ایران برای صادرات برق به سوریه و لبنان از طریق عراق حدود دو سال است که تلاش می‌کند راه را هموار کند اما با توجه به درخواست سوریه و عراق برای دریافت برق بیشتر، بهانه‌های جدیدی از سوی سوریه و عراق برای همکاری مطرح شده است.
قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل با اشاره به اینکه در حال حاضر مباحث فنی بر سر صادرات برق به سوریه و لبنان از طریق عراق مطرح هستند، گفت: هنوز برای صادرات برق به جمع بندی نرسیده‌ایم.
اسماعیل محصولی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: وزارت برق عراق موضوع اقلیم کردستان را مشکل کنونی برای ترانزیت برق ایران به سوریه می‌داند و اظهار می‌کند که مشکل در کردستان عراق باید حل شود.
وی تصریح کرد: طرف سوری نیز مشکلات فنی را مطرح کرده است که باید ببینیم آن کشور انگیزه قوی برای دریافت برق ایران دارد یا خیر. با توجه به مطرح شدن بحث فنی، دنبال موضوع هستیم که ببینیم مباحث فنی که مطرح شده درست است یا خیر.
دکل‌ها نیز مانع شدند!
پیش از این قائم مقام وزیر نیرو در امور بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه هنوز صادرات برق به سوریه و لبنان از سوی عراق عملی نشده است، اظهار کرده بود که علاوه بر مسایل اقلیم کردستان، مشکلات فنی نیز برای این صادرات باید حل شود.
محصولی با بیان اینکه طرف عراقی می‌گوید باید مسائل در اقلیم کردستان حل شود تا صادرات برق ایران به سمت سوریه و لبنان از آن منطقه صورت گیرد، گفت: مساله تنها اقلیم کردستان نیست بلکه مشکلات فنی نیز باید حل شوند.
وی افزود: صادرات برق در سال گذشته که پس از چند روز متوقف شد به دلیل مشکلات فنی موجود در عراق بود و به خاطر دکل‌هایی که زده بودند، ترانزیت برق متوقف شد.
قائم مقام وزیر نیرو در امور بین‌الملل در پایان صحبت‌های خود خاطر نشان کرد: کارهای صادرات برق ایران به سوریه و لبنان از طریق عراق در حال پیگیری است و تلاش می کنیم تا مشکلات حل شود.
حکایت صادرات برق ایران به سوریه و لبنان
با توافق وزیر برق سوریه و وزیر نیرو ایران، در روز چهارشنبه ۲۶ بهمن‌ماه ۱۳۹۰ قرار شد که شبکه برق کشورهای ایران، عراق، سوریه و لبنان به یکدیگر متصل شوند.
براساس این تفاهم‌نامه دو طرف علاقمندی خود را برای اتصال شبکه های برق دو کشور از طریق کشور عراق برای تحویل برق ایران به سوریه و لبنان اعلام کردند.
در روز بیست و هشتم همان ماه وزیر نیرو از افزایش صادرات برق به عراق و لبنان و درخواست سوریه برای واردات 500 مگاوات برق از ایران خبر داد.
مجید نامجو ادامه داد: با توافق‌های اصولی انجام شده، اکنون باید روشی را تعیین کنیم که بتوانیم درخواست کشورهای غربی ایران برای برق را پوشش دهیم.
در نهایت در روز بیست و چهارم اردیبهشت‌ماه سال گذشته وزارت نیرو از آغاز صادرات برق ایران به کشورهای سوریه و لبنان در عرض یک هفته خبر داد.
براساس اعلام مسئولان ارشد صنعت برق، ایران آمادگی کامل برای انتقال برق را دارد و بعد از یک هفته انتقال برق به طور رسمی آغاز می‌شود.
براساس این گزارش، خط های ارتباطی صادرات برق شامل سه خط 400 کیلوولت و یک خط دو مداره 132 کیلوولت و یک خط دو مداره 63 کیلوولت است که یکی از خط ها از نظر فنی مورد تایید قرار گرفته و دو خط دیگرنیز مورد بررسی قرار می‌گیرند و در صورت نهایی شدن شاهد عملیاتی شدن ارسال 50 مگاوات برق به سوریه و لبنان خواهیم بود.
بر این اساس صادرات برق ایران به کشورهای سوریه و لبنان در فاز نخست ۵۰ مگاوات و در فاز دوم تا حجم 200 مگاوات برق خواهد بود.
همچنین در زمان حاضر (اردیبهشت‌ماه سال گذشته) حجم صادرات برق ایران به عراق یک‌هزار مگاوات در فاز نخست است که ایران مصمم است آن را به یک‌هزار و200 مگاوات افزایش دهد تا کشور عراق 50 مگاوات از این 200 مگاوات افزایش را به کشور سوریه ترانزیت کند.
ایران عراق را برای ترانزیت انتخاب کرد چون روش میسر تری بود!
براساس گزارش‌ها هماهنگی برای انتقال برق ایران به لبنان کمی مشکل بوده و باتوجه به اینکه لبنان با ایران مرز خاکی ندارد، برای صادرات برق به این کشور، دو روش پیش روی ایران بوده است؛ یک روش از طریق ترکیه سوریه و لبنان و روش دوم از عراق سوریه و لبنان که وزارت نیرو راه دوم را انتخاب کرد چرا که به گفته مسئولان صنعت برق گزینه دوم برای صادرات میسرتر بوده است.
در زمان اردیبهشت 91، همه شرایط برای صادرات فراهم شده بود، ضمن آنکه عراق هم در آن زمان مجوزهای لازم برای عملیاتی شدن صادرات برق به لبنان را اخذ کرده بود.
ایران تضمین کرده بود برق مورد نیاز عراق را تامین کند و در مقابل طرف عراقی هم قبول کرد که زمینه انتقال ۵۰ مگاوات برق ایران به سوریه و لبنان را فراهم کند.
تردید روزنامه لبنانی درباره انتقال برق ایران به لبنان
روزنامه دیلی استار لبنان به نقل از یکی از مقامات این کشور گزارش داد که پیشنهاد ایران برای انتقال برق به لبنان از طریق خاک سوریه و عراق به دلیل مشکلات فنی و لجستیکی متعدد در آینده نزدیک محقق نخواهد شد.
این منبع آگاه به دولت لبنان گفت: ما هیچ توافقنامه‌ای با ایران در زمینه برق امضا نکرده‌ایم. ایرانی‌ها یک پیشنهاد شفاهی به نخست وزیر نجیب میقاتی ارائه کردند که از طریق خطوط ولتاژ بالا که از عراق و سوریه می‌گذرند به لبنان برق صادر کنند.
این در حالی است که وزارت نیرو چند روز پیشتر از آغاز صادرات برق ایران به لبنان و سوریه در آینده ای نزدیک خبر داده بود.
وعده دوباره وزارت نیرو در مردادماه برای آغاز صادرات
در سال گذشته وزیر نیرو از عملیاتی شدن صادرات برق به سوریه و لبنان خبر داد. در روز چهارم مردادماه مجید نامجو پس از دیدار با وزیر برق سوریه در تهران با تاکید بر اینکه تعهدهای لازم از سوی ایران برای افزایش صادرات برق مطمئن و پایا به عراق ارائه شده است گفت که به زودی بخشی از برق صادراتی ایران از طریق عراق به سوریه و لبنان ارسال می‌شود.
به گفته نامجو هماهنگی‌های لازم برای انتقال برق ایران به سوریه و لبنان صورت گرفته بود و به زودی برق ایران از طریق عراق به سوریه و لبنان متصل می‌شود.
وی در مورد نحوه همکاری های ایران و سوریه در زمینه برق گفته بود که در زمان حاضر تولید برق و فعالیت‌های تعمیر نیروگاهی از سوی شرکت‌های ایرانی در سوریه در حال اجراست و تمام تدابیر لازم و کافی برای تامین تجهیزات برقی چه در کوتاه مدت و چه در درازمدت، از سوی ایران اندیشیده شده است.
وزیر برق سوریه نیز در همان زمان با اشاره به مشکلاتی که در زمینه واردات برق از ایران ایجاد شده، گفته بود که برق ایران تا یک ماه آینده به سوریه خواهد رسید.
عماد خمیس درباره دلایل تاخیر در اجرایی شدن قرارداد صادرات برق ایران به سوریه و لبنان گفت: برای دریافت برق وارداتی از ایران نیازمند همکاری عراق هستیم.
وی با اشاره به اینکه در دیدار قبلی با همکاران ایرانی خود برای واردات برق از مسیر عراق به توافق رسیده بودیم، ادامه داد: به دلیل مشکلات طرف سوم در این زمینه با مشکل مواجه شده‌ایم هنوز کار انجام نشده است.
این مقام سوری همچنین ادامه داد: در این زمینه با ایران توافق کرده‌ایم که تا یک ماه آینده توافق‌های اصولی با عراق انجام شود تا با برطرف شدن مشکلات، واردات برق از ایران آغاز شود.
صادرات برق به لبنان و سوریه نیازمند اراده سیاسی عراق است
از سوی دیگر وزیر نیرو کشور در آن زمان در توضیح دلایل تاخیر در صادرات برق ایران به سوریه گفته بود که تحقق صادرات برق به این کشور نیازمند اراده سیاسی از سوی عراق است. در این زمینه عراق باید توجیه شود و مسئولان سیاسی عراق باید دستور ویژه‌ای به مسئولان انرژی این کشور بدهند تا ترانزیت برق به سوریه را تسهیل کنند.
همچنین وزیر نیرو اعلام کرد که با توجه به مشکلات فنی عراق برای تبدیل شدن به مسیر ترانزیت صادرات برق ایران به سوریه ایران به نوسازی شبکه برق در عراق کمک خواهد کرد.
نامجو ادامه داد: آخرین اطلاعات نشان می‌دهد به دلیل اشکالات شبکه‌های توزیع برق عراق افت فشار شبکه این کشور مانع از صادرات برق ایران به کشورهای دیگر می‌شود که این مسئله در صادرات برق ایران به سوریه سایه انداخته و ما به سرعت این مشکل را حل خواهیم کرد.
وزیر برق عراق نیز در حاشیه دیدار با وزیر نیروی ایرانی در مردادماه گذشته اعلام کرد: در حال حاضر ظرفت تولید برق عراق 9 هزار مگاوات است که روزانه 1200 مگاوات برق از ایران وارد می‌کنیم و در صورتی که مشکلات داخلی ما حل شود ظرفیت صادرات برق به سوریه نیز فراهم خواهد شد.
جالب است که عراقی‌ها علاوه بر اینکه برای دراختیار گذاشتن خاکشان به عنوان مسیر صادرات برق درخواست دریافت 200 مگاوات برق بیشتر از ایران را داشته‌اند، بدهی‌های انباشته‌ای از بابت خرید برق ایران دارند که به نظر می‌رسد مسئولان ایرانی با تاخیر پرداخت از سوی عراقی‌ها کنار آمده‌اند.
عراق انگیزه ندارد
در شهریورماه سال گذشته وزیر نیرو با اشاره به نداشتن انگیزه عراق برای ترانزیت برق صادراتی ایران به سوریه و لبنان گفت: برق ایران برای چند ساعت به سوریه صادر شد، اما به دلایلی که از چشم ما پنهان است، باید اراده سیاسی در عراق شکل گیرد تا صادرات برق به سوریه ادامه پیدا کند.
نامجو با تاکید بر اینکه چند ساعت برق ایران به سوریه صادر شد، گفت: شاید نیاز عراق به برق صادراتی ما، مساله است. ما هرچه که برق صادر کنیم، وضعیت عراق به گونه‌ای است که نیاز دارد برق مصرف کند و شاید انگیزه‌ای که برق را به سوریه بفرستد، نداشته باشد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: ما در ملاقاتی که با مقامات عراقی داشتیم تلاش کردیم که انگیزه را در آنها ایجاد کنیم تا حداقل به اندازه 50 مگاوات به سمت سوریه برق صادر کنیم.
نامجو پیشتر هم درباره لزوم وجود "اراده سیاسی" در عراق برای تحقق این پروژه تاکید کرده و درباره دلایل تاخیر در اجرایی شدن صادرات برق ایران به سوریه و لبنان با وجود امضای توافق نامه در ماه های گذشته، گفته بود که در این زمینه عراق باید توجیه شود و مسئولان سیاسی عراق باید دستور ویژه‌ای به مسئولان انرژی این کشور بدهند تا ترانزیت برق به سوریه را تسهیل کنند.
بی انگیزگی عراق درحالی بود که حجم صادرات برق ایران به عراق از هزار مگاوات به 1300 مگاوات رسیده بود و در شش ماهه نخست سال گذشته میزان صادرات به این کشور 50 درصد افزایش یافته بود.
به گفته وزیر نیرو در شهریور ماه سال گذشته، ماهیانه70 تا 80 میلیون دلار برق به عراق صادر می‌شد و طبیعی است که برای چنین حجمی از صادرات، ایران مطالباتی از عراق داشته باشد.
صادرات برق به سوریه هر لحظه عملیاتی می‌شود
همچنین در آبان ماه گذشته معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرده بود که صادرات برق ایران به سوریه هر لحظه ممکن است عملیاتی شود و ایران برای صادرات برق به سوریه و لبنان منتظر همکاری عراق است.
محمد بهزاد در واکنش به این موضوع که مدت‌هاست ایران منتظر همکاری عراق است، گفت: خط صادرات برق از مسیر عراق به سوریه از نظر فنی وصل است فقط باید عراق همکاری کند تا برق ارسال شود.
از سوی دیگر در بهمن ماه گذشته قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل از عملیاتی شدن صادرات برق به سوریه و لبنان پس از حل مشکل سیاسی اقلیم کردستان در عراق خبر داد و گفت: ظاهرا مشکل موجود بر سر راه صادرات برق به سوریه و لبنان از طریق عراق، اقلیم کردستان این است.
اسماعیل محصولی اظهار کرد: 3 تا 4 روز صادرات برق به سوریه به صورت آزمایشی انجام و متوقف شد. در حال حاضر به دنبال حل مشکلاتی هستیم که به نظر می‌رسد غیر فنی هستند تا صادرات برق عملیاتی شود.
وی خاطرنشان کرد که خط انتقال برق از عراق به سوریه از مسیری در اقلیم کردستان می‌گذرد که لازم است از نظر سیاسی مشکلات آن حل شود.
تا کنون نبود انگیزه، مشکلات فنی برای ترانزیت برق و لزوم حل مسایل سیاسی اقلیم کردستان به عنوان دلایل تاخیر در صادرات برق به سوریه و لبنان از طریق خاک عراق مطرح شده است و با وجود اینکه عراق به شدت به برق ایران نیازمند و به کشورمان بدهی های چشمگیر در همین حوزه دارد اما تا کنون شرایط ترانزیت برق ایران را به سوریه فراهم نکرده است.
