شنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۱ | Saturday, 21 May 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
شنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۱ | Saturday, 21 May 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / گیتار نوازی وزیر خارجه آمریکا در برنامه تلویزیونی

ویدیو / گیتار نوازی وزیر خارجه آمریکا در برنامه تلویزیونی

ویدیو / بازی کردن نخست‌وزیر استرالیا با بچه‌ها

ویدیو / بازی کردن نخست‌وزیر استرالیا با بچه‌ها

ویدیو / تصاویر جدید از حرکات زننده در جریان بازی تراکتور- پرسپولیس؛ پرتاب آب دهان به سمت مربی پرسپولیس!

ویدیو / تصاویر جدید از حرکات زننده در جریان بازی تراکتور- پرسپولیس؛ پرتاب آب دهان به سمت مربی پرسپولیس!

ویدیو / تبریک تولد هوتن شکیبا به ایرج طهماسب به سبک بچه

ویدیو / تبریک تولد هوتن شکیبا به ایرج طهماسب به سبک بچه

ویدیو / سید مهدی رحمتی: مگر در مملکت ما چه خبر است که این همه گرانی شده؟

ویدیو / سید مهدی رحمتی: مگر در مملکت ما چه خبر است که این همه گرانی شده؟

ویدیو / خفتگیری دو مرد از یک زن در شهریار

ویدیو / خفتگیری دو مرد از یک زن در شهریار

کد خبر: ۱۱۹۴۸۳
تاریخ انتشار: ۵۷ : ۱۲ - ۱۳ تير ۱۳۹۲
صفحه نخست >> سیاست
پ

پاتوق‌ها، شهروند می‌سازند

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
در شهرها هر فضایی به فراتر از خودش ارتقا می‌یابد. فارغ از کارکرد فیزیکی و لایه واقعی هر مکانی در شهر، می‌توان فضایی معنایی و هویت‌بخش را به عنوان فرهنگ شهری تشخیص داد.

به گزارش جام جم فضایی که از لایه فیزیکی مکان‌ها و کارکرد و مصرف ظاهریشان به لایه‌ای معنایی ارتقا می‌یابد که حاصل فرهنگ حاکم بر مکان است، از درون همین فرهنگ و لایه معنایی و متافیزیکی ـ به معنای فلسفی ـ است که هنر، ادبیات، خلاقیت‌های مدنی (آموزش عمومی ‌و نهادهای مردمی‌و...) بروز پیدا می‌کنند.

خیابان در این افق، دیگر فقط محل عبور و مرور نیست؛ پاساژها مکان خرید و فروش صرف کالا نیست؛ رستوران‌ها صرفا محلی برای خوردن غذا نخواهد بود؛ مسجد محدود به لحظاتی برای عبادت نیست؛ ورزشگاه‌ها فراتر از مکانی برای برگزاری و تماشای یک مسابقه است، کافی‌شاپ‌ها هم به همین منوال، صرفا جایی برای خوردن چای و قهوه و نوشیدنی‌ها و خوردنی‌های لوکس نیست، این مکان‌ها بیشتر از اینها اتمسفری برای تجربه زیست شهری‌اند، فرهنگ محاط بر مکانی به نام کافی‌شاپ است که نوع مصرف و مواجهه با آن را می‌سازد؛ آنقدر که آن خوردن در حاشیه فرهنگ قرار می‌گیرد.

همین فرهنگ از سویی توسط آدمیان، سیاست، اجتماع و... ساخته می‌شود و سپس خود محاط بر آدمیان و مراوداتشان می‌گردد.

اما فراتر از واقعیت مادی مکان شهری، بیشتر و پیشتر از هر چیز، شهروند فعال طبقه متوسط را می‌خواهد که به‌دنبال ارزش‌های فرامادی است.

این ارزش‌ها در معنای شهری و مدرن آن مدنظر است که نمی‌تواند محصول فقر یا تجمل باشد، بلکه خوب یا بد محصول شهروند طبقه متوسط است که در مرز مادیت و فقر، کیفیت زندگی‌اش و میزان رضایتمندی و امیدش ساخته می‌شود.

این ارزش‌های فرامادی شامل ارزش‌های زیباشناسانه، صلح، توجه به خود شکوفایی، خودبیانگری، اهمیت و ارزش قائل شدن برای فردیت، توانایی برای پذیرش دگرگونی‌های جدید،داشتن نگاه جهانی و آمادگی اقتباس ارزش‌های تازه، داشتن نگاه تطبیقی میان خود و فرهنگ‌های دیگر و در نهایت داشتن تحرک و ارتباطات اجتماعی از نوع زنده و مجازی و دغدغه خودآگاهانه هویت است.

این گروه‌ها با چنین ارزش‌هایی مدام در حضور رسانه‌های متنوع، حیاتی ذهنی یافته و تلاش می‌کنند ارزش‌های ذهنی خود را که در تعامل با جهان و جستجوی خود، ساخته می‌شود در مکان‌های واقعی بازتولید کنند و فرهنگ عمومی ‌را متأثر از نیازها و دغدغه‌های فرامادی خود کنند.

پاتوق،‌ سرگرمی و مصرف فضا نیست

فرآیند شهرنشینی همان فرآیند جامعه‌پذیری است.تنوع و قراردادهای ارتباطی در مکان‌های عمومی ‌یعنی جامعه‌پذیری.

پاتوق فارغ از گفت و شنود از روزمره، سرگرمی و مصرف فضا نیست، به همین دلیل می‌توان پاتوق را جایی برای اجتماع آدم‌هایی دانست که توان استفاده از فضاهای شهری را دارند و این توانایی‌ها اموری عادی مثل قانون و قائده‌پذیری، توان شنیدن و خودبیانگری را لازم دارد.

پاتوق‌های شهری ما ایرانی‌ها متنوع و اغلب یکسره با یکدیگر غریب‌اند؛ چه شباهتی می‌توان بین قهوه‌خانه‌های مهاجران به تهران و مثلا کافه‌های موزه سینما پیدا کرد؟ کافه‌های اطراف دانشگاه در خیابان انقلاب، چه شباهت‌ها یا تفاوت‌هایی با کافه‌های خیابان گاندی تهران دارند؟ تفاوت و شباهت پارک شهر با پارک قیطریه چیست؟ ایران به‌عنوان کشوری در میان مدرنیته و سنت، مابین این پاتوق‌های مدرن (کافه‌ها، تئاترها، پردیس‌های سینمایی و...) و پاتوق‌های سنتی (قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها، ورزشگاه‌ها و...) شکل می‌گیرد.

آنچه در این میان اهمیت دارد تضاد گفتمانی و ایدئولوژیک بدیهی این پاتوق‌ها نیست، بلکه در امکان ملاقات و گفت‌وگوی این پاتوق‌ها با هم و پذیرش هویتشان که ناشی از مصرف‌کنندگانشان، توسط طرف مقابل است صورت می‌گیرد.

مفهوم پاتوق ماهیتی دور و دست نیافتنی در فرهنگ عمومی مردم ایران نبوده، خاصه از دوران صفویه و سپس با ورود اولین بارقه‌های مدرنیسم در دوران رضا شاه، این مفهوم با کارکردی قدرتمند در تمام قهوه‌خانه‌ها، تکیه‌ها، حوزه‌ها، مراکز درسی و... وجود داشته است.

خیلی از این کارکردها هم اتفاقا سیاسی بوده‌اند اما آنچه در پاتوق‌های دوران سنت ـ و نه صرفا پاتوق‌های سنتی که امروز هم وجود دارند ـ وجود نداشته است تشتت درونی و امر سیاسی به معنای عام آن ـ که در پوشش و گویش و سلایق جزئی و کلی نمود می‌یابد ـ بوده است.

تنوعی که در شهر مدرن و دوران مدرن به سبب تکثر خرده فرهنگ‌ها رخ می‌دهد در پاتوق‌ها نمودی ماهوی دارد و سبب بروز خود به‌عنوان یک وجود مستقل در شهر می‌شود به همین دلیل فرهنگ‌ها و تفکرات هر پاتوق، گروهی اجتماعی را نمایندگی می‌کند که در نهایت کارکردی جمعی و تأثیرگذار در نیروهای کنشگر اجتماعی ایفا می‌کنند.

بسیاری معترفند نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال 84 تحت تأثیر هیات مذهبی بود، همان‌طور که در انتخابات سال‌های دیگری مثلا سال 76 هم حرف از دانشگاه و پاتوق‌های دانشجویی بوده است.

هر دوی این گونه‌های پاتوق در معنای دست‌کمی ‌خود روزبه‌روز بیشتر گسترش یافته‌اند، اما پرسش این است که اینها کجا به یکدیگر می‌رسند و حلقه واسط و حد وسط این دو جایگاه کجاست؟

پاتوق‌‌ها، جایی برای ملاقات و دیدار دوستان

آنچه پاتوق را پاتوق می‌کند عنصر ملاقات و دیدار افراد است.حال برخی پاتوق‌ها مثل کافی‌شاپ و قهوه‌خانه منحصر در دو خرده فرهنگ متفاوت و گاه متضاد است، اولی متعلق به خرده فرهنگ جوانان مدرن و روشنفکر و دومی ‌منحصر در فرهنگ سنتی و مردسالار.
در اولی باید این را در نظر داشت که منظور از روشنفکر، همان روشنفکر گذشته نیست که کافی‌شاپ‌های دهه 40 شمسی پاتوق او بوده است.

این روشنفکری جدید تماما متفاوت با روشنفکری گذشته است. اگر کافی‌شاپ‌های پیش از انقلاب در انحصار نویسندگان و روشنفکران نخبه بود اینک با رشد آموزش عالی و آمار بالای دانشجویان و گسترش تحصیلکردگان پس از انقلاب اسلامی روشنفکری، خاصیتی عام‌تر و وسیع یافته که بخش مهمی از جوانان را به خود جذب کرده است. چنین نظمی کافی‌شاپ‌ها را محل کنار هم قرارگیری گروه بزرگی از افراد می‌کند.

روشنفکری یا مخاطبان آن پس از انقلاب با رشد جمعیت شهرنشین و دانشجو وسیع و متکثر شد که در نهایت موجب افزایش متقاضیان پاتوق‌های مدرن و گسترش کافی‌شاپ‌ها شد.

**قهوه‌خانه جایی برای سنتی‌ها

در مقابل، قهوه‌خانه روز به روز بیشتر محل تجمع افراد سنتی (و نه الزاما مذهبی) و طبقات زیر متوسط شد. قهوه‌خانه‌ها همچنان با درکی سنتی از فضای سرگرمی شکل می‌گیرد و تحت تأثیر ارزش‌های بومی‌تر است. در این میان شکاف بین این دو پاتوق کاملا محسوس است.

پارک‌ها به عنوان شکل دیگری از پاتوق‌های اجتماعی بیشتر متعلق به خانواده‌هاست و به شرط وجود آرامش و امنیت در شهرها و کنترل بزه‌ها، اغلب توسط خانواده‌های متوسط و سنتی پر می‌شود و به شکلی فراطبقاتی محل تجمع خانوادگی است.

آنچه مهم است و کمبودش در میان تمام این وعده‌گاه‌های عمومی و فضاهای جمعی به چشم می‌آید نبود گفت‌وگو و ارتباط این بخش‌های متفاوت با یکدیگر است.

اجتماع‌پذیری، قرارگیری زیر چتر فرهنگ شهروندی و قانون مدنی در شکل‌گیری تمام این پاتوق‌ها در یک کلانشهر الزامی‌است، هر چند بخشی از آنها متعلق به فضای سنتی و بخشی دیگر در یک فضا و موقعیت مدرن و پست مدرن شکل می‌گیرد، اما در وجودشان زیر چتر هویت‌بخش شهر مشترک‌اند.

مساله ارتباط و گفت‌وگوی فضاهای متفاوت شهری از یک سو به پراکندگی منطقه‌ای این فضاها و از سوی دیگر به سیاست‌های توسعه شهری برمی‌گردد، اما از سوی دیگر به نوع توسعه فرهنگی و چتر دربرگیرندگی آن مربوط است.

تضادهای طبقاتی به لحاظ فرهنگی ـ و نه در معنای محدود چپگرای صرفا اقتصادی‌اش ـ نشانگر این است که گفت‌وگوپذیری پاتوق‌ها با هم اندک است. غالب جامعه به دلیل مشکلات آموزشی از ملاقات یکدیگر و پذیرش و نقد بی‌بهره‌اند لذا ورود هر پاتوق به محدوده پاتوقی دیگر امکان گفت‌وگو را گسترش می‌دهد.

گفت‌وگوپذیری اجتماعی و پذیرش دیگران با محدود کردن کافی‌شاپ‌ها به دانشجویان و روشنفکران و همچنین قهوه‌خانه‌ها به گروه‌های سنتی و کهنسال امکان‌پذیر نیست. ترس از هردوی این فضاها توسط خانواده‌ها هم معضلی مشابه است که پذیرش و گفت‌وگو را دشوارتر می‌کند.

تا زمانی که گروه‌های اجتماعی وارد حوزه یکدیگر نشوند و فضاهای مختلف را اشغال نکنند، گفت‌وگو بین طبقات رخ نمی‌دهد و تا زمانی که این گفت‌وگو اتفاق نیفتد، خرده فرهنگ‌ها با یکدیگر آشتی نخواهد کرد. عدم آشتی خرده فرهنگ‌ها با ایدئولوژیک‌تر شدن فضا به ناهمزبانی و حتی خشونت بخشی از شهر نسبت به بخشی دیگر منجر خواهد شد.

کافی‌شاپ‌ها با تنوع‌های سبکی، قهوه‌خانه با جاکن شدن از کلیشه‌های اجتماعی خود و گسست از انحصار در فضای سنت می‌توانند توسط گروه‌های متضاد خود تصحیح شده، تعاریف تازه‌ای پیدا کنند و خرده فرهنگ‌های مختلف را از تضاد به نقد یکدیگر و گفت‌وگوی با هم بکشاند. این آغاز اجتماع‌پذیری اصلی و تربیت شهروند فعال در همه سطوح اجتماعی است.

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کریم باقری باید میان تیم‌ملی و پرسپولیس یکی را انتخاب کند

کریم باقری باید میان تیم‌ملی و پرسپولیس یکی را انتخاب کند

انتقام از دختر پولدار بعد از شنیدن پاسخ منفی در خواستگاری

انتقام از دختر پولدار بعد از شنیدن پاسخ منفی در خواستگاری

تام کروز در جشنواره کن غافل‌گیر شد

تام کروز در جشنواره کن غافل‌گیر شد

ادعای عجیب شهردار مادرید درباره امباپه

ادعای عجیب شهردار مادرید درباره امباپه

ماجرای درگیری پیشکسوت پرسپولیس با تتلو!

ماجرای درگیری پیشکسوت پرسپولیس با تتلو!

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر: آیین سنتی گل غلتان

تصاویر: آیین سنتی گل غلتان

۲/۴
تصاویر: تشییع پیکر عثمان محمدپرست

تصاویر: تشییع پیکر عثمان محمدپرست

۳/۴
تصاویر: والیبال قهرمانی باشگاه‌های آسیا؛ پیکان تهران ۳ - سانتوری سانبردز ۲

تصاویر: والیبال قهرمانی باشگاه‌های آسیا؛ پیکان تهران ۳ - سانتوری سانبردز ۲

۴/۴
تصاویر: حاشیه‌های بازی تراکتور سازی و پرسپولیس

تصاویر: حاشیه‌های بازی تراکتور سازی و پرسپولیس

رپورتاژ / تریبون 2
ببینید!

ویدیو / فرهاد مجیدی، در واکنش به سوال خبرنگار: وقاحت تا چه حد؟ / عکس کاپیتان تیم من را حذف می‌کنید

ویدیو / دوتار نوازی عثمان محمدپرست و آواز شجریان

ویدیو / ایمنی در مقابل کرونا قابل اندازه‌گیری‌ست؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / طوفان شن برج خلیفه را در برگرفت

ویدیو / سخنرانی زلنسکی در جشنواره کن؛ دیکتاتورها در حال مرگ هستند ما باید پیروز شویم

ویدیو / جلوگیری طالبان از ورود دختران روسری رنگی به دانشگاه!

ویدیو / گردوخاک چه بر سر بغداد آورده؟

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

متین بالسینی، پدیده شنا هم از ایران رفت / ورزشکاری که زیر پرچم پناهجویان می‌رود

واکنش امام جمعه کرج به ماجرای شکایت و حبس ۶ ماهه: دستگاه قضا با صلابت مسیر خود را طی کند؛ من دخالتی نمی‌کنم

جزئیات حادثه خودرو تجهیزات نظامی / معاون استاندار تهران: احتمال خرابکاری منتفی است

پشت پرده‌ی انگیزه‌ی برخی دموکرات‌ها در همراهی با جمهوری‌خواهان علیه ایران

افزایش حق عائله‌مندی و اولاد بازنشستگان کشوری در ۱۴۰۱

مشوق جدید دولت برای فرزندآوری بازنشستگان! / در صورت ثبت تاریخ ازدواج و تولد فرزند در سال ۱۴۰۱ حق عائله‌مندی دو برابر می‌شود

شمار کشته‌شدگان حادثه گروگانگیری ایلام به ۶ نفر رسید / آخرین مجروح جان باخت

قانون رتبه‌بندی معلمان از اول شهریورماه در فیش حقوقی فرهنگیان اعمال خواهد شد

فرمانده سپاه: قطعاً خداوند و امام زمان (عج) بر سرود سلام فرمانده نظر داشته است / این سرود در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

معیار دهک بندی‌ها؛ از درآمد فرزندان گرفته تا خودرو، سود‌های بانکی و گردش مالی

ویدیو / چرا ارتش روسیه ضعیف از آب درآمد؟ + زیرنویس فارسی

تصاویر: گروگانگیری در ایلام

امضا برای اخراج امبر هرد از فیلم پرفروشش به رقم باورنکردنی رسید

فرزند بریتنی اسپرز و سام اصغری سقط شد

قیمت جدید نان‌های صنعتی بعد از آزاد شدن آرد؛ نان باگت معمولی ۱۰ هزارتومان شد

خداحافظی سحر قریشی از سینما / اعلام رسمی ازدواج با امیر تتلو

هتل شهر با دستور دادستان تهران تخلیه شد

روز‌های پر استرسی که همچنان ادامه دارد/ اردیبهشت ۱۴۰۱ با فیش‌های ۱۴۰۰ مستمری تامین اجتماعی!

ویدیویی از توله های یوز ایرانی که دیروز متولد شدند

فرمانده سپاه: قطعاً خداوند و امام زمان (عج) بر سرود سلام فرمانده نظر داشته است / این سرود در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

زمان بازی های تیم ملی فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

رپورتاژ / تریبون 2
خواندنی ها
ثبت رکورد گران‌ترین خودرو؛ مرسدس مدل ۱۹۵۵ حدود ۱۴۳ میلیون دلار فروخته شد

ثبت رکورد گران‌ترین خودرو؛ مرسدس مدل ۱۹۵۵ حدود ۱۴۳ میلیون دلار فروخته شد

اپل هدست واقعیت ترکیبی خود را برای اعضای هیئت مدیره به نمایش گذاشت

اپل هدست واقعیت ترکیبی خود را برای اعضای هیئت مدیره به نمایش گذاشت

قلدری تیک‌تاک، رییس داوران جشنواره کن را مجبور به استعفا کرد

قلدری تیک‌تاک، رییس داوران جشنواره کن را مجبور به استعفا کرد

ساخت "متاورس" اختصاصی توسط ارتش آمریکا

ساخت "متاورس" اختصاصی توسط ارتش آمریکا

رپورتاژ / تریبون 2
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

حمله هوایی گسترده اسرائیل به جنوب دمشق

تصاویر: آیین سنتی گل غلتان

تصاویر: تشییع پیکر عثمان محمدپرست

تصاویر: والیبال قهرمانی باشگاه‌های آسیا؛ پیکان تهران ۳ - سانتوری سانبردز ۲

تصاویر: حاشیه‌های بازی تراکتور سازی و پرسپولیس

خاطرات حسن روحانی، شماره ۴۱: در جلسه‌ی مهم پسر موسس حوزه با علما و امام چه گذشت؟

یادداشت‌های علم، پنجشنبه ۴ خرداد ۱۳۴۶: اسرائیل و مصر هر دو بلوف می‌زنند

خاطرات اردشیر زاهدی، شماره ۲۲: شرط پدرم برای انتخابات، آزادی مصدق السلطنه، بقایی و مکی بود

دمای هوای تهران به ۲۸ درجه سانتی‌گراد می‌رسد

روسیه به زودی پایان عملیات آزادی جمهوری خلق لوهانسک را اعلام می‌کند

خزعلی، معاون رییس جمهور: زنان با مدیریت صحیح مخارج خانواده به پیشبرد مردمی کردن یارانه‌ها کمک کنند

روسیه به دنبال به خدمت گرفتن شهروندان بالای ۴۰ سال در ارتش است

یدیعوت‌‎‎احارونوت: احتمال تعویق سفر بایدن به اسرائیل به علت اوضاع امنیتی و بحران داخلی

رئیسی: برای اصلاحات اقتصادی مصمم هستیم / باید قدرت خرید را بالا ببریم تا فقر مطلق کاهش پیدا کند / آینده را بسیار روشن می‌بینم

دبیر ستاد کشوری امر به معروف: درخواست چهار هزار میلیارد ریال بودجه برای سال ۱۴۰۱ داشتیم

مسکو: هر کاری که ممکن است برای اطمینان از نتیجه مثبت مذاکرات وین انجام می‌دهیم

جزئیات حادثه خودرو تجهیزات نظامی / معاون استاندار تهران: احتمال خرابکاری منتفی است

کاهش وابستگی برلین به گاز روسیه؛ قطر از اوایل ۲۰۲۴ گاز به آلمان صادر می‌کند

مشوق جدید دولت برای فرزندآوری بازنشستگان! / در صورت ثبت تاریخ ازدواج و تولد فرزند در سال ۱۴۰۱ حق عائله‌مندی دو برابر می‌شود

وزیر کشور: رئیس جمهور دستور ویژه‌ای برای حل معضل ریزگرد‌ها به رئیس سازمان محیط زیست داده / منشا این ریزگرد‌ها ایران نیست

رئیس بانک مرکزی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را امری «اجتناب ناپذیر» خواند

رئیسی: گام‌های بلندی برای رشد اقتصادی برداشته‌ایم / رشد اقتصادی ۸ درصدی دور از انتظار نیست

العربی الجدید: تهران طی چند روز آتی وساطت جدیدی به ریاست آل‌صادق بین احزاب سیاسی عراقی آغاز می‌کند / سفیر ایران با مقتدی صدر نیز دیدار خواهد کرد

گروسی: همچنان منتظر توضیحات ایران در ارتباط با برخی فعالیت‌های هسته‌ای‌شان هستیم

درگیری جبهه مقاومت با طالبان؛ ۱۷ نظامی طالبان در کمین نیروهای جبهه مقاومت کشته شدند

سی ان ان: بایدن با بن سلمان در ماه آینده میلادی دیدار می‌کند

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ / ترافیک سنگین در محور‌های چالوس و هراز

تعرفه‌های جدید گاز از اوایل خرداد اعلام می‌شود

افزایش حق عائله‌مندی و اولاد بازنشستگان کشوری در ۱۴۰۱

شمار کشته‌شدگان حادثه گروگانگیری ایلام به ۶ نفر رسید / آخرین مجروح جان باخت

وضعیت آب و هوا، امروز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ / هشدار تشدید آلودگی هوا در ۲۲ استان / بارش‌های ۵ روزه در برخی مناطق

مدیرعامل سابق انجمن یوز ایران: بر اساس تصاویر منتشر شده در فضای مجازی، نقص‌های زیادی در جریان تولد توله‌های «ایران» مشاهده شد / وضعیت یوز ایرانی بحرانی است؛ طرح تکثیر در اسارت به‌طور قطع لازم است / مجوز معدن‌کاری در توران صادر شده، باید فاتحه یوز در این منطقه را خواند

ادعای وزیر دفاع آمریکا در حضور مقام سعودی: با عربستان درباره فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه هم‌نظریم

وزیر نفت: ۸۰ درصد پول نفت را ارزی دریافت می‌کنیم

پناهیان: اصولا هیئت نمی تواند سیاسی نباشد؛ زیرا ائمه اطهار را به خاطر حفظ قدرت کشتند

سی ان ان: بایدن با ولیعهد عربستان سعودی دیدار می کند

بایدن: از تصمیم فنلاند و سوئد برای عضویت در ناتو حمایت می کنیم

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
وبگردی

انتقام از دختر پولدار بعد از شنیدن پاسخ منفی در خواستگاری

کریم باقری باید میان تیم‌ملی و پرسپولیس یکی را انتخاب کند

تام کروز در جشنواره کن غافل‌گیر شد

ادعای عجیب شهردار مادرید درباره امباپه

تایید نام ۱۵ ورزشکار ایرانی برای دریافت بورسیه از IOC

خوش‌آمدگویی باشگاه پرتغالی به بازیکن سابق پرسپولیس

منتظر حضور ایتالیا در جام‌جهانی نباشید

محرومیت روسیه و بلاروس از حضور در جام جهانی بسکتبال

نقدی دیگر بر برنامه تلویزیونی«زندگی پس از زندگی»/ تجربیات پس از مرگ چقدر اعتبار دارد؟

اکبر صوتی درگذشت

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۱۱۹۴۸۳
تاریخ انتشار: ۵۷ : ۱۲ - ۱۳ تير ۱۳۹۲
صفحه نخست >> سیاست
پ

پاتوق‌ها، شهروند می‌سازند

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
در شهرها هر فضایی به فراتر از خودش ارتقا می‌یابد. فارغ از کارکرد فیزیکی و لایه واقعی هر مکانی در شهر، می‌توان فضایی معنایی و هویت‌بخش را به عنوان فرهنگ شهری تشخیص داد.

به گزارش جام جم فضایی که از لایه فیزیکی مکان‌ها و کارکرد و مصرف ظاهریشان به لایه‌ای معنایی ارتقا می‌یابد که حاصل فرهنگ حاکم بر مکان است، از درون همین فرهنگ و لایه معنایی و متافیزیکی ـ به معنای فلسفی ـ است که هنر، ادبیات، خلاقیت‌های مدنی (آموزش عمومی ‌و نهادهای مردمی‌و...) بروز پیدا می‌کنند.

خیابان در این افق، دیگر فقط محل عبور و مرور نیست؛ پاساژها مکان خرید و فروش صرف کالا نیست؛ رستوران‌ها صرفا محلی برای خوردن غذا نخواهد بود؛ مسجد محدود به لحظاتی برای عبادت نیست؛ ورزشگاه‌ها فراتر از مکانی برای برگزاری و تماشای یک مسابقه است، کافی‌شاپ‌ها هم به همین منوال، صرفا جایی برای خوردن چای و قهوه و نوشیدنی‌ها و خوردنی‌های لوکس نیست، این مکان‌ها بیشتر از اینها اتمسفری برای تجربه زیست شهری‌اند، فرهنگ محاط بر مکانی به نام کافی‌شاپ است که نوع مصرف و مواجهه با آن را می‌سازد؛ آنقدر که آن خوردن در حاشیه فرهنگ قرار می‌گیرد.

همین فرهنگ از سویی توسط آدمیان، سیاست، اجتماع و... ساخته می‌شود و سپس خود محاط بر آدمیان و مراوداتشان می‌گردد.

اما فراتر از واقعیت مادی مکان شهری، بیشتر و پیشتر از هر چیز، شهروند فعال طبقه متوسط را می‌خواهد که به‌دنبال ارزش‌های فرامادی است.

این ارزش‌ها در معنای شهری و مدرن آن مدنظر است که نمی‌تواند محصول فقر یا تجمل باشد، بلکه خوب یا بد محصول شهروند طبقه متوسط است که در مرز مادیت و فقر، کیفیت زندگی‌اش و میزان رضایتمندی و امیدش ساخته می‌شود.

این ارزش‌های فرامادی شامل ارزش‌های زیباشناسانه، صلح، توجه به خود شکوفایی، خودبیانگری، اهمیت و ارزش قائل شدن برای فردیت، توانایی برای پذیرش دگرگونی‌های جدید،داشتن نگاه جهانی و آمادگی اقتباس ارزش‌های تازه، داشتن نگاه تطبیقی میان خود و فرهنگ‌های دیگر و در نهایت داشتن تحرک و ارتباطات اجتماعی از نوع زنده و مجازی و دغدغه خودآگاهانه هویت است.

این گروه‌ها با چنین ارزش‌هایی مدام در حضور رسانه‌های متنوع، حیاتی ذهنی یافته و تلاش می‌کنند ارزش‌های ذهنی خود را که در تعامل با جهان و جستجوی خود، ساخته می‌شود در مکان‌های واقعی بازتولید کنند و فرهنگ عمومی ‌را متأثر از نیازها و دغدغه‌های فرامادی خود کنند.

پاتوق،‌ سرگرمی و مصرف فضا نیست

فرآیند شهرنشینی همان فرآیند جامعه‌پذیری است.تنوع و قراردادهای ارتباطی در مکان‌های عمومی ‌یعنی جامعه‌پذیری.

پاتوق فارغ از گفت و شنود از روزمره، سرگرمی و مصرف فضا نیست، به همین دلیل می‌توان پاتوق را جایی برای اجتماع آدم‌هایی دانست که توان استفاده از فضاهای شهری را دارند و این توانایی‌ها اموری عادی مثل قانون و قائده‌پذیری، توان شنیدن و خودبیانگری را لازم دارد.

پاتوق‌های شهری ما ایرانی‌ها متنوع و اغلب یکسره با یکدیگر غریب‌اند؛ چه شباهتی می‌توان بین قهوه‌خانه‌های مهاجران به تهران و مثلا کافه‌های موزه سینما پیدا کرد؟ کافه‌های اطراف دانشگاه در خیابان انقلاب، چه شباهت‌ها یا تفاوت‌هایی با کافه‌های خیابان گاندی تهران دارند؟ تفاوت و شباهت پارک شهر با پارک قیطریه چیست؟ ایران به‌عنوان کشوری در میان مدرنیته و سنت، مابین این پاتوق‌های مدرن (کافه‌ها، تئاترها، پردیس‌های سینمایی و...) و پاتوق‌های سنتی (قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها، ورزشگاه‌ها و...) شکل می‌گیرد.

آنچه در این میان اهمیت دارد تضاد گفتمانی و ایدئولوژیک بدیهی این پاتوق‌ها نیست، بلکه در امکان ملاقات و گفت‌وگوی این پاتوق‌ها با هم و پذیرش هویتشان که ناشی از مصرف‌کنندگانشان، توسط طرف مقابل است صورت می‌گیرد.

مفهوم پاتوق ماهیتی دور و دست نیافتنی در فرهنگ عمومی مردم ایران نبوده، خاصه از دوران صفویه و سپس با ورود اولین بارقه‌های مدرنیسم در دوران رضا شاه، این مفهوم با کارکردی قدرتمند در تمام قهوه‌خانه‌ها، تکیه‌ها، حوزه‌ها، مراکز درسی و... وجود داشته است.

خیلی از این کارکردها هم اتفاقا سیاسی بوده‌اند اما آنچه در پاتوق‌های دوران سنت ـ و نه صرفا پاتوق‌های سنتی که امروز هم وجود دارند ـ وجود نداشته است تشتت درونی و امر سیاسی به معنای عام آن ـ که در پوشش و گویش و سلایق جزئی و کلی نمود می‌یابد ـ بوده است.

تنوعی که در شهر مدرن و دوران مدرن به سبب تکثر خرده فرهنگ‌ها رخ می‌دهد در پاتوق‌ها نمودی ماهوی دارد و سبب بروز خود به‌عنوان یک وجود مستقل در شهر می‌شود به همین دلیل فرهنگ‌ها و تفکرات هر پاتوق، گروهی اجتماعی را نمایندگی می‌کند که در نهایت کارکردی جمعی و تأثیرگذار در نیروهای کنشگر اجتماعی ایفا می‌کنند.

بسیاری معترفند نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال 84 تحت تأثیر هیات مذهبی بود، همان‌طور که در انتخابات سال‌های دیگری مثلا سال 76 هم حرف از دانشگاه و پاتوق‌های دانشجویی بوده است.

هر دوی این گونه‌های پاتوق در معنای دست‌کمی ‌خود روزبه‌روز بیشتر گسترش یافته‌اند، اما پرسش این است که اینها کجا به یکدیگر می‌رسند و حلقه واسط و حد وسط این دو جایگاه کجاست؟

پاتوق‌‌ها، جایی برای ملاقات و دیدار دوستان

آنچه پاتوق را پاتوق می‌کند عنصر ملاقات و دیدار افراد است.حال برخی پاتوق‌ها مثل کافی‌شاپ و قهوه‌خانه منحصر در دو خرده فرهنگ متفاوت و گاه متضاد است، اولی متعلق به خرده فرهنگ جوانان مدرن و روشنفکر و دومی ‌منحصر در فرهنگ سنتی و مردسالار.
در اولی باید این را در نظر داشت که منظور از روشنفکر، همان روشنفکر گذشته نیست که کافی‌شاپ‌های دهه 40 شمسی پاتوق او بوده است.

این روشنفکری جدید تماما متفاوت با روشنفکری گذشته است. اگر کافی‌شاپ‌های پیش از انقلاب در انحصار نویسندگان و روشنفکران نخبه بود اینک با رشد آموزش عالی و آمار بالای دانشجویان و گسترش تحصیلکردگان پس از انقلاب اسلامی روشنفکری، خاصیتی عام‌تر و وسیع یافته که بخش مهمی از جوانان را به خود جذب کرده است. چنین نظمی کافی‌شاپ‌ها را محل کنار هم قرارگیری گروه بزرگی از افراد می‌کند.

روشنفکری یا مخاطبان آن پس از انقلاب با رشد جمعیت شهرنشین و دانشجو وسیع و متکثر شد که در نهایت موجب افزایش متقاضیان پاتوق‌های مدرن و گسترش کافی‌شاپ‌ها شد.

**قهوه‌خانه جایی برای سنتی‌ها

در مقابل، قهوه‌خانه روز به روز بیشتر محل تجمع افراد سنتی (و نه الزاما مذهبی) و طبقات زیر متوسط شد. قهوه‌خانه‌ها همچنان با درکی سنتی از فضای سرگرمی شکل می‌گیرد و تحت تأثیر ارزش‌های بومی‌تر است. در این میان شکاف بین این دو پاتوق کاملا محسوس است.

پارک‌ها به عنوان شکل دیگری از پاتوق‌های اجتماعی بیشتر متعلق به خانواده‌هاست و به شرط وجود آرامش و امنیت در شهرها و کنترل بزه‌ها، اغلب توسط خانواده‌های متوسط و سنتی پر می‌شود و به شکلی فراطبقاتی محل تجمع خانوادگی است.

آنچه مهم است و کمبودش در میان تمام این وعده‌گاه‌های عمومی و فضاهای جمعی به چشم می‌آید نبود گفت‌وگو و ارتباط این بخش‌های متفاوت با یکدیگر است.

اجتماع‌پذیری، قرارگیری زیر چتر فرهنگ شهروندی و قانون مدنی در شکل‌گیری تمام این پاتوق‌ها در یک کلانشهر الزامی‌است، هر چند بخشی از آنها متعلق به فضای سنتی و بخشی دیگر در یک فضا و موقعیت مدرن و پست مدرن شکل می‌گیرد، اما در وجودشان زیر چتر هویت‌بخش شهر مشترک‌اند.

مساله ارتباط و گفت‌وگوی فضاهای متفاوت شهری از یک سو به پراکندگی منطقه‌ای این فضاها و از سوی دیگر به سیاست‌های توسعه شهری برمی‌گردد، اما از سوی دیگر به نوع توسعه فرهنگی و چتر دربرگیرندگی آن مربوط است.

تضادهای طبقاتی به لحاظ فرهنگی ـ و نه در معنای محدود چپگرای صرفا اقتصادی‌اش ـ نشانگر این است که گفت‌وگوپذیری پاتوق‌ها با هم اندک است. غالب جامعه به دلیل مشکلات آموزشی از ملاقات یکدیگر و پذیرش و نقد بی‌بهره‌اند لذا ورود هر پاتوق به محدوده پاتوقی دیگر امکان گفت‌وگو را گسترش می‌دهد.

گفت‌وگوپذیری اجتماعی و پذیرش دیگران با محدود کردن کافی‌شاپ‌ها به دانشجویان و روشنفکران و همچنین قهوه‌خانه‌ها به گروه‌های سنتی و کهنسال امکان‌پذیر نیست. ترس از هردوی این فضاها توسط خانواده‌ها هم معضلی مشابه است که پذیرش و گفت‌وگو را دشوارتر می‌کند.

تا زمانی که گروه‌های اجتماعی وارد حوزه یکدیگر نشوند و فضاهای مختلف را اشغال نکنند، گفت‌وگو بین طبقات رخ نمی‌دهد و تا زمانی که این گفت‌وگو اتفاق نیفتد، خرده فرهنگ‌ها با یکدیگر آشتی نخواهد کرد. عدم آشتی خرده فرهنگ‌ها با ایدئولوژیک‌تر شدن فضا به ناهمزبانی و حتی خشونت بخشی از شهر نسبت به بخشی دیگر منجر خواهد شد.

کافی‌شاپ‌ها با تنوع‌های سبکی، قهوه‌خانه با جاکن شدن از کلیشه‌های اجتماعی خود و گسست از انحصار در فضای سنت می‌توانند توسط گروه‌های متضاد خود تصحیح شده، تعاریف تازه‌ای پیدا کنند و خرده فرهنگ‌های مختلف را از تضاد به نقد یکدیگر و گفت‌وگوی با هم بکشاند. این آغاز اجتماع‌پذیری اصلی و تربیت شهروند فعال در همه سطوح اجتماعی است.

قران
ارسال به تلگرام
قران
قران
قران
قران
قران
قران
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"