سولانا: می‌توان با روحانی به مذاکره نشست

خاویر سولانا برای ایرانی‌ها چهره ناشناخته‌ای نیست. آن‌ها که در ایران زمانی دستی در سیاست خارجی و مذاکرات با غرب داشته‌اند می‌گویند که با وی خاطرات زیادی دارند و حالا که او برای شرکت در مراسم تحلیف روحانی به تهران سفر کرده است خاطرات‌شان را تازه می کنند. مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا البته می‌گوید خوشحال است که به تهران سفر کرده و امیدهای بسیاری برای آینده ایران دارد.

گفت‌وگوی ایسنا با خاویر سولانا، مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در خلال برنامه‌های فشرده سفرش به تهران انجام شد. می‌گوید « در مورد زمان حال و آینده صحبت کنیم نه زمان گذشته» اما با وجود گذشت 10 سال از مذاکرات هسته‌یی همچنان بر خواسته‌ها و نظرات سال‌های اولیه طرح این موضوع تاکید دارد.
خاویر سولانا، با بیان این‌که «پیش از این سفرهای متعددی به ایران داشته‌ام و آخرین باری که به تهران سفر کرده‌ام چهار سال پیش بوده درباره ارزیابی اش از دولت جدید ایران و تاثیر آن بر موضوع مذاکرات و مناسبات سیاست خارجی ایران» خاطرنشان کرد: من هنوز شناختی از این دولت ندارم . وضعیت (کابینه) این دولت بعدا مشخص خواهد شد. من نمی‌دانم چه مذاکره کننده و وزیر خارجه‌ای در این دولت منصوب خواهد شد؛ بنابراین تنها درباره دکتر روحانی صحبت می‌کنم.

سولانا با بیان این‌که «من آقای دکتر روحانی را از آغاز سال 2000 می‌شناسم و ملاقات‌های متعددی با وی داشته‌ام» افزود: ما مذاکرات را به خوبی مدیریت کردیم و در آن زمان به توافق نامه‌ای دست یافتیم که مورد قبول رییس جمهوری بعدی قرار نگرفت.

روحانی فردی است که می توان با او به مذاکره نشست

او ادامه داد: با شناختی که از دکتر روحانی دارم، او را فردی هوشمند و روشنفکر می‌دانم. دکتر روحانی فردی است که می‌توان با او به مذاکره نشست. دستیابی به توافق اجباری نیست اما روحانی فردی است که با روشنفکری نظرات طرف مقابل را درک می‌کند و این امر برای وقوع مذاکرات، اساسی است. وقتی می‌خواهیم مذاکره کنیم باید نظر طرف مقابل را درک کنیم.

این دیپلمات پیشین اتحادیه اروپا با بیان این‌که «من بر این عقیده هستم که روی کار آمدن روحانی خوب خواهد بود» خاطرنشان کرد: از نظر من بسیار خوب است که او سکان دار ریاست جمهوری ایران شده است. ایران کشور بسیار خوبی است و تاریخ بلند بالا و آینده‌ای روشن دارد. باید ببینیم چگونه با این مشکل که اکنون روی میز مذاکره بررسی می‌شود برخورد کنیم.

وی افزود: در حال حاضر در مساله مذاکرات عواملی هم چون سازمان ملل و شورای امنیت این سازمان و اتحادیه اروپا نقش دارند. من امید بسیاری دارم که تغییرات رهبران در اروپا، چین، آمریکا و ایران موقعیتی را فراهم کند تا دو طرف از مزایای این تغییرات بهره‌مند شوند تا بدین ترتیب بتوانیم به سمت و سوی یک راه حل دیپلماتیک حرکت کنیم. این چیزی است که من و شما خواهان آن هستیم و به عقیده من تحقق آن غیرممکن نیست. در واقع فکر می‌کنم تحقق چنین چیزی محتمل است. اکنون ما باید همکاری‌ها را آغاز کنیم، تلاش خود را به کار بندیم و با روشن فکری از فرصت این موقعیت جدید بهره‌مند گردیم و سعی کنیم دیپلماسی را در معرض نمایش قرار دهیم.

سولانا با بیان این‌که «روحانی فردی است که می‌تواند نظر و دیدگاه طرف مقابل را درک کند و این امر برای فهمیدن مساله و ابعاد مختلف آن و راه کارها برای حل مساله ضروری است» گفت: اکنون افراد جدیدی در ایران، چین، آمریکا و آلمان به عنوان رهبران این کشورها روی کار می آیند و این مساله ایجاد بستر جدید را ممکن می کند تا حل مساله آسان تر شود.

تنها راه، مذاکره با آمریکا نیست؛ ایران با سه کشور اروپایی مذاکره کند

وی نقش روابط ایران و آمریکا را در مذاکرات مهم دانست و گفت: لازم است اتحادیه اروپا در این زمینه وارد عمل شود . برای این کار پیشنهاد می شود که ایران با طرف های مختلف در تماس باشد. برای شما و آمریکا برقراری تماس دشوارتر است زیرا دارای روابط دیپلماتیک نیستید. بنابراین به طور قطع تنها راه، مذاکره با آمریکا نیست و از طریق مذاکره با سه کشور اروپایی نیز می توان وارد عمل شد. اما در صورتی که با هر طرفی وارد مذاکره شوید می‌توانید با هم به توافق برسید و در صورتی که با یک یا دو طرف مذاکره نکنید حل مساله سخت تر می شود.

ایران و آمریکا کانالی ارتباطی ایجاد کنند

رییس پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد: با این حال من بر این باورم از آن جا که ایران با آمریکا روابط دیپلماتیک ندارد، باید هر دو طرف تلاش کنند. من پیشنهاد می کنم – ایران و آمریکا - کانالی ارتباطی ایجاد کنند تا از این طریق فرایند پیش رود. با این همه در پایان کار راه کار مورد توافق باید مورد قبول اعضای شورای امنیت و اتحادیه اروپا باشد زیرا آن ها نیز در فرایند مذاکرات نقش دارند.

او با بیان این که فکر می کنم دستیابی به توافق بین المللی بسیار مهم است زیرا این مساله برای جامعه بین المللی از اهمیت به سزایی برخوردار است افزود: به خاطر داشته باشید که ما درباره نظر من صحبت نمی کنیم بلکه درباره شورای امنیت و کشورهای مهمی نظیر ایران صحبت می کنیم که باید راهکاری پیدا کنند. مایلم تاکید کنم که باید به سرعت وارد عمل شد. طرف ها باید از فرصت ها استفاده کنند و امروز یک فرصت فراهم شده است. مذاکرات باید در مقاطعی شاهد تغییر باشد تا به نتیجه برسد و به نظرم اکنون یکی از این نقاط تغییر محقق شده است.

اختیارات ندارم، اما نفوذ دارم

این دیپلمات اروپایی در ادامه گفت: بسیار خرسندم که به ایران برای شرکت در این مراسم دعوت شده ام. من اختیاراتی ندارم اما هنوز صاحب نفوذ هستم و می توانم از این نفوذ برای پیشبرد مذاکرات استفاده کنم. بسیار ممنونم که مرا به کشورتان دعوت کرده اید و آمدن من بنا به دعوت دکتر روحانی بوده است.

مشروعیت دکتر روحانی کاملا قاطع است

وی با اشاره به رقابت های انتخاباتی در ایران گفت: من اخبار کمپین ها و رقابت های انتخاباتی را پیگیری می کردم و مناظره های تلویزیونی را از طریق تلویزیون دیدم. این مناظره ها از طریق چندین شبکه تلویزیونی پخش می شد و من این مناظره ها را دنبال می کردم زیرا مساله ایران برای من بسیار مهم است. من کشور شما را دوست دارم و به موضوع انتخابات در ایران نیز علاقه مند بودم. فکر می کنم رقابت های انتخاباتی در ایران بسیار خوب بود و از منابعی نظیر تلویزیون به خوبی استفاده شد. بنابراین مشروعیت دکتر روحانی کاملا قاطع است و او می تواند با توجه به کسب آرای بسیار از مردم، گام بردارد. البته من در جریان هستم که همه ایرانی ها به دکتر روحانی رای ندادند بنابراین باید ببینیم که وی چگونه در کشور مدیریت می کند.

به توافق دست نیافتن در گذشته مهم ترین درس عبرت برای مذاکرات آینده است

این دیپلمات کهنه کار اروپایی با اشاره به دلایل به نتیجه نرسیدن مذاکرات ایران و غرب در دوره مسوولیتش به عنوان مذاکره کننده با ایران‏ گفت: واقعیت این است که ما در آن زمان به توافق واقعی دست نیافتیم. ما نهایت تلاش‌مان را به عمل آوردیم و ایران نیز قطعا در آن زمان نهایت تلاش خود را انجام داد اما نتوانستیم بر برخی اختلاف نظرها فائق آییم. با این حال بیایید در مورد زمان حال و آینده صحبت کنیم نه زمان گذشته. می توانم ساعت ها و ساعت ها برای شما از گذشته بگویم. مهم ترین مساله درباره گذشته این است که نتوانستیم به توافق دست یابیم و این مهم ترین درس - برای عبرت گرفتن – است. با توجه به درس ما باید متوجه باشم که لازم است برخی چیزها تغییر کنند. افراد و رهبران تغییر کرده اند ، باید دید افکار تا چه اندازه تغییر خواهند کرد. فکر نمی کنم که لازم باشد ساعات بسیاری را صرف صحبت درباره گذشته کنیم.

مذاکره با برخی کشورهای اروپایی سخت تر از مذاکره با آمریکاست

او ادامه داد: فکر نکنید که اختلاف میان سه کشور اروپایی روی مساله اصلی تاثیر مهمی داشته باشد. این یک اشتباه است که فکر کنیم این اختلافات در اصل موضوع تغییری ایجاد می کند. شما اخبار روزنامه ها را به دقت دنبال می کنید و می بینید که مذاکره با برخی کشورهای اروپایی حتی سخت تر از مذاکره با آمریکاست. بنابراین بحث در این مورد چندان مهم نیست ونکته حائز اهمیت این است که اگر شما گام هایی بردارید و آمادگی داشته باشید دستیابی به توافق ممکن است.

امکان ادامه مذاکرات برای رسیدن به توافق وجود دارد

سولانا درباره فرصت ها و چاش های پیش روی مذاکرات ایران و گروه 1+5 نیز خاطرنشان کرد: همان طور که می‌دانید فرایند مذاکرات اکنون متوقف شده است. مذاکرات قزاقستان نتیجه ای در پی نداشت. بنابراین ما باید از نقطه نظر متفاوت کار را آغاز کنیم زیرا مذاکرات کنونی نتیجه چندانی نداشته است.
وی در پاسخ به این پرسش که پس از 10 سال رفت و آمد چه زمینه هایی برای حل این موضوع وجود دارد، افزود: جایگاه من به گونه‌ای است که اختیاراتی ندارم اما دارای نفوذ هستم. در حال حاضر من بخشی از هیأت مذاکره‌کننده نیستم. تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که دستیابی به توافق امری محتمل است. فکر می‌کنم به دلایل متعددی برای شما، منطقه و جهان دستیابی به توافق بسیار خوب است و بنابرین ارزش تلاش بیشتر از سوی طرفین را دارد.

او ادامه داد: با توجه به شرایط به وجود آمده امکان ادامه مذاکرات برای رسیدن به توافق وجود دارد.

رییس پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به پیچیدگی‌ها در نظام سیاسی کشورها، افزود: مراکز قدرت در کشورهای مختلف متفاوت هستند. به عنوان مثال در ایران رهبری و پارلمان از جمله مراکز قدرت هستند. در این مقطع زمانی رییس‌جمهوری آمریکا رویکردی دارد و رویکرد کنگره نسبت به رویکرد رییس جمهور تفاوت دارد. در روند تصمیم گیری های آمریکا علاوه بر رییس جمهور کنگره آمریکا نیز نقش دارد اما در نهایت این رییس جمهور است که تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.

او درباره اعمال تحریم های یکجانبه علیه ایران و ضربه زدن به مردن و نه برنامه هسته یی و یا دولت خاطرنشان کرد: هیچ کسی با تحریمی که بدون دلیل اعمال شود موافق نیست. به خاطر داشته باشید که درباره کشوری صحبت می کنیم که با برخی کشورهای جامعه بین المللی اختلاف نظر دارد و قرارداد منع اشاعه و خلع سلاح هسته یی را امضا کرده است. امضای این قرار داد تعهداتی را در پی دارد.

شما ظرفیت ساخت چیزی را دارید که ما دوست نداریم داشته باشید

سولانا درباره اظهارات مسوولان رژیم صهیونیستی درباره اینکه ایران به "خط قرمز" مورد نظر مقامات رژیم صهیونیستی نزدیک می شود خاطرنشان کرد: من نماینده اسراییل نیستم و نمی توانم چیزی از طرف آن بگویم زیرا هیچ مسوولیتی در اسراییل ندارم. نکته این است که شما باید متوجه باشید که همچنان به غنی سازی ادامه می دهید. من استاد دانشگاه هستم و می دانم غنی سازی به چه معناست. من می دانم که عبور از مرز مرحله خاصی از غنی سازی به چه معناست. من از نحوه کار سانتریفیوژها آگاهم. لازم نیست که یک نخبه بوده باشید و نوبل فیزیک گرفته باشید تا متوجه این مسائل شوید. می دانید، شما ظرفیت ساخت چیزی را دارید که ما دوست نداریم داشته باشید و شما هم گفتید که نمی خواهید داشته باشید.

وی ادامه داد: برای تولید انرژی الکتریکی نیروگاه هسته یی بوشهر وجود دارد که توسط روس ها ساخته شده است که دسترسی به اورانیوم غنی شده چهار درصدی برای آن مورد توافق من و جامعه بین الملل بوده است. شما اکنون مقدار مشخصی اورانیوم غنی شده 20 درصدی در اختیار دارید که برای داشتن ایزوتوپ و مصارف پزشکی لازم است و نیاز شما بیش از این نیست. شما می‌خواهید انرژی تولید کنید و اورانیوم لازم را در اختیار دارید. اگر نیازی به اورانیوم بیش تر غنی شده ندارید، چرا به دنبال آن هستید؟ شما گفته‌اید که برای تولید انرژی و ایزوتوپ و مصارف پزشکی به اورانیوم نیاز دارید.

وی اضافه کرد: شما حق تولید اورانیوم با درصد غنای بالاتر را دارید اما باید متوجه سوالی که می‌پرسم باشید. اگر نیازی ندارید، چرا به دنبال آن هستید؟ شما گفته‌اید که اورانیوم را برای مصارف پزشکی و تولید انرژی لازم دارید و آنچه اکنون در اختیار دارید، این نیاز را برآورده می‌کند. شما نیروگاه بوشهر را در اختیار دارید که اکنون فعال است. بیش از پنج تا شش سال زمان لازم است تا نیروگاه دیگری همانند بوشهر ساخته شود و شما هیچ قراردادی را با هیچ کشوری برای ساخت نیروگاه هسته‌یی ندارید. شما حق (غنی‌سازی) را دارید اما می‌توانید دیگران را تصور کنید که این حق را با توجه به این شرایط زیر سوال می‌برند. این تصویری است که من از شرایط کنونی در ذهن دارم. باور من بر این است که شما باید به توافق دست یابید که بر اساس آن هم حقوق شما محقق شود و هم از عبور از مرزها جلوگیری به عمل آید. البته من مطمئنم که شما متقاعد نشدید.

به گزارش ایسنا، ایران بارها اعلام کرده است که در چارچوب ان.پی.تی و زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت‌های خود را دنبال می کند. بر اساس این معاهده ایران حق غنی سازی دارد و این معاهده، حقوقی را برای اعضا درنظر گرفته است که بر مبنای آن تا اندازه نیازشان بتوانند غنی سازی انجام دهند. سوخت 20 درصد غنی شده راکتور تحقیقاتی تهران نیز که برای مصارف پزشکی استفاده می شود یکی از این موارد است که علی رغم درخواست از آژانس این سوخت به ایران داده نشد و ایران این سوخت را تولید کرد.