از ابتداي روي كار آمدن دولت يازدهم تقريبا مشخص بود كه اين دولت و مردان اقتصادي آن از جمله عباس آخوندي وزير راه‌وشهرسازي اعتقادي به طرح «مسكن‌مهر» كه ارثيه‌اي از دولت دهم بود ندارند. بي‌اعتقادي به تاثيرگذاري طرح مسكن‌مهر در اظهارنظرهاي دولتمردان هم نمود داشت. از همين‌رو وزير راه‌وشهرسازي براي آنكه نشان دهد مجموعه دولت تمايلي به ادامه اجراي اين طرح ندارد در برنامه زنده تلويزيوني از مردم خواست بين «تورم» و «ادامه طرح مسكن مهر» يكي را انتخاب كنند.

پس از او علي طيب‌نيا وزير اقتصاد هم با تحليل‌ها و سخنان خود درخصوص تورمي كه مسكن‌مهر بر اقتصاد تحميل كرده نشان داد كه دولت روحاني علاقه‌اي به ادامه طرح‌ مسكن‌مهر دولت دهم ندارد. در اين ميان هم مسئولين دولت يازدهم خبر از طرحي به نام مسكن اجتماعي مي‌دادند و زير سايه اين اظهارنظرها مسكن‌مهر به حاشيه مي‌رفت. اين وضعيت به جايي رسيد كه در هفته‌اي كه گذشت عباس آخوندي وزير راه‌وشهرسازي رك و پوست كنده راي به توقف طرح مسكن‌مهر داد. البته او بار ديگر تاكيد كرد كه دولت يازدهم به تعهدات دولت پيشين مبني بر تكميل واحد‌هاي نيمه‌كاره مسكن مهر پايبند است.

تكميل‌ واحدهاي نيمه‌كاره و اتمام زيرساخت‌هاي طرح مسكن‌مهر اما تنها كاري بود كه دولت براي طرح مسكن‌مهر به عهده گرفت، چرا كه مسئولين دولت يازدهم از طرح تازه خود براي بازار مسكن خبر دادند. البته هنوز جزئيات طرح تازه دولت كه قرار است جايگزين طرح مسكن‌مهر شود مشخص نيست اما كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند «مسكن اجتماعي» كه آخوندي پيش‌ترها درخصوص آن سخن گفته بود يكي از طرح‌هاي جايگزين دولت است.

طرحي كه جاي مسكن‌مهر مي‌نشيند

از همين‌رو در جلساتي كه اعضاي كميسيون عمران مجلس در روزهاي گذشته با مسئولين وزارت راه‌وشهرسازي برگزار كرد‌ه‌اند درخصوص طرحي كه قرار است جاي مسكن‌مهر بنشيند صحبت كرده‌اند.

سيدمهدي هاشمي رئيس كميسيون عمران با اشاره به اينكه طرح جديد وزارت راه و شهرسازي جايگزين مسكن مهر مي‌شود به مهر گفته: دولت تمامي تعهدات مسكن مهر را اجرايي مي‌كند. او اينطور ادامه داده: «بنابه گفته‌هاي وزير راه‌وشهرسازي، اين وزارتخانه تمامي تعهدات دولت قبلي را انجام مي‌دهد و مشكلي براي متقاضياني كه ثبت‌نام كرده‌اند، وجود ندارد.» رئيس كميسيون عمران با تاكيد بر اينكه واحدهاي نيمه كاره به متقاضيان تحويل داده مي‌شود، افزود: دولت مصوبه‌اي را پس از جلسه كميسيون عمران به تصويب رساند تا پروژه‌هاي مسكن مهر با سرعت بيشتري به پايان برسد كه اين توجه دولت نسبت به تكميل اين پروژه‌ها را نشان مي‌دهد.
 
او خبر داد: «طرح جديدي هم از سوي وزارت راه و شهرسازي مطرح شده است كه پس از طي مراحل در صورت تصويب جايگزين مسكن مهر مي‌شود.» از سوي ديگر عباس آخوندي وزير راه‌وشهرسازي در جلسه چهارشنبه هيات وزيران گزارشي از طرح مسكن مهر ارائه كرد و دولت تصميم گرفت از طريق وزراي اقتصاد، نيرو، راه و رئيس كل بانك مركزي درباره آثار كلان و تورمي طرح مسكن مهر به مردم اطلاع‌رساني كند.

در جلسه اخير هيات وزيران دولت وزراي امور اقتصادي و دارايي، نيرو، راه و شهرسازي و رئيس كل بانك مركزي را موظف كرد كه جهت آگاهي شهروندان از آثار كلان اين طرح از جمله آثار تورمي كه به بار آورده و تعهدات فاقد منابعي كه براي دولت يازدهم مشكلات فراواني را ايجاد كرده است، اطلاعات لازم را در اختيار مردم قرار دهند.

طرحي براساس اصول شكست‌خورده

از سوي ديگر برخي كارشناسان حدس مي‌زنند كه طرحي به نام مسكن‌ اجتماعي قرار است جايگزين طرح مسكن‌مهر دولت دهم شود. با اين وجود چنين احتمالي واكنش برخي كارشناسان را برانگيخته چرا كه آنها مي‌گويند طرح مسكن اجتماعي يك طرح شكست خورده‌است كه قبلا هم بي‌ثمر بودن آن تجربه شده است.

افشين‌پروين‌پور كارشناس اقتصاد مسكن با تاكيد بر اينكه مسكن اجتماعي يك تجربه شكست خورده در دنياست به تسنيم اينطور گفته: «كسي كه بخواهد به اصول اقتصاد ليبرال آمريكايي وفادار باشد قطعا معتقد است بازار مسكن را براي به تعادل رسيدن بايد به بخش خصوصي واگذار كرد.

مسكن اجتماعي به‌صورت اجاره‌اي به متقاضيان تحويل مي‌شود، در دنيا تمام مسكن اجتماعي را دولت مي‌سازد و به متقاضيان به‌صورت ماهانه اجاره مي‌دهد. به عبارت ديگر مسكن اجتماعي يك نمونه از مسكن استيجاري است و مي‌خواهند آن را به مردم بدهند.» وي با تاكيد بر اينكه اجراي اين برنامه كار بسيار غلطي است، تصريح كرد: مسكن اجتماعي در دنيا يك تجربه شكست خورده است، دنيا بي‌خيال شده اما ما مي‌خواهيم تجربه اشتباه آنها را تكرار كنيم.

او افزود: به عبارتي اين طرح سعي مي‌كند مسكن مورد نياز مردم با حداقل قيمت به دست مردم برسد. مسكن اجتماعي طرح غلطي است و مسكن استيجاري از اين جهت غلط است كه كسي كه متقاضي است بايد به او مسكن ملكي داد. وقتي مسكن اجاره‌اي به اين متقاضي مي‌دهيم هميشه مشكل مسكن به قوت خودش باقي است.

 پروين‌پور ادامه داد:‌ اولا يك تورم در كل اقتصاد كشور داريم كه سالانه ارزش پول متقاضي را كاهش مي‌دهد، از سوي ديگر يك تورم در بخش مسكن داريم كه اين مسئله نيز از توانايي صاحب مسكن شدن افراد مي‌كاهد. در واقع مستاجران سال به سال ضرر مي‌كنند و توانايي آنها براي تصاحب مسكن كاهش مي‌يابد. اگر بتوانيم مسكن استيجاري هم بسازيم و به آنها بدهيم سال به سال ناتوان‌تر مي‌شوند، اما مسكن مهر با مسكن ملكي يكبار براي هميشه مشكل مردم را برطرف مي‌كرد.

وي با اشاره به اينكه ساخت مسكن استيجاري كار غلطي است، گفت: اين برنامه به اين دليل غلط است كه اقتصاد ايران ضعيف و همراه با تورم است و سال به سال توانايي اقتصادي مردم را كاهش مي‌دهد.

پروين‌پور در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به ادعاي مسئولان در اين خصوص كه مسكن مهر ديگر اعتباري ندارد بنابراين مسكن اجتماعي بايد از چه طريقي تامين منابع شود، گفت:‌ مي‌گويند دولت منابع ندارد، اگر بخواهند از سرمايه بخش خصوصي استفاده كنند بايد سود آنها را محاسبه و پرداخت كنند. در واقع بايد سود بازار سرمايه را محاسبه كنند و چيزي روي آن بگذارند و به بخش خصوصي بدهند اين مسئله باعث مي‌شود هزينه تمام شده به شدت افزايش يابد و خانه‌ها با قيمت گراني ساخته شود.

توقف مسكن‌مهر بهترين راه‌‌حل دولت است؟

نكته اينجاست كه انتقادات فراوان دولت يازدهم به طرح مسكن‌مهر و بي‌عملي در ارائه يك طرح جايگزين مشخص و مدون از سوي اين دولت موجب شده كه تصور شود كه دولت تنها توقف مسكن‌مهر را در دستور كار دارد و براي بعد آن فكر و برنامه ديگري تدارك ديده نشده‌است. در حقيقت هم هنوز مسئولين وزارت راه‌وشهرسازي مشخص نكرده‌اند كه اگر قرار است مسكن‌مهر متوقف شود با چه ابزار ديگري مي‌توان بازار مسكن را كنترل كرد؟

بهرام غفاري كارشناس مسكن در پاسخ به اين سوال گفت: «با توجه به اينكه طرح مسكن به درستي اجرا نشده و اكنون پس از صرف 50 هزار ميليارد تومان هنوز اين پروژه نيمه‌تمام است و مشكلات فراواني دارد، توقف ادامه ساخت مسكن مهر بهترين راه‌‌حل ميان‌مدت دولت درخصوص اين پروژه بود.»

بهرام غفاري در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: «شايد مسكن‌مهر از نظر سرشماري و تعداد واحد‌هاي ساخته شده كافي باشد اما هنوز چهار ميليون مسكن در كشور كم داريم و اين به معني تناسب واحدهاي مسكوني و خانوار نيست بلكه مالكيت واحد مسكوني در كشور كم است.»

وي افزود: همزمان با احياي طرح جامع مسكن، سياست‌هاي مربوط به زمين، ميزان تسهيلات بانكي، اسكان جمعيت و طرح آمايشي سرزمين سروسامان مي‌گيرد.

غفاري ادامه داد: طرح جامع مسكن از سال 85 متوقف شد و در صورت احياي اين طرح جامع، بيشتر مشكلات مسكن كشور برطرف و سياست‌هاي مربوط به مسكن نيز توسعه‌يافته‌تر مي‌شود.

وي خاطرنشان كرد: تورم سال‌هاي اخير مربوط به مسكن مهر است و بانك مركزي نيز به دليل تكميل پروژه‌ها از چاپ اسكناس براي ادامه‌ اين طرح ناگزير بود و همين امر دليل ايجاد تورم در كشور شد.

به گفته‌ غفاري در همين مدت پايه‌ پولي كشور 4.4 دهم برابر شد و ارزش پولي كشور كاهش يافت.

به اعتقاد اين كارشناس توقف مسكن مهر بهترين راه‌‌حل ميانه‌اي دولت درخصوص اين پروژه بود. وي گفت: تكميل واحدهاي نيمه تمام مسكن مهر با سياست هوشمندانه بايد ادامه يابد. غفاري اظهار كرد: در كشور از نظر مصالح ساختماني و نيروي انساني كمبودي نداريم اگر اين ظرفيت فعال شود، بخش خصوصي نيز وارد مي‌شود و بازار مسكن سروسامان مي‌گيرد.
منبع: تهران امروز