آیا هالویین برادر غربی چهارشنبه سوری است؟

خبر: مراسم جشن هالویین که در کشورهایی اروپای آمریکا و هم اکنو ن تقریبا در بسیاری از کشورهای دنیا برگزار می شود جشنی است که به طور کامل با چهارشنبه سوری ما ایرانیان همانند است.

آخرین روز ماه اکتبر (نهم آبان ماه) زمان برگزاری این جشن در کشورهای اروپایی و آمریکایی است که به نام هالووین (Halloween) یعنی روز همه مقدسین معروف است.

این جشن نه تنها در ظاهر بیرونی خود اعم از آتشبازی و غیره شبیه است بلکه در باطن نیز با اهدافی هماننند شکل گرفته است
همانندی های ظاهری در این شب بسیاری از افراد در این شب لباس‌های عجیب و غیرمرسوم می‌پوشند و کودکان برای جمع‌آوری نبات و آجیل به در خانه دیگران می‌روند. که یاداور رسم قاشق زنی است در کشورهای اسکاندیناوی در این روز آتش می افروزند و دور آن نشسته آرزو می کنند.

ترقه بازی ترساندن یکدیگر از رسوم مشترک هردو جشن است ضمن آنکه اغذیه مخصوص آن شب که نزد اقوام مختلف فرق دارد نیز در این شب خورده می شود.

بعد از هر دوی این جشنها عید اصلی فرا می رسد که در ایران نوروز و در کشورهای مسیحی عید میلاد مسیح است.

پوشیدن لباس‌هایی از پوست سر حیوانات، پیشگویی توسط کشیشان، خوردن سیب که سمبل پومانا (خدای میوه و درخت) بود و بردن باقی مانده‌های آتش و خاکستر به بام خانه‌ها که همگی بیانگر شباهت های زیاد با چهارشنبه سوری و یا حتی شب یلداست.

 

خاستگاه هالووین وهمانندی های معنوی
چهارشنبه سوری به اعتقاد ایرانیان باستان شبی است که ارواح مردگان به خانه های خود سر می زنند و روشن کردن آتش به این منظور بوده است که ارواح راه خانه خود را پیدا کنند.

جشن هالووین که از دوهزار سال قبل تاکنون میان غربیان برگزار می‌شود، بیان کننده اعتقاد پیشینیان آنان به جهان آخرت است.

بنیانگذاران این جشن قوم سلتی بودند که سال‌ها پیش از میلاد مسیح در ایرلند و شمال فرانسه زندگی می‌کردند. به روایت این قوم آغاز سال میلادی اول نوامبر است و با این اعتقاد آخرین شب سال یعنی سی و یکم اکتبر را زمان یادآوری از ارواح درگذشتگان قرار دادند و به این ترتیب جشنی برپا می‌کردند، همگی دور هم جمع می‌شدند، آتش می‌افروختند، قربانی می‌کردند و هر کس هر غذایی داشت با دیگران قسمت می‌کرد و همگی بر سر یک سفره می‌نشستند چراکه بر این باور بودند که در این شب راه میان دو جهان باز می‌شود و ارواح درگذشتگان‌شان نیز در این جمع حاضر می‌شوند و ارتزاق می‌کنند؛ پس کسانی که با سخاوت بیشتری در این جشن شرکت می‌کردند مورد شفاعت درگذشتگان نزد خداوند قرار گرفته و تا پایان آن سال از گزند بدی‌ها و بلاها در امان می‌ماندند.

نام این جشن سوون بود.


هالوین و تغییرات مسیحی
همانطور که ورود اسلام در ایران بر جشنهایی چون نوروز و چهارشنبه سوری تاثیر گذاشت ورود مسیحیت به ارو پا نیز توسط رومی ها بر این جشن تاثیر گذاشت.

پس از گذشت سالیان دراز و با حمله رومی‌ها به مناطقی مانند اسکاتلند، انگلیس و ایرلند، آیین هالووین دچار تغییراتی شد که ورود مسیحیان کریستین به این سرزمین و اختلاط عقاید آنها به یکدیگر در این تغییرات بی‌تأثیر نبود تا آنجا که کم‌کم «شب همه مقدسین» دیگر تنها متعلق به ارواح پاک نبود بلکه شیاطین و ارواح خبیثه را نیز در این جشن حاضر می‌دانستند. از این رو برخی از مردم در جشن هالووین لباس‌های عجیب و ترسناک می‌پوشیدند تا در برابر ارواح گناهکار ایستادگی کنند و به شکلی نمادین آنها را ترسانده و از میان خود برانند.

رفته رفته با شکل گیری زندگی شهری، کشاورزان تنها قشری شدند که مصرانه این جشن را برگزار می‌کردند و برای آن به در خانه‌ها می‌رفتند و طلب غذا و خوراک برای پذیرایی در جشن می‌کردند.

در همین دوران موضوع تریت (رفتار نیک: treat) و تریک (حیله و نیرنگ: trick) پیش آمد، به این صورت که اگر کسی سخاوت به خرج می‌داد و چیزهای بیشتری به هالووین اهدا می‌کرد برای او یک کار نیک انجام می‌دادند و هر کس کالا یا خوراک قابل توجهی نمی‌داد او را به سخره و بازی می‌گرفتند.

اوایل سده 19 بسیاری از ایرلندی‌ها به آمریکا مهاجرت کردند و به این ترتیب بسیاری از آیین‌ها و اعتقاداتشان بار دیگر دچار تغییر و تحول شد به عنوان مثال آمریکایی‌ها حضور شیاطین و ارواح گناهکار در هالووین را بیشتر مورد استقبال قرار دادند و بیشتر سمبل‌هایی که برای آن در نظر گرفتند ترسناک و خشن بود تا آنجا که شرارت و شیطنت در این شب کاملاً عادی و معمولی به نظر می‌رسید.

گاه پیش می‌آمد که راه مردم را می‌بستند، به در خانه‌ها سبزی و میوه پرتاب می‌کردند، با سنگ و کلوخ دودکش خانه‌ها را مسدود می‌کردند و دیگران را مورد آزار و اذیت قرار می‌دادند با این عنوان که این اتفاقات ناشی از حضور ارواح موذی و شیاطین است و آنها هستند که مرم را «تحریک» می‌کنند.

این اعمال باعث شد برگزاری هالووین در آمریکا برای مدتی متوقف و مسکوت بماند و پس از آن برای اولین بار به طور رسمی در سال 1920 به شکلی متعادل در آمریکا، هالووین جشن گرفته و به عنوان یک روز مذهبی شناخته شد. هر چند که باز هم این مراسم با آنچه در ذهن و نیت پدیدآورندگان قدیمی آن بود بسیار متفاوت برگزار شد.

به هر حال بین هالووین و چهارشنبه سوری شباهتهای فراوانی هست که از مراوده فرهنگی اقوام ژرمن در شمال اروپا و سلتی در مرکز اروپا و جزیره بریتانیا منجر شده است. شاید ریشه همه این مراسم به یک اعتقاد آریایی بر می گردد که در سالیان بسیار دور در سه شاخه بزرگ به هند ایران و اروپا مهاجرت کرده و رسوم مشترکی را پدید آورده اند که در تعامل با شرایط مذهبی و اجتماعی متفاوت در هند و ایران و اروپا به اشکال متفاوتی جلوه گر شده است .