تعلیق بزرگترین توافق گازی ایران-پاکستان

وزیر نفت با ابطال مصوبه دولت دهم، پرداخت 250 تا 500 میلیون دلار منابع مالی به پاکستان برای ساخت خط لوله انتقال گاز در خاک این کشور را متوقف کرد که با تعلیق این توافق پیشین گازی تهران – اسلام آباد، صادرات گازهای ترش پارس جنوبی به پاکستان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.

به گزارش مهر، هر چند آمریکا یکی از منتقدان اجرای خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان است اما بر خلاف محدودیت‌های کاخ سفید اما تعلیق توافق بزرگ گازی دولت دهم و وزارت نفت و منابع طبیعی پاکستان، اجرای این پروژه را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.

بهمن ماه سال گذشته مسئولان وقت شرکت ملی گاز ایران از دستورات جدید رئیس جمهور وقت به منظور تامین وام 250 میلیون دلاری ساخت خط لوله صادرات گاز به پاکستان در خاک این کشور توسط ایران خبر داده بودند.

با این توافق گازی، عملیات اجرایی ساخت خط لوله مشترک گاز ایران – پاکستان اسفند ماه سال گذشته با حضور روسای وقت دو کشور در نقطه مرزی آغاز شد و در نهایت با گذشت نزدیک به یکسال از این توافق گازی، مسئولان وزارت نفت مصوبه گازی دولت دهم را ملغی اعلام می‌کنند.

شهید خاقان عباسی وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان پس از انجام مذاکرات هفته گذشته با بیژن زنگنه وزیر نفت در اسلام آباد خطاب به خبرنگاران، اعلام کرد: پیشتر ایران متعهد شده بود ۵۰۰ میلیون دلار برای تکمیل پروژه انتقال گاز خود در داخل خاک پاکستان اختصاص دهد اکنون اعلام کرده قادر به تامین این مبلغ نیست.

این عضو کابینه دولت اسلام آباد، تاکید کرد: با تعلیق این توافق مقرر شده است تا دو کشور در زمینه پارامترهای اجرایی پروژه بازنگری کنند، زیرا تعهد به تکمیل پروژه از سوی هر دو طرف بسیار بالاست.

از سوی دیگر بنا بر گزارش رسانه‌های پاکستانی، دو طرف توافق کرده‌اند تا با تشکیل یک کارگروه، تا 2 ماه آینده پارامترهای جدیدی را برای پروژه تعریف کنند که شامل تعیین محدوده زمانی جدید و تصمیم گیری در مورد موضوعات مهم دیگر نظیر تامین مالی لوله گذاری در خاک پاکستان، دوره ساخت، تعیین پیمانکار و تامین تجهیزات کمپرسور از شرکت‌های بین‌المللی خواهد بود.

علی ماجدی معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی امروز در جمع خبرنگاران با بیان اینکه تاکنون ایران برای ساخت این خط لوله حدود 2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است و برای تکمیل آن نیز باید حدود یک میلیارد دلار دیگر نیز سرمایه‌گذاری کند، گفت: اگر از همین امروز پیمانکار ساخت خط لوله صادرات گاز در خاک این کشور مشخص و ساخت آن آغاز شود 4 سال به طول خواهد انجامید تا این خط تکمیل شود. این درحالی است که طبق قرارداد باید در یک دسامبر 2014 خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان تکمیل شود.

این دیپلمات وزارت نفت با تاکید بر اینکه ایران هیچ گونه کمک مالی برای ساخت خط لوله صادراتی در خاک پاکستان نمی‌تواند به این کشور بکند، تصریح کرد: با توجه به تحریم‌ها نمی توانیم بودجه خط لوله یک کشور دیگر را تامین کنیم.

به گفته این مقام مسئول یکی دیگر از گزینه‌ها برای تسریع در روند ساخت این خط لوله این بود که ایران گاز خود را به یک شرکت ثالث خارجی بفروشد تا از این طریق دریافت حق ایران از فروش گاز تضمین شود.

مدیر امور بین‌الملل وزارت نفت با اعلام اینکه ساخت خط لوله صادرات گاز در خاک پاکستان بر عهده این کشور است اظهار داشت: آنچه که از سوی پاکستانی‌ها در مورد تاخیر در ساخت این خط لوله مطرح می‌شود تحریم بودن ایران است که این موضوع تنها یک بهانه است.

وی با اشاره به این‌که پاکستانی‌ها برای ساخت خط لوله در خاک باید حدود 2 تا 2.5 میلیارد دلار هزینه کنند، تبیین کرد: زمانی آن‌ها تقاضای کمک 250 میلیون دلاری از ایران برای ساخت این خط لوله داشتند که ایران در حال حاضر امکان ارائه چنین کمکی را به آن‌ها ندارد.

بیژن زنگنه وزیر نفت اخیرا در جمع خبرنگاران موضوع رسمی وزارت نفت در قبال قرارداد صادرات گاز به پاکستان را این گونه اعلام کرده است: " امیدی به قرارداد گاز پاکستان ندارم و اجرای خط لوله صلح بدون کشورهایی همچون چین و هند توجیه اقتصادی ندارد."

پاکستان که در طول یک دهه گذشته تاکنون مذاکرات متعددی با مسئولان مختلف وزارت نفت ایران انجام داده بود در نهایت خرداد ماه سال 1388 اولین قرارداد گازی با ایران به منظور واردات روزانه 21.5 میلیون مترمکعب گاز طبیعی را در تهران امضا کرد.

با گذشته بیش از چهار سال از امضای این قرارداد گازی در تهران اما تاکنون اسلام آباد اقدامی به منظور ساخت خط لوله واردات گاز از ایران انجام نداده است و با ادامه وقت کشی پاکستانی‌ها پیش بینی می‌شود از سال آینده مطابق با مفاد قراردادی ایران ادعای دریافت جریمه گازی را در مجامع بین‌المللی مطرح کند.

همزمان با اولتیماتوم‌های جدید وزارت نفت به پاکستان، شاهد خاقان عباسی وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان هفته گذشته وارد تهران شد تا در مذاکرات با مقامات وزارت نفت وقت برای ساخت خط لوله واردات گاز بخرد.

بر اساس قرارداد گازی تهران- اسلام آباد، ایران از فروردین ماه سال 1393 (2014 میلادی) روزانه 21میلیون و 500 هزار مترمکعب و سالانه 7.8 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به پاکستان صادر کند.

از این رو پاکستان حدود 700 کیلومتر از خط لوله ایران-پاکستان را در مرزهای خود خواهد ساخت و ایران نیز 300 کیلومتر از این خط لوله را از پارس جنوبی به ایرانشهر و سپس مرزهای پاکستان در بندر چابهار مرتبط خواهد کرد.

پس از خروج هند از مذاکرات خط لوله صلح، خرداد ماه چهار سال گذشته با حضور روسای جمهور ایران و پاکستان قرارداد فروش گاز طبیعی بین دو کشور در تهران امضا شد.

 

بر اساس قرارداد 25 ساله ایران و پاکستان باید تا فروردین ماه 1393 (2014 میلادی) سالانه 7.8 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به این همسایه شرقی صادر شود. قرارداد اصلی گازی ایران و پاکستان خرداد ماه سال گذشته با حضور محمود احمدی نژاد و آصف زرداری روسای جمهور دو کشور در تهران پاراف شده بود.

 

پس از امضای این قرارداد 2 سند موافقت نامه عملیاتی و موافقت نامه رئوس ترانزیت گاز از خاک پاکستان تهیه و اسفند دو سال گذشته در ترکیه امضا شد. ضمانت نامه این قرارداد در دولت پاکستان و در وزارت انرژی این کشور توسط نماینده ویژه دولت پاکستان امضا و سپس بخش حساس این قرارداد گازی به دنبال نظر مشاوران حقوقی توسط نماینده دولت پاکستان دست نویس شد.

 

در نهایت نافذ شدن این قرارداد هفت میلیارد دلاری فروش گاز طبیعی خرداد ماه امسال در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران هم به تصویب رسید.