چرا هند با تحریم های ایران همراه شد؟

حدود یک هفته پیش، بزرگترین شرکت نفتی هند که در تملک دولت این کشور است اعلام کرد به سبب مشکلات به وجود آمده بر اثر تحریم بخش انرژی ایران، واردات نفت خود از ایران را قطع خواهد کرد. این امر پرسش هایی را درباره دلیل تغییر رویکرد هند در قبال تحریم های ایران برانگیخته است. نشریه «آتلانتیک» در تحلیلی سه دلیل را برای این موضوع ذکر کرده است.

به گزارش «تابناک»، خبرگزاری رویترز هفته گذشته خبر داد بزرگترین شرکت نفت دولتی هند که بزرگترین خریدار نفت ایران در این کشور نیز به شمار می رود، اعلام کرده به سبب مشکلا ت به وجود آمده در بیمه کشتی های نفتکش ایرانی، خرید خود از ایران را قطع می کند. از آنجا که میزان واردات این شرکت از ایران در سال گذشته بالغ بر پنج میلیون تن بود، تصمیم جدید این شرکت به معنای کاهش یک سوم از خرید نفت هند از ایران است.

در پی انتشار این خبر، بسیاری از تحلیلگران و ناظران این تحلیل را مطرح کردند که شدت تحریم ها علیه ایران به حدی رسیده که حتی کشوری مثل هند که هرگز تمایلی به همراهی با این تحریم ها نداشت، چاره ای جز تن دادن به آن ها نیافته است.

اما نشریه «آتلانتیک» در این زمینه نظر دیگری دارد. آتلانتیک اشاره می کند که در واقع این کاهش خرید، هیچ ربطی به تحریم هایی ندارد که احیاناً به طور مستقیم هند را هدف قرار داده باشد. درست بر عکس، هند جزء معدود کشورهایی است که مشمول معافیت های تحریمی ایالات متحده شده و این معافیت تاکنون چندین بار نیز تمدید شده است.

با این حال، حتی پیش از اعلام این خبر جدید در هفته گذشته و در فاصله ماه مارس سال 2012 تاکنون، میزان واردات نفت هند از ایران 22 درصد کاهش یافته بود.

به این ترتیب، آتلانتیک معتقد است هند دلایل دیگری برای همراه شدن با تحریم ها دارد که بیش از هر چیز به منافع خود این کشور ارتباط می یابد. این نشریه سه دلیل عمده را در این زمینه مطرح می کند:

نخست، هند که جمعیت شیعه مذهب گسترده ای را در خود جای داده و گفته می شود از این نظر مقام سوم را در جهان داراست، نگران است که با هسته ای شدن ایران و تشدید منازعات میان ایران شیعه و همسایگان سنی این کشور، تنش های منطقه خاورمیانه به درون هند سرایت پیدا کند.

علاوه بر این، هند نگران است که دستیابی احتمالی ایران به سلاح هسته ای، نوعی «اثر دومینویی» به همراه داشته باشد و با وارد شدن همسایگان ایران به مسابقه تسلیحاتی، به ناامنی در منطقه دامن زده و به طور ناخواسته هند را نیز درگیر کند.

اما دومین عاملی که هند را به همراهی با تحریم های ایران سوق داده این است که این تحریم ها با کنار زدن دیگر خریداران بالقوه نفت ایران، قدرت چانه زنی بیشتری را در مقابل ایران در اختیار هند قرار می دهد. بر این اساس، هند از تحریم ها به عنوان یک ابزار استفاده می کند و ممکن است سال آینده به ایران اعلام کند در صورت عدم کاهش قیمت نفت، خرید خود از ایران را باز هم کاهش خواهد داد.

اما در نهایت، عامل سومی که در این زمینه نقش آفرین است، به نحوه تأثیرگذاری تحریم ها بر پرداخت هزینه فروش نفت ایران مربوط می شود. تحریم های ایالات متحده، بازگشت ارز حاصل از فروش نفت به داخل ایران را تقریباً غیرممکن ساخته است. به همین دلیل، در حال حاضر هزینه فروش نفت ایران به هند، به جای دلار از سوی دولت هند به روپیه پرداخت شده و در یک حساب بانکی متعلق به ایران نگهداری می شود.

اما دولت هند چندان از این موضوع راضی نیست؛ زیرا از اینکه یک دولت خارجی در داخل هند و در قالب یک حساب بانکی، مبالغ عظیمی روپیه در اختیار داشته باشد، نگران است.

به این ترتیب، تحریم هایی که به تازگی (روز 6 فوریه) علیه ایران به تصویب رسیده، عملاً می تواند به هند سود برساند. بر اساس این تحریم ها، ایران ناچار خواهد بود تنها در قالب قراردادهای پایاپی نفت خود را به فروش برساند و در حقیقت، بدون نگه داشتن وجه خارجی، از آن تنها برای خرید کالا در کشور مقابل استفاده کند. این عامل ضمن برطرف کردن نگرانی هند، در عمل بازار مصرفی را نیز برای کالاهای این کشور ایجاد می کند.

آتلانتیک نتیجه می گیرد که مجموع این سه عامل در کنار هم، این انگیزه را برای هند ایجاد کرده تا همراهی بیشتری با تحریم های غرب علیه ایران از خود نشان دهد.