مقامات شوروی تلاش زیادی به عمل آوردند تا از شناسائی هیئت مالی به عنوان نهادی که دارای اختیار و مسئولیت است خودداری کنند. سفارت شوروی برعکس کلیه نمایندگان سیاسی خارجی مقیم تهران ملاقات تشریفاتی را که من از آنها کرده بودم پس نداد. همچنین برخلاف انگلیسیها و امریکائیان، به استثنای یکی از اعضای دون پایه نمایندگی بازرگانی شوروی که روزی برای مذاکره دربارۀ معامله تریاک به دفترم آمد، هرگز هیچ مقام رسمی شوروی در خانه یا اداره از من دیدار نکرد.

یادداشت‌های اسدالله علم: آخر کار فرمودند: مهمانی دیشب چه خبر بود؟ عرض کردم: نخست وزیر مست شده بود، حرکات ناشایست می‌کرد، ولی عرض نکردم چه می‌کرد. عرض کردم: سفیر آمریکا مدتی با من صحبت داشت. تمام تملّق می‌گفت و از اعلیحضرت همایونی تعریف می‌کرد، حتی میگفت خوب است اعلیحضرت همایونی ولیعهد بحرین و پادشاه مسقط و شیخ نشینها را تربیت بفرمایند. فرمودند: تملّق نیست! من قدری خیط شدم.

همانطور که قبلاً اشاره کردم اقتصاد دست در دست سیاست شوروی عمل می‌کرد. در حالیکه انگلیسی‌ها در ایران وحدت آشکاری در درک و اجرای سیاست از خود نشان می دادند، روس‌ها از آنها هم استوارتر و با انضباط تر بودند.

یادداشت‌های اسدالله علم: ساعت ۶ بعد از ظهر ولیعهد بحرین دیدنم آمد. بسیار جوان ورزیده، تحصیل کرده و فهمیده ایست. در [اسند هرست]Sandhurst بوده است. خیلی جوان است. ۲۳ سال دارد. شام هم مهمان او بودم. مهمانی مفصل بود. نخست وزیر ما به صورت خیلی نامطلوبی مست شده بود و حرکات ناشایست میکرد، من جمله اینکه لااقل پنج شش دفعه به سلامتی سفیر آمریکا و خانمش شراب نوشید.

از اکتبر ١٩٤٤ اختلاف بین حزب توده و طرفداران سید ضیاء آشکارتر و شدیدتر شد. سیدضیاء یک بیانیه ضد شوروی انتشار داد. زد و خوردهای خیابانی بین دو طرف صورت گرفت. روزنامه های طرفدار شوروی این فکر را تبلیغ می‌کردند که سیدضیاء مظهر فاشیسم است و هر چه در توان داشتند در تخریب و انهدام فضای سالم احزاب بکار می‌بردند و بجای آن به یک مبارزه طبقاتی آشتی ناپذیر دامن می زدند. همین تبلیغاتچیها با مربوط ساختن حزب توده با روسها و سیدضیاء با انگلیسیها فکر تقسیم ایران به مناطق نفوذ را دوباره زنده کرده و اشاعه می‌دادند.

یادداشت‌های اسدالله علم: سر دنیس رایت سفیر سابق انگلیس و رفیق من به تهران آمده، سفیر فعلی انگلیس [رمز باتوم] Rambotham مرا به شام دعوت کرده بود و التماس زیاد کرده بود که بروم. مشروط به اینکه هیچ‌کس دیگر را دعوت نکند، با این شرط قبول کرده بودم و شاهنشاه هم اجازه فرموده بودند.....

یادداشت‌های اسدالله علم: شاهنشاه فرمودند: به سفیر آلمان بگو مردکه پانصد ملیون مارک را پنج سال است در تهران معطل کرده‌اید که ادوات جنگی بسازیم، حالا به ما میگوئید ۳۷ ماه عقب‌تر از برنامه هستیم؟ تکلیف فرع این پول چه میشود؟

وقتی مسئله امتیاز یا نفعی که به ایران تعلق میگرفت، مطرح بود، روس‌ها معمولاً در کارشان کند می‌شدند. تا جایی که من اطلاع دارم آنها در هیچ یک از موافقتنامه‌هایی که با ایران امضا کردند، حاضر نشدند بپذیرند که اختلافات فیمابین بوسیله یک طرف طرف ثالث بیطرف حل و فصل شود.

یادداشت‌های اسدالله علم: شاهنشاه مرا احضار و فرمودند که به رئیس دانشگاه بگو این چه حرف‌هایی است که در کمیسیون‌ها میزنند؟ کی گفته است باید زمین‌های بایر را غصب کرد؟ به علاوه چرا وزرا را دعوت نکرده‌اند که لااقل حرف‌های خود را بزنند؟ من فوری متوجه شدم که نخست وزیر از انتقاداتی که از دولت به عمل آمده ناراحت است و میخواهد کلک این جلسه را هم مثل حزب مردم بکند. (چون شاهنشاه امر فرموده‌اند دائمی باشد).

آنها از راه ایران توتون حمل می کردند ولی از پرداخت هزینه های ترانزیت خودداری می کردند. بنابراین چنین می نمود که مادام که یک موافقتنامه پایاپای مورد پسندشان منعقد نشود هر کالایی را که دلشان بخواهد وارد کشور خواهند کرد و در بازار سیاه خواهند فروخت. با این وصف ما ناچار بودیم به اطلاعشان برسانیم که طبق قوانین ایران آنها نمی توانند قماش و قند و شکر وارد کنند مگر اینکه به دولت ایران بفروشند. بنابراین مرکز تدارکات خاورمیانه (شعبه تهران) با توصیه امریکائیان به ما اطلاع داد که قند و شکر و قماشهای وارداتی از شوروی ولو اینکه با اعتراض ما در بازار سیاه فروخته شود از سهمیه ایران کسر خواهد شد.

یادداشت‌های اسدالله علم: من که با کیسینجر ملاقات داشتم  او هم می‌گفت با این افکار طرفداری از اسرائیل که در کنگره هست، دولت آمریکا نمیتواند اقدامی بر له اعراب بکند، مگر آن که اسرائیل یک عمل احمقانه بکند و اعراب ولو به طور موقت جریان نفت را قطع کنند. آن وقت دولت آمریکا موفق می شود به اسرائیل فشار بیاورد، یعنی برنامه سادات را دنبال کند. پس سیاست کیسینجر و سادات مالاً یکی است و این کار به طوری که چینیها خبر داده اند تا دو سه ماه دیگر خواهد شد (یعنی حمله مصر به اسرائیل که بالنتیجه اسرائیل) به جان مصر بیفتد.