آخرين خطبه «آيت‌الله هاشمی»

«نمازجمعه اين هفته تهران به امامت «هاشمي‌رفسنجاني» اقامه خواهد شد. «هاشمي» از تابستان سال گذشته تاکنون امامت نمازجمعه‌هاي تهران را عهده‌دار نبوده است... اما فراموش نکنيد امروز سيزدهم فروردين است و روز طبيعت!.» شوک خبري ناشي از بازگشت هاشمي به نمازجمعه تهران آن‌قدر مهم بود و هست که به دستاويز دروغ 13 يک سايت خبري در فروردين‌ماه 89 بدل شد. حالا چهارسال از آن روز گذشته، جمعه‌ها آمده و رفته‌اند اما هاشمي به نمازجمعه بازنگشته است.

«اگر بخواهم به نمازجمعه بيايم و جمعيتي همانند نمازجمعه آخري بخواهد بيايد، مساله شکل ديگري به خودش مي‌گيرد. به‌علاوه اينکه مايلم افراد ديگري نمازجمعه را اقامه کنند.» «من همه حرف‌ها را در نمازجمعه زده‌ام. اوايل، مدتي دعوت مي‌کردند که من نمي‌رفتم. وقتي نرفتم، ديگر دعوت نمي‌کنند.» «وظيفه امام‌جمعه آگاه‌کردن جامعه در مورد مسايل جاري کشور و روابط بين‌المللي است و زماني که احساس کنم ضرورت دارد شرکت مي‌کنم.» اينها آخرين اظهارنظرهاي رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام درخصوص بازگشتش به نمازجمعه تهران بعد از چهارسال است. کسي که از تيرماه 60 تا تيرماه 88، به مدت 28سال بدون غيبت امام‌جمعه موقت تهران بود.
«آخرين باري که حاج‌آقا رفت نمازجمعه 26تير 88 بود. نه اينکه کسي جلو رفتن ايشان را گرفته باشد. حاج‌آقا بود که ديگر نرفت. از ستاد اقامه نماز چندبار تماس گرفتند ولي ايشان هربار نمی‌پذیرفتند. روال کار اين است که چندبار تماس مي‌گيرند و تاکيد مي‌کنند و مطمئن مي‌شوند که فرد دعوت‌شده جمعه حتما حضور پيدا مي‌کند یا نه. خب شايد افراد درگير کارو مسافرت شوند يا به علت کهولت سن از خاطرشان برود، اين است که چند بار تماس مي‌گيرند و قطعي مي‌کنند که يک وقت نمازجمعه بي‌خطيب نماند اما چون از حاج‌آقا هربار پاسخ رد شنيدند ديگر تماس نگرفتند.» اين روايت محسن هاشمي است از اينکه چرا ديگر پدر به نمازجمعه نرفت. او دوسال قبل هم در گفت‌وگو با اعتماد از تاريخي‌شدن نمازجمعه سال88 گفته بود: «نمازجمعه تيرماه سال 88 تاريخي شد و به نظر من شبيه خطبه‌هاي نخستين نمازجمعه‌هايي بود که اوايل انقلاب توسط آيت‌الله طالقاني ايراد مي‌شد. همه اقشار در آن نمازجمعه شرکت کردند. هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرايان و هم راديکال‌هاي دو طرف در این نمازجمعه شرکت کردند.» عفت مرعشي، همسر هاشمي هم در گفت‌وگويي درباره علت حضور نيافتن هاشمي در نمازجمعه چنين اظهارنظر کرده بود: «من نظري ندارم، هر طور خودش دوست دارد انجام بدهد.»

----------------

دوماه از انتخابات رياست‌جمهوري دهم مي‌گذشت و «محمود احمدي‌نژاد» براي دومين‌بار به رياست دولت رسيده بود که اعلام شد «علي‌اکبر هاشمي‌رفسنجاني» که در آن زمان علاوه بر «مجمع تشخيص مصلحت نظام»، «رياست مجلس خبرگان رهبري» را هم عهده‌دار بود خطيب نماز آخرين جمعه تيرماه است، اين در حالي بود که درست چند ماه پيش و درجريان مناظره‌هاي انتخاباتي، «هاشمي» و خانواده‌اش هدف ترکش‌هاي رييس دولت قرار گرفته بودند، درجريان حوادث بعد هم يکي از اعضای خانواده براي چند ساعتي بازداشت شده بود و به طور کلي رخدادها و حوداث بعد از انتخابات باعث شده بود که همه مشتاق شنيدن سخنان خطيب آن روز شوند، به نظر مي‌رسيد او حرف‌هايي براي گفتن دارد تا جايي که وزير وقت اطلاعات ايران پيش از اين مراسم، در مورد بروز «صحنه‌هاي نامطلوب» در نمازجمعه هشدار داده بود. استقبال از نمازجمعه به خطابت هاشمي در مقايسه با دفعات پيش، بيش از حد انتظار بود. گفته مي‌شد که شمار شرکت‌کنندگان در اين نمازجمعه نزديک به 5/2ميليون نفر بوده است، بسياري هم آن را با نمازجمعه‌هاي اوایل انقلاب مقايسه کردند. درحالي که به يکي از تاريخي‌ترين نمازجمعه‌هاي جمهوري اسلامي بدل شد. گفته شد که «عبدالله نوري» بعد از حدود ۱۱سال در آن نمازجمعه شرکت کرد. آيت‌الله «امامي‌کاشاني»، «علي‌اکبر ناطق‌نوري»، «حسن روحاني»، «عليرضا محجوب»، «مجيد انصاري»، «علي فلاحيان»، «محمد هاشمي»، «قدرت‌الله عليخاني»، «ياسر خميني»، «محمدرضا باهنر»، «محسن رضايي»، «سعيد مرتضوي» و «علي رازيني» از چهره‌هاي حاضر در آن نمازجمعه بودند.
هاشمي چه گفت
هاشمي در آن روز از بازگشت اعتماد سخن گفت و براي رسيدن به آن پنج پيشنهاد ارايه داد، که به گفته او از مشورت با جمعي از اعضاي خبرگان و مجمع تشخيص مصلحت نظام که معتمد هستند به آن رسيده بود. پيشنهاد پايبندي به قانون، ايجاد فضاي بحث براي جلب اعتماد، آزادي زندانيان سياسي، دلجويي از آسيب‌ديدگان و آزادي رسانه و مطبوعات. او از دو رکن جمهوريت و اسلاميت نظام هم ياد کرد و گفت «جمهوري اسلامي لفظ تشريفاتي نيست. بايد اين دو با هم باشند. اگر هر يک از اين دو آسيب ببيند، ديگر انقلاب و جمهوري اسلامي نخواهيم داشت.» جامعه اما اين‌روزها با پرسش مهمي روبه‌رو است. نخستين نمازجمعه دولت «روحاني» را چه کسي مي‌خواند؟ آيا زمان بازگشت خطيب جمعه فرانرسيده است؟
5 پيشنهاد هاشمي
پايبندي همه به قانون: ما بايد همه در چارچوب قانون حرکت کنيم. ما اگر از قانون تجاوز کنيم ديگر هيچ مرزي ندارد؛ و بايد با قانون مسايلمان را حل کنيم و همه قانع باشيم. حالا هرچه شد با اين قانون حالا اگر کساني از بعضي قوانين دل‌خوشي ندارند بايد بعدا سعي کنند که قوانين اصلاح شود و هر وقت که لازم است اين اشکالاتي که ديده شده يک‌روزي حل مي‌شود ولي بياييم چارچوب را قانون قرار دهيم و همه آن را بپذيرند.
فضاي بحث براي جلب اعتماد: فضايي به وجود بياوريم که همه بتوانند آنجا حرفشان را بزنند و هر طرف منطقي و بدون دعوا و بدون مشاجره و منطق حاکم باشد البته عمده اين کار مال صداوسيماست که بايد انجام بدهد زیرا مستمعين زيادتري دارد و ساير رسانه‌ها هم بايد اين کار را بکنند و بحث‌ها بايد منطقي باشد برادرانه خواهرانه بنشينند با هم حرف بزنند و دليلش را بگويد و آن هم دليلش را بگويد و بالاخره مردم در اين بين خودشان مي‌فهمند و آخرش هم مي‌توان از مردم پرسيد و طوري باشد که ما اين اعتماد را برگردانيم.
آزادي زندانيان سياسي: لازم نيست در اين شرايط ما افرادي را که به اين نامي که الان هست در زندان داشته باشيم. اجازه بدهيم اينها به آغوش خانواده‌هايشان بازگردند.
دلجويي از آسيب‌ديدگان: آسيب‌ديدگان اين حوادثي که اتفاق افتاد بايد همدردي و دلجويي بشود آنهايي که عزادارند هم به آنها تسليت بدهيم و هم دل آنها را دوباره با نظام نزديک کنيم و اين کار شدني است. کساني که وفادار به انقلاب باشند و ببينند که نظام به سراغشان مي‌رود آنها زود مي‌توانند با دل و جانشان با ما همراهي کنند و اين کار را بايد انجام دهيم و از آنان دلجويي کنيم.
آزادي رسانه‌ها و مطبوعات: بالاخره اين رسانه‌ها با معيارهاي قانوني اجازه گرفته‌اند محدودشان نکنيم و در حد قانون زيرا ملاک و چارچوب قانون است که نه رسانه‌ها انتظار داشته باشند بيشتر از اجازه قانوني عمل کنند و نه نظام از آنها توقع کند که حق قانوني آنها را نديده بگيرند و همه با هم بگذاريم يک فضاي آرام آزاد انتقادي يا تاييدي هر دوي آن به وجود بيايد.
دعوت از هاشمي براي بازگشت به نمازجمعه
حجت‌الاسلام سيدرضا اکرمي عضو جامعه روحانيت مبارز: در فضايي که «اميد» به جامعه تزريق شده، بازگشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني به نمازجمعه يک اتفاق خوب و البته تاثيرگذار براي اعتلاي جايگاه نمازجمعه در ميان مردم است.
ابوالقاسم عليدوست عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم: بخشي از حوزه علميه قم اصرار دارند که زمينه حضور آيت‌الله هاشمي در مجامع مختلف و از جمله حضور مجدد ايشان در نمازجمعه تهران فراهم شود.
حجت‌الاسلام حسين انصاري‌راد گفت: آقاي هاشمي بايد هر چه سريع‌تر تريبون نمازجمعه را داشته باشد... جاي هاشمي در تريبون نمازجمعه خالي است. معتقدم اقدامات افراد تندرو نسبت به هاشمي به‌ويژه در نمازجمعه مي‌تواند توسط مقامات عالي کشور کنترل شود.
کنعاني‌مقدم دبيرکل حزب سبز: تريبون نمازجمعه متعلق به صاحبان انقلاب است... به نظر من قهر سياسي آيت‌الله هاشمي نسبت به نمازجمعه نياز به آشتي دارد چرا که هم‌اکنون شرايط بازگشت ايشان به تريبون نمازجمعه فراهم است.
رسول منتجب‌نيا، قائم‌مقام حزب اعتماد ملي: سال‌ها است که ملت از وجود هاشمي در تريبون نمازجمعه بي‌بهره است. براي هاشمي امامت نمازجمعه تهران افتخار نيست بلکه حضور او به نمازجمعه و جايگاه امامت جمعه افتخار مي‌دهد چرا که ايشان حرف‌هايي مي‌زنند که مستند بوده و از متن انقلاب است. خطبه‌هاي وي بعد از انقلاب به‌عنوان يکي از اسناد مهم کشور مطرح مي‌شود. وي شناسنامه انقلاب است.
محمد هاشمي برادر و رييس‌دفتر هاشمي‌رفسنجاني: بازگشت هاشمي هم به نمازجمعه مي‌تواند يک قدم براي برطرف‌کردن موانع باشد. اکنون پس از گذشت چهار سال تريبون نمازجمعه منتظر يکي از قديمي‌ترين خطيبان خود هست. در همين راستا در فضاي مجازي نيز کمپين‌هاي مختلفي در موضوع دعوت از هاشمي‌رفسنجاني به نمازجمعه تهران شکل گرفته است و کاربران فضاي مجازي از او خواسته‌اند تا مجددا خطيب تهران شود.
موسوي‌تبريزي: اگر مشکلاتي ايجاد نکنند، قطعا حضور ايشان در نمازجمعه مفيد خواهد بود و اين امر مي‌تواند با تدبير رهبري باشد و آن موقع هست که قطعا و قطعا صحبت‌هاي آقاي هاشمي مي‌تواند براي جامعه ما، براي جوانان ما و براي حفظ اعتدال در جامعه مفيد باشد. جمعيتي که نمي‌خواهم بگويم تاکنون با نمازجمعه قهر کردند، بلکه بي‌اعتنا به نمازهاي جمعه شدند. با حضور مجدد آيت‌الله هاشمي به نمازجمعه مي‌توانند در تهران جمعيت کثيري شرکت کنند.
صادق زيباکلام: اقبال مردم به هاشمي هر روز در حال افزايش است و اين مساله نشان مي‌دهد که آيت‌الله هاشمي به‌عنوان يکي از ارکان نظام تخريب‌شدني نيست و ضروري است هرچه زودتر به تريبون نمازجمعه بازگردد. من ترديدي ندارم که اگر آيت‌الله هاشمي مجددا به تريبون نمازجمعه بازگردد، بيش از يک‌ميليون نفر براي اقامه نماز حاضر خواهند شد و حتي کساني که طي اين سال‌ها در نمازجمعه تهران حاضر نشده‌اند بار ديگر پاي منبر او بازمي‌گردند.
حجت‌الاسلام محمد‌تقي فاضل ميبدي، عضو مجمع محققين و مدرسين حوزه علميه قم: فاصله هاشمي با ائمه‌جمعه موقت ديگر تهران خيلي زياد است. نه‌تنها نمازجمعه، بلکه کل جامعه از غيبت اين چهره تاثيرگذار در خطبه‌هاي تهران ضرر مي‌کند. واقعيت موجود و البته غيرقابل انکار اين است که فاصله هاشمي با ائمه موقت که در غياب او خطبه مي‌خوانند، خيلي زياد است و به همين دليل آنها نمي‌توانند مانند هاشمي تاثيرگذار باشند.
برخي واکنش‌ها به دعوت
حجت‌الاسلام والمسلمين تقوي، رييس شوراي سياستگذاري نمازجمعه: موضوع بازگشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني به نمازجمعه مطرح نيست ... بحث بازگشت آقاي هاشمي به نمازجمعه تمام شده ... ايشان براي جلوگيري از هرگونه سوءاستفاده سياسي و غيرقابل قبول از جايگاه نمازجمعه در نمازجمعه شرکت نمي‌کند. (سال 88)
روزنامه کيهان: رسانه‌هاي زنجيره‌اي فعال در فتنه سال 88 به شيوه راه‌بينداز و جابينداز سعي دارند هاشمي را به نمازجمعه برگردانند. اين رسانه‌ها با ادبياتي نظير «شنيده شده است» و «گفته مي‌شود» (!؟ ) اقدام به خبرسازي و القای علاقه خود به جاي خبر کرده‌اند.