اختلالهای مصرف مواد
• اختلالهای عصبرشدی مانند اوتیسم و اختلال کمتوجهی/بیشفعالی (ADHD)
• اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی
گروه آخر بهویژه جالب توجه است؛ چرا که حوزهی روانشناسی بهطور سنتی اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی را دو بیماری کاملاً متفاوت در نظر گرفته و پزشکان معمولاً هر دو را همزمان برای یک فرد تشخیص نمیدهند.
با این حال، این مطالعه نشان میدهد که ۷۰ درصد از سیگنال ژنتیکی مرتبط با اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی مشترک است.
گروتزینگر میگوید:
«از نظر ژنتیکی، دیدیم که این دو اختلال بیشتر شبیه هم هستند تا متفاوت.»
نتایج همچنین نشان میدهد که این ژنتیکهای مشترک چگونه ممکن است زیستشناسی بدن را تحت تأثیر قرار دهند و خطر ابتلا به اختلالهای مختلف روانی را افزایش دهند.
برای نمونه، ژنهایی که بر نورونهای تحریکی – سلولهای مغزی مسئول انتقال پیام میان نورونها – اثر میگذارند، در هر دو اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی بیشبیان شدهاند.
همچنین، واریانتهای ژنتیکی مرتبط با الیگودندروسیتها – سلولهای تخصصی که به حفظ و محافظت از «سیمکشی» مغز کمک میکنند – در میان افراد مبتلا به اختلالهای درونیشونده مانند افسردگی و اضطراب شایعتر بودهاند.
دکتر جردن اسمولر، پژوهشگر ارشد این مطالعه و مدیر مرکز روانپزشکی دقیق در مؤسسهی Mass General Brigham در بوستون، میگوید:
«این یافتهها سرنخهای ارزشمندی برای پیشبرد درک ما از بیماریهای روانی و درمان دقیقتر آنها فراهم میکند.»
به گفتهی پژوهشگران، برخی از این عوامل ژنتیکی مشترک ممکن است بر رشد مغز از دوران جنینی اثر بگذارند، در حالی که برخی دیگر تأثیر خود را در بزرگسالی نشان میدهند.
این بینشها میتواند به پزشکان کمک کند تا اختلالهای روانی را دقیقتر تشخیص دهند و زمینهساز توسعهی درمانهای جدید و هدفمندتر شود.
گروتزینگر در پایان میگوید:
«با شناسایی آنچه میان این اختلالها مشترک است، شاید بتوانیم راههایی برای درمان پیدا کنیم که به چهار داروی جداگانه یا چهار نوع مداخلهی رواندرمانی مجزا نیاز نداشته باشد.»