تصویب پیشنهادات روحانی برای جهانی عاری از سلاح‌های هسته‌ای در سازمان ملل

کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل متحد با رای قاطع خود قطعنامه ای درباره خلع سلاح هسته ای به تصویب رساند که حاوی سه پیشنهاد دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران می باشد که در جریان برگزاری نشست عالی رتبه مجمع عمومی به نمایندگی از 120 کشورعضو جنبش عدم تعهد مطرح کرد.

به گزارش ایرنا ماه گذشته کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی مجمع عمومی سازمان ملل پیش نویس قطعنامه ارائه شده از سوی جنبش عدم تعهد حاوی پیشنهادات سه گانه دکتر روحانی در زمینه خلع سلاح هسته ای را با 129 رای مثبت, 28 رای منفی کشورهای غربی و 19 رای ممتنع به تصویب رسانده بود.

ˈدکتر روحانی روز چهارم مهرماه گذشته در جریان برگزاری شصت و هشتمین نشست سالیانه مجمع عمومی در نشست عالی رتبه مجمع به نمایندگی از جنبش نم سه پیشنهاد را برای خلع سلاح هسته ای و حرکت به سمت جهانی عاری از سلاح های هسته ای را مطرح کرد که مورد استقبال هیات نمایندگی کشورهای مختلف جهان و شخصیت ها و نهادهای حامی امحا سلاح های هسته ای قرار گرفت.

1- آغاز فوری مذاکرات جهت انعقاد یک کنوانسیون بین المللی جامع بمنظور منع کسب، تولید، توسعه، انباشت و استفاده از سلاحهای هسته ای و فراهم آوردن زمینه نابودی کامل آنها،

2- برگزاری یک کنفرانس عالی رتبه بین المللی در سال 2018 میلادی در زمینه خلع سلاح هسته ای،

3- نامگذاری روز 26 سپتامبر هر سال به عنوان روز بین المللی امحای کامل سلاح های هسته ای.

این پیشنهادات از سوی بسیاری از هیئت های شرکت کننده در نشست عالی رتبه در باره خلع سلاح هسته ای و نشست سالانه کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی مجمع عمومی موسوم به کمیته اول مورد حمایت قرار گرفت و از آن به عنوان نقشه راه مناسبی برای تحقق جهانی عاری از سلاح هسته ای تمجید شد.

جنبش عدم تعهد این پیشنهادات را در قالب پیش نویس یک قطعنامه تحت عنوان ˈپیگیری نشست عالی رتبه 2013 مجمع عمومی در خصوص خلع سلاح هسته ایˈ تنظیم کرد و رسما آن را در اواخر مهرماه امسال به نشست سالانه کمیته اول مجمع عمومی ارائه داد.

قطعنامه مذکور به این دلیل اهمیت دارد که دومین ابتکار جدی جنبش عد م تعهد در زمینه خلع سلاح هسته ای در دو سال اخیر بشمار می رود. نخستین ابتکار عدم تعهد در این زمینه، تصویب قطعنامه ای در سال گذشته بود که اولین نشست مجمع عمومی سازمان که منحصرا به موضوع ˈخلع سلاح هسته ایˈ اختصاص داشت، بر اساس این قطعنامه در مهرماه امسال برگزار شد.

جنبش عدم تعهد با بدست گرفتن ابتکار عمل برگزاری این نشست عالی رتبه در واقع تلاشی موثر در جهت خنثی کردن اقدامات قبلی کشورهای غربی محسوب می شود که تلاش داشتند با بزرگنمایی خطر اشاعه هسته ای، اذهان عمومی را از خطر اصلی که وجود هزاران سلاح هسته ای در جهان است، منحرف سازند.

شرکت گسترده سران و مقامات عالی رتبه کشورها در این نشست عالی رتبه و حمایت اکثر آنها از خلع سلاح هسته ای نشان می دهد که این موضوع کماکان اولین اولویت جهان در زمینه خلع سلاح و امنیت بین المللی است.

انتظار می رود اجرای پیشنهادات موجود در قطعنامه پیشنهادی جنبش عدم تعهد موجب تقویت انسجام تلاشهای جهانی برای امحای سلاحهای هسته ای شده و به افزایش فشارهای سیاسی بین المللی بر کشورهای هسته ای بمنظور عمل به تعهدات خود در این زمینه منجر گردد.

بر اساس یکی از این پیشنهادات، روز 26 سپتامبر هر سال به عنوان روز بین المللی امحای کامل سلاح های هسته ای نامگذاری و از همه دولت ها، سازمان های بین المللی و منطقه ای، نهادهای غیردولتی و مراکز رسانه ای و آموزشی خواسته شده است تا به روشهای مختلف، از جمله برگزاری سمینار و فعالیت های مشابه، به روشنگری بیش از پیش افکار عمومی در باره خطر سلاح های هسته ای پرداخته و روند کنونی مطالبات جهانی در زمینه نابودی تمام این سلاح ها را تقویت کنند، در اجرای این قطعنامه، هر ساله مجمع عمومی ملل متحد نیز نشست های ویژه ای را به همین منظور برگزار خواهد کرد.

همچنین در این قطعنامه از همه دولتهای عضو خواسته شده است تا نظرات خود را در خصوص موارد قابل درج در یک کنوانسیون بین المللی جامع بمنظور منع دستیابی، تولید، توسعه، انباشت و استفاده از سلاح های هسته ای و فراهم آوردن زمینه نابودی کامل آنها به دبیرکل سازمان ملل ارائه دهند.

در همین راستا دبیرکل سازمان ملل موظف شده است این نظرات را گردآوری و علاوه بر ارائه به نشست سال بعد مجمع عمومی، آن را به کنفرانس خلع سلاح نیز ارجاع دهد. کنفرانس خلع سلاح مستقر در ژنو، نهاد اصلی جهانی در باره خلع سلاح جهانی است که وظیفه آن تدوین معاهدات بین المللی در این زمینه است.

قطعنامه مذکور، بر خلع سلاح هسته ای تمرکز داشته و مصرانه از کشورهای دارنده سلاحهای هسته ای می خواهد اقدامات فوری برای اجرای تعهدات حقوقی و سیاسی خویش در این زمینه به عمل آورند.

پیشنهادات درج شده در این قطعنامه که در قالب یک نقشه راه جهانی برای پیشبرد خلع سلاح هسته ای تنظیم شده است، شامل برگزاری یک کنفرانس عالی رتبه بین المللی در سال 2018 در زمینه خلع سلاح هسته ای نیز می باشد.

این کنفرانس نیز که به نوبه خود اولین کنفرانس بین المللی عالی رتبه در این زمینه محسوب می گردد، پیشرفت های حاصله در اجرای قطعنامه پیشنهادی عدم تعهد را ارزیابی کرده و گامهای لازم بعدی برای نیل به ایجاد جهانی عاری از سلاح های هسته ای را مورد بررسی قرار خواهد داد.

تقریبا اکثر کشورهایی که به قطعنامه عدم تعهد رای منفی یا ممتنع دادند، یا کشورهای دارای سلاح هسته ای هستند یا در قالب سازمانهای نظامی نظیر ناتو یا در چارچوب قراردادهای نظامی دوجانبه تحت چتر سلاحهای هسته ای کشورهای دارنده این سلاحها قرار دارند.