پس از گمانه‌زنی‌های بسیار درباره دبیری شورای عالی امنیت ملی، حسن روحانی در پایان علی شمخانی را برای این سمت در نظر گرفته و طی حکمی او را به جای جلیلی نصب کرد. شورای عالی امنیت ملی تقریباً بالاترین نهاد در زمینه هماهنگی مسائل امنیتی در سطح کشور است؛ به این دلیل که مصوبات شورای عالی امنیت ملی با تأیید رهبری، لازم‌الاجرا می‌شود و دیگر نیاز به مسیرهای معمول قانونی ندارد.

علی شمخانی 58 ساله و متولد اهواز است و پیش از انتصاب به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، مدتی رئیس کمیته دفاعی - امنیتی این شورا بود. شمخانی از جمله نظامیان منتقد احمدی‌نژاد بود که در دولت خاتمی وزارت دفاع را برعهده داشت. موضوع انتخاب دبیر شورای عالی امنیت ملی باتوجه به نقشی که سعید جلیلی در مذاکرات هسته‌ای سال‌های اخیر ایفا کرد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد. گمانه‌زنی‌های بسیاری نیز در این باره وجود داشت که نام‌هایی چون علی‌اکبر ولایتی و سردار علایی نیز در میان آن به چشم می‌خورد.

شمخانی چهارمین دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران است در سال 1386 علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران از سمت خود کناره‌گیری کرد و مهرماه همان سال سعید جلیلی که پیش از آن معاون اروپا و آمریکایی وزارت خارجه بود از سوی رئیس‌جمهور به سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی انتخاب شد.

او در انتخاب ریاست جمهوری سال 1380 در حالی که وزیر کابینه محمد خاتمی بود با حضور در رقابت‌های انتخاباتی با خاتمی رقابت کرد، اما با اختلاف زیاد (با کسب اندکی بیش از 2درصد از اقای خاتمی (با 77درصد آرا) شکست خورد اما در کابینه دوم آقای خاتمی بازهم به عنوان وزیر دفاع به مدت چهار سال دیگر حضور داشت.

ارجاع یک پرونده مهم به شورای امنیت ملی؟
با انتصاب دریابان شمخانی به سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی خبرهایی نیز از انتقال پرونده دو نامزد انتخابات 88 به این شورا منتشر شد. خبرگزاری ایسنا به نقل از محمد تقی کروبی مدعی شد که قرار است پرونده دو نامزد انتخابات 88 به این شورا منتقل شود. بنابراین گزارش، فرزند کروبی در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «شنیده شد مقامات ارشد نظام موافقت خود را باارجاع پرونده موسوی و کروبی به شورای عالی امنیت ملی اعلام کرده‌اند تا این شورا با دبیر جدید به موضوع آنها ورود ماهوی داشته باشد» حسن روحانی در زمان آیت‌الله منتظری نیز سابقه بررسی موضوع حصر خانگی وی را برعهده داشت. روحانی بعد از انتخابات نیز در پاسخ به پرسش یک خبرنگار گفته بود که برای رفع حصر باید پرونده آن با بررسی و همکاری هر سه قوه انجام گیرد. همان موقع بسیاری بر این عقیده بودند که بهترین راه حل آن بررسی این پرونده در شورای عالی امنیت ملی است.

ظرفیت‌ شمخانی برای ایجاد وحدت ملی
یکی از نمایندگان مجلس معتقد است که شمخانی دارای دیدگاه سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اجتماعی خوبی است. وی از ابتدای انقلاب تاکنون به مسئولیت‌هایی که به او محول شده است به خوبی عمل کرده. عباسعلی منصوری‌آرانی، عضو کمسیون امنیت ملی مجلس درباره اولویت‌های کاری شمخانی افزود: «بنده فکر می‌کنم ایشان در حوزه دفاعی خارجی، بازدارندگی و در حوزه سیاسی، گسترش روابط با دنیا را دستور کار خود قرار دهد. در سیاست داخلی نیز به مباحث اجتماعی مانند امنیت شهروندان و جلب اعتماد مردم بپردازد و با استفاده از کارشناسان و آمار و اطلاعات واقعی در جهت منافع ملی گام بردارد.»

منصوری معتقد است شمخانی دارای یک رویکرد همه جانبه بوده و به گمان او باید از ظرفیت‌هایی که شمخانی برای ایجاد وحدت ملی دارد استفاده شود.

نباید اجازه دهیم افراد از قطار انقلاب پیاده شوند
شمخانی دربرنامه شناسنامه که مدت‌ها پیش پخش شد، مورد مرزبندی با دشمنان هم گفته بود: «متأسفانه دیواره حساسیت ما فرو ریخته است. البته این دیوار یکطرفه فرو نریخته و افرادی این دیوار را کلنگ زده‌اند. ما دستگاه تولید کلام مختصرمان خیلی قوی است و مرتب برای انگ‌زنی واژه جدید تولید می‌کنیم. بیشتر از اینکه به فکر این باشیم که وقتی شمخانی خطا کرد آن را له کنیم، باید به او کمک کنیم و دستش را بگیریم و به او اجازه شروع مجدد دهیم.

وی افزود: «نباید اجازه دهیم افراد از قطار انقلاب پیاده شوند. مگر ما چند نفریم شما الان یک نفر را پیاده کنید که در تقسیم‌بندی‌هایی که انجام شده مثل فتنه‌گر، انحرافی، ساکت فتنه، بی‌بصیرت و.. نباشد. ما در منطقه و دنیا در اقلیت هستیم و دیگرر خودمان نباید بیاییم به یکدیگر انگ بزنیم. ما همه سوار یک کشتی هستیم. دشمنان ما ضد ریش هستند، چه ریش اصلاح‌طلب چه ریش اصولگرا! دشمنان ما ضد امام خمینی هستند. با هر قرائتی و ضد ولایت فقیه و ولی‌فقیه هستند. پایداری ما در دفاع از این اصول است.»

خط قرمز اسرائیل، ما نیستیم
او همچنین در برنامه دیگری درباره مهم‌ترین تهدید علیه امنیت ملی کشور بعد از انتخاب اوباما به ریاست جمهوری آمریکا گفته بود: به جز انسجام داخلی، تهدید بالفعلی نمی‌بینیم. خط قرمز اسرائیل، ما نیستیم. انتخابات اخیر اسرائیل هم نشان داد که افرادی روی کار آمدند که سرکشی‌های نظامی اسرائیل را قبول نداشتند. در آمریکا هم به همین شکل است و گفتم‌مان ضدجنگ پیروز شد.

او با بیان اینکه معظلات داخلی باعث روشن شدن چراغ امید برای دشمن می‌شود افزود: ما این معظلات داخلی را باید حل کنیم. ظرفتیم ملی ما فراتر از معظلات داخلی ماست و باید با مدیریت درست این ظرفیت‌ها را در جهت حل معظلات داخلی به کار بگیریم.

اظهارنظر جنجالی
یکی از جنجالی‌ترین اظهارنظرهای را شمخانی در سال 87 و در گفت‌وگو با برنامه مثلث شیشه‌ای انجام داد؛ جایی که گفت: «بنی‌صدر قصد خیانت نداشت». این اظهارات با انتقادات بسیاری روبه‌رو شده بود. شمخانی دربرنامه شبکه پنج گفت: «بنی‌صدر اصلاً آن موقع نبود. بنی‌صدر تا زمانی که در خاک ایران و فرمانده کل قوا بود هیچ عملیات موفقی انجام نداد... بنی‌صدر در عملیات سال 59 که می‌خواست خرمشهر را آزاد کند و شکست خورد و فاجعه هویزه رخ داد، قصد خیانت نداشت. بنی‌صدر دنبال پیروزی بود و اگر پیروز می‌شد، می‌گفت من عامل پیروزی‌ام. بنابراین بنی‌صدر خیانت نکرد».

بلافاصله پس از اظهارات علی شمخانی روزنامه کیهان روز چهارم خرداد در ستون خبرهای ویژه خود در مطلبی با نام «اظهارات تعجب‌برانگیز دو فرمانده» این سخنان شمخانی را در کنار صحبت‌های سرلشکر رحیم صفوی قرار داد و نوشت: «دو تن از فرماندهان دفاع مقدس در برنامه تلویزیونی جداگانه‌ای در اظهاراتی شگفت‌انگیز، بنی صدر را از ا تهام خیانت در جنگ تبرئه کردند.»

کیهان در ادامه مطلب خود با استناد به بخش‌هایی از کتاب تسخیر به قلم معصومه ابتکار (از دانشجویان تسخیرکننده سفارت آمریکا در سال 58 در ایران) بنی صدر را جاسوس سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) معرفی کرد و نوشت: «تبرئه بنی صدر از خیانت و تقلیل اتهام وی به «نفهمی»، «درک نادرست از انقلاب ما و جنگ» و «ناتوانی در کسب پیروزی به رغم میلش» در حالی صورت می‌گیرد که اسناد منتشره از لانه جاسوسی از بنی‌صدر به عنوان یک منبع اطلاعاتی «سیا» با رمز sdlure نام می‌برد.» علی شمخانی اکنون جایگزین سعید جلیلی شده است. البته بدون مسئولیت پرونده هسته‌ای. با ورود او باید منتظر دوره جدیدی در ساختمان خیابان آذربایجان باشیم.

منبع: مثلث