صالحی: اطلاعات راکتورهایی که در آینده می‌سازیم را به آژانس می‌دهیم

 رییس سازمان انرژی اتمی گفت: ایران در رابطه با بحث هسته‌یی و آژانس به دنبال رفع سوءتفاهم‌های گذشته و گذر از آن‌ها و مدنظر قرار دادن حال و آینده است.

به گزارش ایسنا، علی‌اکبر صالحی عصر روز دوشنبه در رابطه با ابعاد نقشه راه جمهوری اسلامی ایران و آژانس اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران در اذهان عمومی و عرصه بین‌المللی و جهانی به عنوان کشوری که همواره در جهت صلح‌آمیز حرکت کرده مطرح است و آژانس باید این مطلب را اذعان کند. ما با آژانس همکاری‌های مستمر و وسیعی را در خصوص فعالیت‌های هسته‌یی داریم و برای اطمینان‌بخشی به آژانس در راستای حصول اطمینان از این‌که ما فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌یی داریم در قالب توافق‌نامه پادمان جامع همکاری داریم.

رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به امضای تفاهم‌نامه ایران با آژانس خاطرنشان کرد: طبق این توافق‌نامه بازرسان آژانس از تاسیسات هسته‌یی ایران بازدید کرده و نظرات خود را در این رابطه اعلام می‌کنند.

صالحی ادامه داد: بحث پرونده ساختگی هسته‌یی ایران تقریبا از سال 2002 شروع شد و از همان زمان آژانس بازدید‌های خود را در چارچوب همان توافق‌نامه پادمانی شروع کرد که تا حدی با جدیت بیش‌تری این بازرسی‌ها را انجام دهد. البته این به آن معنا نیست که بازدید‌های قبلی با جدیت نبود. قبل از امضای توافق‌نامه همکاری‌ها حداقلی بود اما پس از آن به حداکثر موارد مطرح شده در توافق‌نامه پادمان عمل می‌شود.

وی با بیان این‌که در چارچوب توافق‌نامه پادمان جامع بازدید‌ها از ایران آغاز شد گفت: دوربین‌ها نصب شد و در اصفهان بازرسان آژانس تقریبا مقیم شدند یعنی حدودا هر دو الی سه هفته بازرسان عوض می‌شدند ولی آن‌ها به طور دائم در این‌جا حضور دارند و می‌توان گفت این بازرسان مقیم بوده و آن‌ها می‌توانند سرزده به برخی از تاسیات هسته‌یی ما دسترسی داشته باشند هرچند که تا امروز هم بیش‌ترین دسترسی سرزده و بازرسی‌های ساعت نفر را داشته‌اند.

رییس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر این که جمهوری اسلامی ایران بعد از ژاپن بیش‌ترین بازرسی‌ها را از سوی آژانس داشته است، عنوان کرد: از سال 2002 که پرونده ساختگی هسته‌یی ما باز شد مدت‌ها طول کشید تا ایران بتواند اطمینان لازم را به آژانس بدهد که فعالیت‌های ما صلح‌آمیز است. یعنی ضمانت لازم را برای صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌یی به آن‌ها بدهیم.

صالحی ادامه داد: ما برای دادن ضمانت لازم به آژنس هم در همان چارچوب پادمان عمل کردیم و هم به طور داوطلبانه پروتکل الحاقی را برای مدتی اجرا کردیم بدون این که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده باشد؛ یعنی به دولت اجازه داده شده بود که در چارچوب پروتکل الحاقی با آژانس بررسی‌های لازم را انجام بدهند.

او گفت: ما دو سال و نیم این کار را انجام دادیم ولی بعد از آن که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی که انجام گرفت نتیجه نگرفتیم؛ که پس از آن در سال 1384 جمهوری اسلامی ایران ادامه این روند را با الزامی که مجلس از دولت‌ خواست متوقف کرد.

رییس سازمان انرژی اتمی با بیان این که در زمان روحانی و لاریجانی شیوه جدیدی اجرا شد، عنوان کرد: در آن دوره در چارچوب کاری با آژانس شیوه جدیدی تحت عنوان مدالیته تعریف شد که آژانس در آن زمان اعلام کرد که شش سوال از ایران در رابطه با فعالیت‌های هسته‌یی‌اش دارد و اگر به این سوال‌ها پاسخ قانع کننده داده شود دیگر نسبت به فعالیت‌های هسته‌یی ایران از سوی آژانس مشکلی نخواهد بود. این کار انجام گرفت و ابتدای آن در زمان لاریجانی و انتهای آن در زمان جلیلی بود و در سند 711 آژانس این مطلب زمان البرادعی اعلام شد که ایران تمامی ابهاماتی که نسبت به فعالیت‌های هسته‌یی‌اش بود را در چارچوب این تفاهم‌نامه و شش سوالی که مطرح شده بود پاسخ داده است.

صالحی افزود: پرونده هسته‌یی ایران به سمتی می‌رفت که روند عادی خود را طی کند ولی ناگهان مطلبی تحت عنوان مطالعات ادعایی مطرح شد. آن‌ها گفتند ما به لب‌تاپی دست یافتیم که در آن اشاره شده به این که ایران فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد که این فعالیت‌ها نیاز به پرسش بیش‌تری دارد تا اطمینان حاصل شود فعالیت‌های ایران در جهت صلح‌آمیز هستند.

وی با اشاره به مطالبی که تحت عنوان پی‌.ام.دی یا مطالعات ادعایی مطرح شده بود، گفت: از آن زمان تا امروز جلسات متعددی با آژانس داشتیم و اولین کاری که کردیم این بود که گزارشی در رابطه با مطالعات ادعایی دادیم که در حدود 106 صفحه تمام اتهامات را با استدلال رد می‌کردیم اما متاسفانه چون پرونده هسته‌یی ایران سبقه سیاسی گرفته بحث اغنایی و استدلال منطقی دیگر جایی ندارد و پاسخگو نیست یعنی آن‌ها بنا را بر پذیرش استدلال‌های ما نگذاشتند بنابراین این بهانه هم‌چنان ادامه داشت و جلسات متعددی بین کارشناسان جمهوری اسلامی ایران و آژانس برگزار شد.

رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به جلسات میان کارشناسان جمهوری اسلامی ایران و کارشناسان آژانس خاطر نشان کرد: نزدیک به 10 جلسه با حضور این کارشناسان برگزار شد تا شاید به جمع‌بندی و چارچوب جدیدی دست یابند که بر اساس آن ما پاسخ‌های لازم را به آژانس بدهیم و مورد پذیرش آن‌ها هم باشد.

صالحی ادامه داد: تا قبل از دولت یازدهم این جلسات ادامه داشت ولی متاسفانه به نتیجه مطلوب برای دو طرف دست نیافتیم. به هر حال آن‌ها تقاضاهایی فراتر از معمول داشتند و ما هم آمادگی لازم را برای پاسخ به این تقاضاها نداشتیم تا این که انتخابات دولت یازدهم برگزار شد و دولت یازدهم با رویکرد جدیدی که اتخاذ کرده است، با تجاربی که از گذشته داشتیم و مجموعه اقداماتی که در گذشته انجام گرفته بود بالاخره تراکم این تجربه‌ها و رویکرد جدید باعث شد تا ما در سفری که ماه سپتامبر گذشته به وین داشتیم و با آمانو گفت‌وگو کردیم بتوانیم در خصوص رویکرد جدیدی با یکدیگر وارد گفت‌وگو شویم.

وی خاطرنشان کرد: در صحبت‌هایی که در وین با آمانو داشتیم گفتیم رویکردی که شما پیشنهاد دادید به عنوان فرایند ساختاری را باید کنار گذاشت و به صورت امری جدید مطلب را مورد گفت‌وگو قرار بدهیم و کار از همان زمان آغاز شد و من از آمانو دعوت کردم به ایران بیاید. در همین راستا کارشناسان ایرانی با کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دو جلسه در پنجم مهرماه و هفتم و هشتم آبان‌ماه داشتند و در آن جلسه پیش‌نویس بیانیه یا تفاهم‌نامه‌ای را همراه با یک پیوست تهیه شد.

رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به تفاهم‌نامه امضا شده بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرد: برای این تفاهم‌نامه که امروز به امضا رسید من و همکارانم در کنار آمانو و همکاران او نزدیک به دو ساعت و نیم بر روی پیش‌نویس صحبت کرده و تغیییراتی را در آن اعمال کردیم و خیلی طول کشید تا بالاخره تغییرات پذیرفته شد و پیش‌نویس به گونه‌ای تنظیم شد که رضایت دو طرف را به دنبال داشت.

صالحی افزود: این پیش‌نویس را قبلا در اختیار شورای عالی امنیت ملی قرار داده‌ بودیم و مورد موافقت آن‌ها هم قرار گرفته بود و با تغییراتی که انجام گرفت بالاخره امروز به امضا رسید.

وی درباره پیش‌نویس امضا شده میان ایران و آژانس گفت: در این پیش‌نویس فعالیت‌های حال و آینده را از گذشته جدا کردیم. یعنی گفتیم در گذشته شما (آژانس) معتقد بودید که ابهاماتی در رابطه با فعالیت‌های هسته‌یی ما داشتید هرچند که ما معتقد هستیم که پاسخ‌های لازم را داده‌ایم ولی شما هنوز مصر هستید که تحت عنوان مطالعات ادعایی مطالبی باید مجددا با ایران مطرح شود و این مسائل به گذشته بازمی‌گردد؛ اما مطالبی که مربوط به حال و آینده می‌شود باید مورد تفاهم و گفت‌وگو واقع شود که این تفاهم صورت گرفت.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: آژانس از قبل دائم اصرار داشت که علاقه دارد از تاسیسات آب سنگین اراک بازدید کند. هرچند در توافقنامه پادمان چنین الزامی برای جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد که آژانس از تاسیسات آب سنگین یا معادن اورانیوم ایران مانند معدن گچین بازدید کند ولی از گذشته این اصرار را داشتند و معدن گچین را هم قبلا بازدید کرده بودند ولی مجددا می‌خواستند که این کار را انجام بدهند. ما هم واقعا در رابطه با آب سنگین چیزی برای مخفی کردن نداریم و حتی میزان تولید آب سنگین را هم اعلام کرده‌ایم. هم‌چنین میزانی که تا امروز آب سنگین تولید کرده‌ایم را هم اعلام کردیم یعنی دیگر چیزی در این خصوص برای مخفی کردن نداریم و تنها به این اعتبار که نمی‌خواستیم خارج از چارچوب پادمان عمل کنیم تا امروز نسبت به بازدید آن‌ها از تاسیسات آب سنگین اعتراض داشتیم.

صالحی با اشاره به رویکرد جدید ایران و آژانس خاطرنشان کرد: با توجه به رویکرد جدیدی که مبنی بر رفتن رو به جلو و مرتفع کردن موانع است ما به این جمع‌بندی رسیدیم که دیدار و بازدید از تاسیسات آب سنگین اراک اشکالی ندارد، اما به شرطی که این بازدید به عنوان یک بازدید مدیریت شده باشد و ما موافقت کردیم که آن‌ها از تاسیسات آب سنگین اراک بازدید کنند.

رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان ادامه داد: بندهای دیگری نیز هست به طور نمونه ما در گذشته اعلام کرده بودیم که می‌خواهیم تعداد بیش‌تری راکتور تحقیقاتی برای تولید رادیودارو بسازیم. سوالاتی در این باره داشتند. در واقع اگر فعالیت هسته‌یی داشته باشیم باید به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کنیم اما ما فعلا مقید به کد3.1 قدیم هستیم و نه 3.1 جدید و الزامی نداریم که پیشاپیش درباره تاسیسات هسته‌یی که قرار است در آینده بنا کنیم به آژانس اعلام کنیم مگر 180 روز پیش از ورود مواد هسته‌یی به آن تاسیسات.

وی اضافه کرد: اگر درباره ساخت تاسیسات هسته‌یی طراحی ذهنی و مفهومی می‌کنیم الزامی نیست که این اطلاعات را به آژانس منتقل کنیم اما آژانس در این باره درخواست کرد و ما اعلام کردیم که اشکالی ندارد درباره راکتورهایی که می‌خواهیم در آینده در جای جای کشور تاسیس کنیم این اطلاعات را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

صالحی افزود: یکی دیگر از بحث‌های موجود ساختگاه‌های راکتورهای قدرت در کشور است و می‌خواستند بدانند که این راکتورهای قدرت در چه جاهایی از کشور ساخته می‌شود که در این باره نیز می‌بایست در نهایت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از این مساله مطلع می‌کردیم. در حال حاضر طبق توصیه مجلس بایستی قریب 200 هزار مگا وات نیروگاه‌های هسته‌یی در افق بلندمدت در کشور بسازیم و نیاز است که ساختگاه‌های آن‌ها شناسایی شود. بیش‌تر این ساختگاه‌ها در سواحل جنوبی دریای خلیج فارس و دریای خزر در نظر گرفته شده است زیرا این نیروگاه‌ها به حجم وسیعی از آب برای خنک شدن نیاز دارند.

رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان خاطرنشان کرد: ما در گذشته نیز اعلام کرده بودیم که نیروگاه‌های جدید به همراه آب‌شیرکن می‌سازیم. از آن‌جایی که بیش‌تر نیروگاه‌های هسته‌یی آینده در سواحل جنوبی دریای خلیج‌فارس خواهد بود هر راکتوری در آینده قادر خواهد بود قریب به 300 هزار متر مکعب آب شیرین تولید کند. این مساله هم یکی از مواردی بود که قرار شد ساختگاه‌های راکتورهای آینده کشور را در اختیار آژانس قرار دهیم.

وی با اشاره به فعالیت‌های کشور در زمینه لیزر در گذشته، گفت: قریب به 10 سال پیش فعالیت‌های لیزر پیشرفته‌ای داشتیم و ما قبل از این که وارد عرصه سانتریفیوژ شویم در حوزه لیزر نیز کار می‌کردیم اما زمانی که موفق شدیم از طریق سانتریفیوژ به غنی‌سازی دست یابیم دیگر ضرورتی برای ادامه غنی‌سازی از طریق لیزر وجود نداشت.

صالحی ادامه داد: بر همین اساس در سال 2003 به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کردیم که تاسیسات لیزر را کنار گذاشته‌ایم. بازرسان آژانس از این تاسیسات بازدید کردند و فعالیت‌های این تاسیسات به طور کلی جمع شد اما فعالیت‌های لیزر در بخش‌های دیگر مانند موسسات دولتی ادامه می‌یافت. در این باره یک مرکز ملی لیزر وجود دارد که در امور پزشکی و صنعتی فعالیت می‌کند.

رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان در ادامه اظهاراتش افزود: در نمایشگاهی که مرکز لیزر برپا کرده بود، آقای احمدی‌نژاد در سخنرانی خود در این نمایشگاه اظهاراتی بیان کرده بود. بر اساس این اظهارات وی گفته بود که ما در عرصه لیزر پیشرفت کرده‌ایم و این پیشرفت آن‌قدر بوده است که زمانی می‌توانستیم از طریق لیزر غنی‌سازی کنیم. آن‌ها این اظهارات را بدین مفهوم تلقی کردند که به طور مثال هنوز هم فعالیت غنی‌سازی خود را در زمینه لیزر ادامه می‌دهیم که ما برایشان تشریح کردیم که سخنان احمدی‌نژاد ناظر به فعالیت‌های گذشته ایران در زمینه لیزر بوده است.

وی در پاسخ به سوالی درباره تاثیر امضای توافقنامه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو، گفت: راه 1+5 و راه همکاری با آژانس دو راه مکمل یکدیگرند. اگر پرونده هسته‌یی ایران سبقه سیاسی نمی‌گرفت و به صورت فنی و حقوقی می‌ماند در این صورت تنها راه حل مساله با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود.

معاون رییس‌جمهور گفت: اما از آن‌جایی که موضوع هسته‌یی ایران سبقه سیاسی گرفت بحث 1+5 پیش آمد و از حوزه استدلال و اقناع خارج شد. به دلیل وجود سبقه سیاسی در مساله هسته‌یی ایران نیاز است تفاهم سیاسی و اراده سیاسی حاصل شود تا بدین شکل به یک توافق رسید.

صالحی اضافه کرد: از زمانی که مساله هسته‌یی ایران سیاسی شد ابتدا ورود سه کشور اروپایی و سپس گروه 1+5 پیش آمد. اکنون در مسیری حرکت می‌کنیم که نیاز به یک توافق سیاسی داریم. دیگر بحث استدلالی و اقناعی وجود ندارد. در حال حاضر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد عمل شده و اعلام می‌کند که باید پاسخ سوالات مطرح شده را گرفته و به شورای حکام گزارش دهد.

وی با اشاره به امضای توافقنامه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: در حال حاضر بحث فنی میان ایران و آژانس وجود دارد، ان‌شاءالله با نقشه راهی که امروز ترسیم کرده‌ایم قدم‌های بلندی برخواهیم داشت و سعی می‌کنیم در مدت نه چندان دور این پرونده را از جهت فنی و حقوقی ببندیم.

رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان با بیان این که موضوع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و 1+5 مکمل یکدیگرند، خاطرنشان کرد: اگر ما با آژانس در یک مسیر پیش می‌رویم حتما این مساله بر مذاکرات ایران با 1+5 اثر می‌گذارد. هم‌چنین حاکمیت فضای مساعد بر 1+5 بر جو شورای حکام اثر خواهد گذاشت.

صالحی افزود: ما خوشحال هستیم که آمدن یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متقارن با گفت‌وگوهای ژنو است. بیانیه امروز قطعا اثر موثری در فرآیند مذاکرات با 1+5 خواهد داشت و ان‌شاءالله امیدواریم که شاهد این آثار باشیم.

او که با شبکه خبر گفت‌وگو می‌کرد با اشاره به جلسه امروز عصر کارشناسان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: ما قصد نداریم پیشاپیش قبل از این که به یک جمع‌بندی طرفینی برسیم درباره جزییات مطالبی را بیان کنیم اما اگر همانند امروز به توافق برسیم آن وقت بازگو می‌کنیم. در واقع گفتن پیشاپیش اینگونه مسائل مشکلاتی را از سوی افرادی به وجود می‌آورد که این افراد در خارج از کشور علاقه‌مند نیستند که این فرآیند موفقیت‌آمیز باشد.