قسمت هشتاد و هشتم خاطرات میلسپو: در حالی‌ که انگلیسی‌ها در ایران وحدت آشکاری در درک و اجرای سیاست از خود نشان می‌دادند، روس‌ها از آن‌ها هم استوارتر و با انضباط‌تر بودند

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود‌.

همانطور که قبلاً اشاره کردم اقتصاد دست در دست سیاست شوروی عمل می‌کرد. در حالیکه انگلیسی‌ها در ایران وحدت آشکاری در درک و اجرای سیاست از خود نشان می دادند، روس‌ها از آنها هم استوارتر و با انضباط تر بودند. نمایندگی بازرگانی و مقامات نظامی شوروی و نیز تعداد بیشماری از مأموران آنها در زمینه های مختلف هر یک کمکهای خاص خود را به اجرای سیاستی که در مسکو تعیین شده بود، به عمل می آوردند.  

ارتش شوروی در هر دوره و زمانی، ابزار سیاست خارجی آن کشور بوده است. اما طبعاً در زمان جنگ قدرت نظامی شوروی با محدودیتی قابل ملاحظه و به شیوه ای منفی و بازدارنده بکار برده می شد. نمایندگان شوروی در عمل شیوه پنهان کردن همآهنگی موجود را برگزیده و چنین وانمود می کردند که سفارت، سرکنسولگری، نمایندگی بازرگانی و ارتش بکلی جدا از یکدیگر عمل میکنند، در حالیکه بدون شک دولت شوروی یک سیاست مشخص و یکسان را به کلیه این نهادها تحمیل میکرد، ولی امکان دارد در بعضی موارد خاص وسیله هم آهنگی در محل را نداشته و در اینگونه موارد ابتدا به همدیگر و سپس به مسکو مراجعه میکرده اند. بدین سان هم آهنگی روسها برخلاف انگلیسیها اغلب اتلاف وقت و در نظر یک خارجی روندی ناراحت کننده و بی نتیجه بشمار می رفت.