خودروها را میتوان بر حسب کاربرد، شکل و ظاهر و البته ابعاد آنها طبقه بندی کرد که منظور از کاربرد، شخصی، تجاری یا باری بودن آنهاست.
اگر بخواهیم به بررسی خودروها براساس اندازه و کاربرد بپردازیم؛ باید به فهرست بلندی از انواع مختلف آنها اشاره کنیم، اما قبل از آن باید یادآور شویم که اتومبیلها از این منظر در دو استاندارد مختلف آمریکایی و اروپایی طبقهبندی میشوند که تقسیمبندی آمریکایی صرفا از کلمات توصیفی مثل کوچک، جمع وجور یا بزرگ در هر فرم خودرو استفاده میکند؛ ولی در استاندارد اروپایی با نامگذاری کلاس های مختلف به صورت A،B و... روبه رو هستیم.
خودروسازان معمولا سعی می کنند در همه کلاسها خودرویی برای مشتریهای خود داشته باشند تا به نیازهای متنوع علاقه مندان به برند خود پاسخ مناسبی داده باشند و به این وسیله به عنصر مهم بقا در یک محیط تجاری رقابتی یعنی وفاداری دست یابند.
علاوه بر این، دانستن درباره کلاس بندی خودروها برای ما خریداران هم خیلی مفید است؛ به طوری که آشنایی با کلاس های مختلف و برقراری تناسب بین نیازهایمان و ویژگی های هر مدل می تواند در انتخاب ماشین دلخواه و مناسب کمک فراوانی کند.
سدان ها
سدان یا سالون را می توان متداول ترین طرح بدنه اتومبیل به حساب آورد. خودروهای سواری صندوق داری که دو ردیف صندلی دارند و فضای کافی برای سرنشینان عقب خودرو ارائه می دهند و می توانند دو یا چهار در باشند.
انواع مختلف سدان ها عموما از تقسیم بندی «خودروهای خانوادگی کوچک» یا طبق استاندارد اروپا «کلاسC » ها حضور پررنگی دارند.
این گروه از خودروها اندازه متوسطی دارند و همان طور که از نامشان پیداست، مناسب استفاده یک خانواده هستند.
آنها را باید یک جورهایی بزرگ ترین ماشین های کوچک به حساب آورد. پرفروش ترین خودروهای دنیا در این طبقه جا می گیرند. «مزدا 3»، «هیوندای آوانته»، «رنو مگان» و «تویوتا کرولا» خودروهای خانوادگی کوچک هستند.
نمونه ای دیگرخودروهای خانوادگی، «خودروهای خانوادگی بزرگ» و «بزرگ نیمه لوکس» هستند که در کلاس D استاندارد اروپا قرار دارند و البته جادارتر و قدرتمندتر از ماشین های کلاس C هستند.
این دسته از خودروها فضای رقابت مناسبی برای برندهای لوکسی همچون «مرسدس بنز» و «ب ام و» با مدل های موفق «مرسدس C کلاس» و «ب ام و سری3» مهیا ساخته اند البته خودروسازان شرقی نیز از بازار مناسب این گروه از سدان ها غافل نبوده اند و به عنوان مثال خودروهای موفق «تویوتا کمری» و «هیوندای سوناتا» را در این کلاس ارائه کرده اند.
جالب است بدانید دو خودروی «پژو 405» و «سیتروئن زانتیا»، بدون در نظر گرفتن زمان تولید سطح جهانی آنها که به دهه 1980 میلادی بازمی گردد نیز در این کلاس جا می گیرند.
دسته دیگر از سدان ها، «خودروهای لوکس متوسط» و «لوکس بزرگ» هستند که در کلاس یا طبقه بندیE اروپا قرار می گیرند.
این کلاس خودروها در دهه 1960 میلادی و برای طبقه متخصصان موفق و مدیران میانی طراحی و معرفی شد و عموما به تجهیزات بیشتری نسبت به خودروهای کلاس D مجهز است.
«نیسان ماکسیما» یک خودروی لوکس متوسط است؛ ولی در همین کلاس E خودروهای لوکس بزرگی با امکانات فوق العاده قرار دارند. سدان هایی مثل «مرسدس بنز E کلاس»، «ب ام و سری 5» یا «هیوندای جنسیس».
اما دسته ای دیگر از سدان ها در گروه «خودروهای لوکس» یا کلاس F جا می گیرند. این سدان ها بزرگ ترین و البته گران ترین سواری های شخصی هستند و موتورهایی قوی با عملکرد بالا دارند.
خودروهایی همچون «لکسوس LS»، «مرسدس بنز کلاس S» و «ب ام و سری 7» جزو این دسته هستند.
کوپه ها هم گونه های اسپرت سدان ها هستند که درهایشان معمولا از چهار به دو تقلیل یافته و عموما قسمت صندلی عقب در آنها از فضای کمی برخودار است.
نسبت توان موتور به وزن در این خودروها بالاست و همین ویژگی شتاب و قدرت مانور بی نظیری را برایشان به همراه آورده است.
در اینجا بد نیست به لیموزین های گرانقیمت هم اشاره کنیم. خودروهای مخصوص تشریفات و کشیده که سازندگان آنها با بیشتر ساختن فاصله بین دو محور سدان ها امکانات ویژه و عمدتا سفارشی برای سرنشینان عقب فراهم می آورند.
هاچ بک ها
شاید ساده ترین راه توصیف کلاس خودروهای هاچ بک این باشد که بدانیم خودرویی مثل «پژو 206» یک هاچ بک است.
هاچ بک ها سه یا پنج در هستند. صندوق عقبی در آنها وجود ندارد و از در پشتی آنها برای دسترسی به فضای کوچک بار یا داخل کابین استفاده می شود.
یک برند خودرو ممکن است بر پایه یک پلت فرم مشترک به صورت سدان، واگن استیشن و هاچ بک عرضه شود.
مثلا «تویوتا یاریس» هم به صورت سدان و هم هاچ بک عرضه می شود یا «پژو 206» نیز پس از سال ها حضور در کشورمان به صورت هاچ بک، چند سال است به صورت سدان هم عرضه می شود.
هاچ بک ها از جنبه اندازه و کارکرد عضو اصلی «گروه خودروهای شهری کوچک» یا کلاس B اروپا هستند. (خودروی پراید نیز در این دسته جای می گیرد) ماشین هایی برای تردد در شهر که به اندازه خودروهای کلاس (A خودروهای شهری بسیار کوچک) همچون اسمارت و فیات 500 کوچک نیستند و قابلیت تردد در خارج از شهر را نیز دارند.
هاچ بک ها حتی در کلاس C هم که همان گونه که اشاره شد «خودروهای خانوادگی کوچک» هستند حضوری چشمگیر دارند؛ به طوری که هاچ بکی مثل «فولکس واگن گلف» پرفروش ترین خودرو این کلاس بشدت رقابتی است.
جا دارد در اینجا به لیفت بک ها هم اشاره کنیم. سواری هایی که فرمی بین سدان و هاچ بک دارند؛ یعنی مثل سدان ها یک صندوق عقب دارند، ولی در آنها همانند هاچ بک ها همراه با شیشه عقب باز می شود.
«سیتروئن زانتیا» یک سواری لیفت بک به شمار می آید. فست بک هم گونه خاصی از سواری هاست که در آن سقف با شیبی ملایم و پیوسته به سمت عقب خودرو پایین می آید.
در این صورت سقف و صندوق عقب یکپارچه به نظر می رسند و دو جزء متمایز نیستند. در دهه 1930 میلادی یعنی چند دهه قبل تر از معرفی طرح بدنه هاچ بک اولین خودروهایی که برای بهینه کردن ویژگی های آیرودینامیکی شبیه قطره اشک بودند، ساخته شدند و ما امروز چنین طرح هایی را در اتومبیل هایی مثل «مرسدس بنز CLS» شاهد هستیم.
اس یو وی ها
SUVها یا همان شاسی بلندها خودروهایی هستند که شبیه به استیشن واگن ها، ستون عقب چهارم دارند و معمولا دو یا سه ردیف صندلی و یک فضای بار در قسمت آخر خود دارند.
سیستم تعلیق، توان موتور بالا و ارتفاع شاسی این قبیل خودروها مناسب برای رانندگی در خارج از جاده و مناطق ناهموار است و معمولا دو دیفرانسیل یا به اصطلاح 4WD هستند.
اس یو وی ها براساس استاندارد دسته بندی اروپا در کلاس J قرار دارند، ولی در استاندارد آمریکایی به چهار دسته اس یو وی های کوچک، جمع و جور، متوسط و بزرگ تقسیم می شوند.
«اس یو وی های کوچک» شاسی بلندهای کوچکی هستند که روی پلت فرم خودروهای کلاس C ساخته شده اند. ماشین های جیپ آشنایی که تا چندی پیش زیاد در خیابان ها می دیدیم (جیپ رانگلر) یک مینی اس یو وی معروف و شناخته شده است.
«اس یو وی های جمع و جور یا کامپکت» از پرفروش ترین انواع این کلاس از ماشین ها هستند؛ چراکه بیشتر به درد استفاده در شهر ها می خورند.
این خودروها عموما روی پلت فرم خودروهای کلاس D و البته C ساخته می شوند. «سوزوکی گرند ویتارا»، «کیا اسپورتیج» و «مرسدس بنزGLK » نمونه های شناخته شده اس یو وی های جمع و جور هستند.
«اس یو وی های متوسط» هم نسبتا بزرگ هستند و قابلیت های خارج جاده یا بیابانی آنها بیشتر است.
خودروهایی که معمولا روی پلت فرم کلاس هایE و D ساخته می شوند. از بین انواع این شاسی بلندهای خوش استیل می توان به « تویوتا پرادو»، «مرسدس بنز کلاس M»، «لکسوس RX » و «هیوندای سانتافه» اشاره کرد.
«اس یو وی های بزرگ یا فول سایز» نیز اصولا برای استفاده در بیابان ها و عبور از انواع و اقسام ناهمواری ها ساخته شده اند.
«تویوتا لندکروزر»، «کیا موهاوی» و «جمس یوکان» در این کلاس از اس یو وی ها جای می گیرند.
بد نیست در اینجا به کراس اوورها یا CUV ها هم اشاره ای کنیم. در بالا به اس یو وی های جمع و جوری مثل «کیا اسپورتیج» اشاره کردیم. اینچنین شاسی بلندهایی یک کراس اوور هستند.
ماشین هایی که طراحان و سازندگان آنها لذت رانندگی یک شاسی بلند و البته ویژگی های حرکتی گریز ناپذیر آن همچون نقطه ثقل بالا و دو دیفرانسیل بودن را با ویژگی های یک سواری جمع و جور مثل پلت فرم یکسان، مصرف سوخت پایین به علت استفاده از موتور کوچک تر و فرمان پذیری یک سدان ترکیب کرده اند تا بتوانند به تقاضای بخش بزرگی از بازار، پاسخ راضی کننده ای داده باشند.
ام.پی. وی ها
خودروهای چندمنظوره یا مینی ون ها برای استفاده بیشتری از فضای کابین برای حمل مسافر یا بار طراحی شده اند. ماشین هایی که انعطاف پذیری بالایی در چیدمان و تعداد صندلی های درون کابین و حجم بار قابل حمل دارند. ام پی وی ها عمدتا دماغه دار هستند و با توجه به گستردگی کاربرد آنها این روزها پرطرفدار هم شده اند.
ام پی وی ها جزو کلاس M استاندارد اروپا به حساب می آیند. ام پی وی های کوچک خودروهای چند منظوره یا همان ون های خیلی کوچکی هستند که معمولا روی پلت فرم خودروهای کلاس B ساخته می شوند. این گروه از ون ها در سال های آغازین قرن بیست و یکم معرفی شدند.
«سیتروئن C3 پیکاسو»، «نیسان نوت» و «فیات آیدئا» مینی ام پی وی هستند.دسته دیگر ام پی وی ها، مینی ون های جمع و جور هستند.
معمولا سخت است که تفاوتی بین ام پی وی های کوچک و جمع و جور قائل شویم. این خانواده از ون ها روی پلت فرم یک خودروی خانوادگی کوچک (کلاس C) ساخته می شوند. «مرسدس بنز B کلاس» جزو این طبقه بندی قرار می گیرد.
ام پی وی های بزرگ هم ون های بزرگ و جاداری هستند که روی پلت فرم خودروهای خانوادگی بزرگ (کلاس D) ساخته می شوند.
«کیا کارنیوال» نمونه ای از بزرگ ترین گونه ام پی وی هاست.