پرسش این است که با وجود پیامدهای منفی ناباروری در سست کردن شالوده خانواده ها، آیا هنوز این ضرورت احساس نمی شود که وزارتخانه های مربوطه از جمله وزارت کار یا وزارت بهداشت – که پرچمدار حوزه سلامت کشور است - یا هر سازمان دیگری که عهده دار و متصدی این موضوع  است، تدبیری بیندیشد و این خدمت را حمایت و سازماندهی کند؟ یا این که چرا این خدمت به شکل انحصاری در اختیار یکی از شرکت های بیمه است و پوشش گسترده تری توسط دیگر شرکتهای بیمه ندارد؟ آیا به راستی ممکن است بیمه مرکزی از نرخ بالای ناباروری و نازایی در کشور بی اطلاع باشد؟

افزایش ناباروری در کشور و حتی در دنیا از جمله خبرهایی است که تا سال‌ها قبل کمتر به گوش می‌رسید؛ اما این روزها دردی شده که خیلی از خانواده‌ها را از داشتن فرزند محروم کرده است. بر اساس آماری که دکتر محمد مهدی آخوندی، رئیس پژوهشگاه فناوریهای نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، در یک نشست خبری اعلام کرد، میزان شیوع ناباروری در کل کشور 20/2 است که در شهرها نرخ شیوع 9/19 و در روستاها 22 درصد است. این میزان شیوع در کل کشور درصد بالایی است؛ چراکه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) میانگین ناباروری در دنیا 12 تا 15 درصد است.

تعریف ناباروری:
ناباروری از منظر پزشکی، اختلالی پیچیده است که برای شناسایی علت آن به بررسی بسیاری از سیستم‌های فیزیولوژیک بدن نیاز است. روند درمانی یک زوج نابارور از بررسی اولیه آغاز و با اتمام اقدامات تشخیصی و پاراکلینیک ادامه می یابد. مسلماً این روند نه تنها آسان نخواهد بود، بلکه نیاز به مراجعات مکرر خواهد داشت که سبب افزایش هزینه های درمانی می‌شود و پرداخت این هزینه‌های کلان برای بسیاری از زوجین به سختی امکان‌پذیر بوده و برای دسته ای از آنها ناممکن خواهد بود. ازطرفی درصورت درمان نشدن این موضوع می‌تواند به یک چالش اجتماعی تبدیل شود و نهاد خانواده را سست کند و آسیب‌های اجتماعی بزرگی چون طلاق ، سرخوردگی از زندگی زناشویی و افسردگی و ... رادر پی داشته باشد.

بیمه ناباروری چیست؟
بیمه ناباروری زوجین، خدمتی است از بیمه از سال 1389 تا کنون که جهت تامین بخشی از آرامش از دست رفته خانواده های درگیر با این موضوع و جبران بخشی از هزینه های درمانی که برای درمان ناباروری و نازایی است و همچنین هزینه های مرتبط اضافی تحت پوشش که بیمه گر اول آن را جبران نکرده است. در این باره با مریم سوری ، کارشناس بیمه اشخاص، به گفتگو نشسته ایم. برآیند آن را در پی بخوانید:

بیمه ناباروری شامل چه کسانی می شود و آیا این بیمه زمان خاصی برای اقدام دارد یا هر زمان که زوجین اقدام کنند، امکان پذیر است؟
بیمه نازایی و ناباروری شامل زوجین جوانی می شود که برای اولین بار ازدواج کرده اند و هیچ یک ازدواج دیگری نداشته اند. به شرطی که بیشتر از چهار ماه از تاریخ رسمی ازدواج آنها و ثبت ازدواج در یکی از دفترخانه های رسمی نگذشته باشد و سن زوجه کمتر از چهل سال باشد.

تعریف نازایی نزد بیمه چیست؟ آیا ادعای زوجین کافی است یا مستندات پزشکی آنها و عدم باروری در طول یک بازه زمانی بررسی می شود؟
نازایی از دید این بیمه یعنی موفق نبودن یک زوج در بچه دار شدن پس از یک سال مقاربت - بدون هیچ گونه جلوگیری . یک سال اول ازدواج در اصطلاح ، دوره انتظار است و بیمه بابت دوره انتظار هیچ هزینه ای پرداخت نمی کند.

هزینه و مدت اعتبار این بیمه نامه چگونه است ؟ آیا سالیانه باید تمدید شود یا خیر؟
مدت این بیمه نامه 10 سال شمسی تعیین شده است که تاریخ آغاز آن از زمان خرید بیمه نامه توسط بیمه گذار و پایان آن در انتهای سال دهم بیمه نامه و یا تولد اولین فرزند سالم ( هر کدام زودتر اتفاق بیفتد) است. هزینه این بیمه برای مدت 10 سال یکجا و در ابتدا از بیمه گذار دریافت می شود که مبلغ آن 209880  تومان معادل 2098800 ریال است . گفتنی است در تعهدات این بیمه نامه آمده است چنانچه فرزند اول سالم نبود و تالاسمی ماژور داشت، تا تولد فرزند سالم زیر پوشش بیمه خواهد بود و هزینه های درمان او تا سقف تعیین شده پرداخت خواهد شد .

سقف هزینه های درمانی قابل پرداخت توسط بیمه چقدر است و چه درمان هایی را زیر پوشش می گیرد؟
الف- کلیه هزینه های درمان سرپایی یا بستری مربوط به علل نازایی و ناباروری زوجین تا سقف 000/000/40 ریال .
ب-جبران هزینه های درمان عیوب مادرزادی منجر به ناباروری قابل درمان هریک از زوجین تا سقف 000/000/20 ریال.
ج-جبران هزینه های آمبولانس و سایر فوریتهای پزشکی مرتبط با درمان ناباروری تا000/700ریال داخل شهری و 000/500/1 ریال بین شهری .
د-جبران هزینه رحم جایگزین درصورت نیاز و با تائید پزشک معتمد بیمه گر تا سقف 000/000/40 ریال (صرفاً یک بار در طول مدت بیمه) قابل پرداخت می باشد.
* هزینه های فوق با رعایت ماده شش شرایط عمومی این قرارداد محاسبه و پرداخت می گردد.

آیا فکر نمی کنید سقف ضمانت 40 میلیون ریال در برابر هزینه های ناباروری ناچیز باشد؟
توجه بفرمایید ما در این بیمه قصد نداریم تمام هزینه های ناباروری را پرداخت کنیم و پوشش کامل بدهیم. اما بنایمان بر آن است که به زوجین در حد امکان کمک کنیم؛ ولی راهکاری برای بالا بردن سقف تعهد بیمه هست که زوجین می توانند از ابتدا به جای 200 هزار تومان، 400 هزار تومان هزینه کنند و دو بیمه نامه بخرند؛ بدین ترتیب سقف تعهد بیمه دو برابر می شود.

آیا از این بیمه نامه فرانشیز هم کم می شود؟
بله . 30 درصد آن فرانشیز است؛ اما اگر بیمه گذار زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی باشد، این 30 درصد را نمی پردازد.

چه موارد استثنایی در این بیمه وجود دارد که ممکن است هزینه آن پرداخت نشود؟
الف- هزینه اتاق خصوصی و همراه مگر در موارد ضروری به تشخیص پزشک معالج و تائید پزشک معتمد بیمه .
ب- زایمان و سزارین.
ج-موارد نازایی و ناباروری ناشی از هرگونه سوء‌استفاده از مواد یا تاثیر عوامل فیزیکی و شیمیایی و فعل و انفعالات هسته‌ای و یا ناشی از جنگ.

از چه سالی این خدمت در بیمه شکل گرفته است و چه تعداد زوج نابارور تا کنون بیمه شده اند؟ اگر ممکن است به تفکیک سال بفرمایید.
امتیاز بیمه ناباروری از اسفند ماه سال 1389 آغاز شد. در یک ماهه سال 89 بیمه گذاری نداشتیم ؛ اما در سال 1390 توانستیم 662 نفر را زیر پوشش این بیمه قرار دهیم.در سال 1391 تعداد 339 نفر به عضویت این بیمه در آمدند و در 6 ماهه نخست سال 1392 تا کنون 119 نفر متقاضی این بیمه شدند. در مجموع 1120 نفر در این طرح از ابتدا تا کنون بیمه شده اند.

آیا سیر نزولی بیمه شدگان این خدمت به دلیل آن نیست که شما اطلاع رسانی گسترده درباره بیمه ناباروری – که شاید از مهم ترین خدمات شما باشد - انجام نداده اید و از حمایت ارگانهای مرتبط با حوزه سلامت بهره نگرفته اید؟ با توجه به این که بیش از 20 درصد از زوجین کشور نابارور هستند و این آمار تکان دهنـــده ای است و از میانگـــین جهانی نیز فراتر رفته است، نیاز به اطلاع رسانی بیشتر نیست؟
ببینید ما این بیمه را در برنامه " به خانه برمی گردیم" صدا و سیما معرفی کردیم. فرم آن را به دفترخانه ها دادیم تا به زوجین بدهند و در چند سایت هم اخبار آن منتشر شد؛ اما استقبال چندانی از آن نشد؛ گویا خانواده ها ناباروری را به چشم یک نقیصه در افراد نگاه می کنند و فکر می کنند که ممکن است طرف مقابل، این تلقی را داشته باشد که حتما مشکلی بوده است که از این بیمه استقبال شده است.

آیا این زیر مجموعه از بیمه اشخاص تنها در انحصار شرکت شما است یا تمامی شرکت های بیمه چنین خدمتی را دارند؟
بله. بیمه ناباروری و نازایی و بیمه سرطان امتیاز هایی انحصاری هستند که به پیشنهاد این شرکت بیمه ای از جانب بیمه مرکزی در اختیار ما قرار داده شده است.

در صحبت هایتان گفتید که بیمه سرطان را هم از مهرماه سال 1391 آغاز کرده اید، آیا در مورد ایدز و ام اس هم پوشش بیمه ای دارید؟
نه . در حال حاضر نداریم و گفتنی است که این دو بیماری بیش از ناباروری برای مردم ما در جایگاه یک تابوی بزرگ فرهنگی است و به نظر نمی رسد که اصلا از آن ها استقبال شود.

باتوجه به آمار تکان دهنده نا باروری و نازایی در کشور  و آنچه در گزارش بالا  آمد، این پرسش از بیمه مرکزی باقی خواهد ماند که علیرغم نیاز خانواده ها به آگاهی و حمایت  در چنین موضوع پر اهمیتی - که پیامد و آسیب آن نه تنها خانواده ها که جامعه را  گرفتار خواهد کرد، چرا این خدمت تنها در انحصار یک شرکت بیمه ای است؟ یا این که چرا  مدت خرید این بیمه نامه  اینقدر کوتاه است؟ آیا لازم نیست که این بازه زمانی دست کم 6ماهه  شود؟ و مهم تر از همه این که چرا درباره این بیمه و بیمه سرطان - که آن هم آمار سرسام آوری دارد، اطلاع رسانی گسترده ای نمی گردد؟ و ازحمایت وزارتخانه ها و ارگان های مسئول و خدمتگزار یاری گرفته  نمی شود؟ یا این که چرا فرم این بیمه نامه در فرم های اختیاری یا پیشنهادی در مراحل ثبت ازدواج،در محضر ها یا دفترخانه ها در جایگاه یک یاری و مشاوره به هنگــــــام و 

دوراندیشانه قرار نمی گیرد؟