فتح خرمشهر و الگو سازي امام خميني (ره)

روز سوم خرداد ماه، سالگرد حماسه آزادي و فتح خرمشهر، پس از حدود19 ماه اشغال آن به دست نظاميان رژيم بعثي صدام است.

اين روز بزرگ، يك خاطره به يادماندني تاريخي است كه به يك ذهنيت مستمر در حافظه تاريخي ملت ايران بدل شده است. فتح خرمشهر، موجب هيجان عظيم و به وجودآمدن احساسات و عواطف پاك در ميان ملت ايران شد و دل‌هاي همه ايرانيان و مسلمانان جهان را به يكديگر نزديك كرد و يك نوع وحدت عملي و همدلي را در بين اقشار مختلف ملت ايران برانگيخت. از سوي ديگر، اين فتح بزرگ، موجب سرشكستگي رژيم صدام حسين و نيز تلخكامي حاميان قدرتمند وي شد.

صدام و نظاميان بعثي، همه همت، توان و تدبير خود را براي حفظ خرمشهر و ادامه اشغال آن‌ به كار گرفتند و اين شهر قشنگ را با آرايش نظامي و عمليات مهندسي به زعم خود به يك دژ نفوذ ناپذير و غيرقابل تصرف تبديل كرده بودند. آنان با كشيدن حصارهاي دفاعي متعدد به دور اين شهر و احداث خاكريزهاي دفاعي گسترده، با تخريب خانه‌هاي مردم و نيز ايجاد استحكامات گسترده، كه با تعبيه ميدان‌هاي مين و چيدن سيم خاردارهاي زيادي به دور آنان صورت گرفته بود، از پدافند قطعي خود براي حفظ اين شهر مطمئن شده و حتي فكر مقابله با عمليات احتمالي هوابرد و هلي‌بُرن از سوي نيروهاي ايراني را نيز كرده بودند و هرجا فضا و زمين مساعدي براي فرود آمدن نيروها از هوا بود، آن ناحيه را با كاشتن عمودي تيرآهن‌هاي متعدد، براي اقدام نظامي از آسمان، ناممكن ساخته بودند. فتح خرمشهر، يكي از نتايج بزرگ عمليات بيت‌المقدس بود، ولي تنها دستاورد آن نبود.

در اين نبرد كه يكي از مهم‌ترين و گسترده‌ترين عمليات‌ها در دوران جنگ تحميلي است، حدود 5400 كيلومترمربع از خاك كشور كه در جنوب استان خوزستان به اشغال صداميان درآمده بود، آزاد شد. اين وسعت، چندين برابر مساحت برخي از كشورهاي همجوار ايران مثل بحرين است كه دشمن در آن با حداكثر توان نظامي خود؛ يعني با شش لشكر شامل سه لشكر زرهي، يك لشكر مكانيزه و دو لشكر پياده و 10 تيپ مستقل، پدافند مي‌كرد. دشمن در آرايش و گسترش يگان‌هاي خود در اين منطقه عملياتي، با استفاده از 1400 دستگاه تانك، 1200 دستگاه نفربر زرهي و بيش از 500 عراده توپخانه صحرايي و پدافند هوايي و حدود 80 هزار نفر نيروي نظامي، اين ناحيه بزرگ را در كنترل خود داشت. اما چگونه اين منطقه وسيع از دست نيروهاي دشمن خارج شد؟ چه اتفاقي در بين نيروهاي ايراني افتاد كه آنان توانستند ظرف يك‌سال و اندي، همه سرزمين‌هاي تحت اشغال دشمن را آزاد و عملياتي به بزرگي نبرد بيت‌المقدس را طراحي و اجرا كنند؟ آيا بر تعداد و تنوع تسليحات و تجهيزات آنان افزوده شد؟ آيا كشوري به آنان كمك نظامي كرد؟ آيا حاميان صدام، دست از حمايت رژيم بعثي برداشتند؟

آيا تحريم تسليحاتي ايران شكسته شد؟ و آيا امريكا، شوروي و اروپا، از حمايت گسترده تسليحاتي و واگذاري اطلاعاتي نظامي به صدام دست كشيدند؟پاسخ همه اين پرسش‌ها منفي است، ولي آنچه واقعيت دارد، اين است كه توان رزمي رزمندگان اسلام، گسترش عظيمي پيدا كرد. براي درك اين موضوع، بايد به تحول فكري و فرهنگي عظيمي كه حضرت امام خميني (ره)، با آغاز جنگ از سوي صدام، در بين مردم ايران ايجاد كردند انديشيد كه حاصل آن را در فتح خرمشهر مي‌توان ديد.

امام خميني‌ (ره)، در جريان تهاجم صدام به ايران، اقدامات اساسي زير را براي برخورد با دشمن انجام داد و ذهن مردم ايران را در اين زمينه متحول ساختند:

1- ترس از جنگ و نگراني از حمله نظامي دشمن را، با سخنان خود از دل مردم ايران بيرون راندند.

2- دفاع را بر همه مردان و زنان به عنوان واجب كفايي اعلام كرده و ميدان جنگ را در اختيار همه مردم ايران گذاشتند و به مصداق آيه: «اُذِن لِلذين يقاتِلون بِأنهُم ظُلِموا و اِن‌الله علي نصرِهِم لقدير الذين اُخرِجوا مِن ديارِهِم بِغيرِ حق اِلا أن يقولوا ربُّنا‌الله» (سوره حج، آيات 39 و 40).

يعني به رزمندگان اسلام اجازه جنگ با دشمنان داده شد زيرا آنها تحت ظلم واقع شدند و خداوند بر ياري آنها قادر است، كساني كه به ناحق از خانه‌هايشان آواره شدند به خاطر آنكه مي‌گفتند پروردگار ما‌الله است.

بدين ترتيب، توان رزمي ايران به يك‌باره افزايش يافت و مشاركت آحاد مردم در دفاع از كشور رخ داد.

3- به همه رزمندگان اعلام كرد كه «شما مي‌توانيد»، تنها «نصرت كنيد خدا را، تا نصرت كند شما را» و خدا مجاهدان راهش را بر قاعدين برتري بخشيده است؛

«فضل‌الله المُجاهِدين علي القاعِدين اجراً عظيما».

4- او اعلام كرد كه شما پيروزيد، حتي اگر كشته شويد، زيرا به فوز عظيم شهادت مي‌رسيد «و ما بنا اِلا اِحدي الحُسنيين.»

5- او از حضور همه استعدادها و همه اقشار مردم، بدون هيچ محدوديتي از نظر جسمي، سني، تحصيلاتي، قومي و. . . در جبهه‌هاي جنگ استقبال كرد و راه ورود «نيروهاي داوطلب» را كه «بسيجي» خوانده مي‌شدند، براي مقابله با دشمن به جبهه‌ها باز كرد، براي همين بود كه نسل جديدي از فداكاران و سرداران بزرگ وارد عرصه دفاع شدند و كار طرح‌ريزي نبردها و انجام عمليات‌ها را بر عهده گرفتند؛ سرداراني مانند شهيدان حسين خرازي، حسن باقري، مهدي باكري، صياد شيرازي، منفرد نياكي، احمد متوسليان، احمد كاظمي، محمود شهبازي و صدها شهيد گمنام و بزرگ ديگر. درواقع، امام خميني به خوبي نقطه آغاز حركت براي ايستادن در مقابل دشمن را «شخصيت‌سازي فرهنگي جامعه» تشخيص دادند و با انتقال آموزه‌هاي اسلام در اين زمينه به عنوان سير اساسي تحول در جبهه‌هاي نبرد گام بلندي را برداشته و دست به يك تحول عظيم فرهنگي در بين مردم زدند. ايشان با تحميل جنگ از سوي دشمن، اين حادثه را به عنوان فرصتي براي آشنايي مردم با فرهنگ دفاعي اسلام تلقي كردند و ديدگاه‌هاي زيباي اسلام را در اين زمينه به طور مرتب براي آحاد مردم بيان داشتند. اقدام ديگري كه ايشان انجام دادند، اين بود كه با بيان نكات فوق، تحولي را در فرهنگ خانواده‌هاي ايراني به وجود آوردند، به گونه‌يي كه آنان با فرستادن فرزندان خود به جبهه‌هاي جنگ، در جامعه ‌شأن والايي مي‌يافتند و به اعزام فرزندان‌شان براي مقابله با دشمن افتخار مي‌كردند. پدران و مادران ايراني، خود مشوقان فرزندان خويش براي حضور در جبهه‌هاي نبرد حق عليه باطل شدند و اين يك تحول عظيم روحي و فرهنگي بود. امام خميني به گونه‌يي سخن مي‌گفتند و رفتار مي‌كردند كه جوانان ايراني، عاشق محيط جبهه‌ها مي‌شدند و كوچك‌ترها كه به دليل كمي سن، در جبهه‌ها پذيرفته نمي‌شدند، ناراحت مي‌شدند وگريه مي‌كردند. علاوه بر اين‌ها، رهبر كبير انقلاب اسلامي، دست به يك «الگوسازي» موفق زدند. ايشان نوجوان رزمنده‌يي را كه در زمان تلاش دشمن براي اشغال خرمشهر، دست به يك فداكاري بزرگ زده بود‌، الگوي همه جوانان و ايرانيان معرفي كردند و فرمودند: «رهبر ما آن طفل دوازده ساله‌يي است كه با قلب كوچك خود كه ارزشش از صدها زبان و قلم ما بزرگ‌تر است، با نارنجك خود را زير تانك دشمن انداخت و آن را منهدم كرد و خود نيز شربت شهادت نوشيد.» (صحيفه امام، ج14، ص73). ايشان با معرفي اين الگوي ماندگار، عملا به مردم نشان دادند كه اسلام و جامعه اسلامي در عمل از چه افراد و شخصيت‌هايي استقبال مي‌كند و به چه انسان‌هايي ارج مي‌نهد. ايشان از خود گذشتن، فدا كردن جان و في‌سبيل‌الله حركت كردن را الگوي مناسب انسان‌ها معرفي كردند و قهرماني را در تسلط انسان‌ها بر خويشتن دانستند. براي همين بود كه ايشان آن شهيد نوجوان را به عنوان يك الگوي «محبوب» و «مطلوب» به جامعه و مردم معرفي كردند. بنابراين، تحول عظيم فرهنگي كه امام امت آفريدند موجب شد كه فداكارترين قشر جامعه در صحنه جنگ با دشمن حضور يابند و حماسه‌هاي بزرگ از جمله فتح خرمشهر را بيافرينند. درواقع فتح خرمشهر حاصل تركيبي از طرح‌ريزي و برنامه‌ريزي‌هاي درست، ابتكارات خوب و حضور انسان‌هاي والايي بود كه حاضر بودند در راه خداوند جان خود را بر دست گرفته و با معبود خود معامله كنند. اكنون، سال‌هاست كه جنگ تحميلي پايان يافته است، ولي خاطره دفاع مقدس به عنوان پايگاه هويت ملي، همچنان پابرجاست. به همين دليل فتح خرمشهر، تنها فتح يك سرزمين با ارزش نيست، بلكه فتح ارزش‌هايي است كه اسلام با كلام امام خميني در بين ايرانيان آفريد. سالگرد اين عمليات غرورآفرين و شگفت‌انگيز بر همه ظلم‌ستيزان مبارك باد.